Geleneğimizde “kurban”, ibadet maksadıyla Kurban Bayramında kesilen hayvana verilen isimdir. Kurban kelimesi Arapça “karebe” fiilinden türemiştir, sözlük anlamı “yaklaşmak”tır. Dil alimi Ragıp el-İsfehanî, sözlük anlamıyla bağlantılı olarak kurbanı “kendisi ile Allah’a yaklaşılan şey” olarak tanımlamaktadır.

Kurban ritüeli ilahi veya beşeri bütün dinlerin ana temalarından biridir. Bir nesnenin tapınılan Tanrı’ya sunularak kutsanmasıdır. Bağış yapmak, hediye sunmak, takdim etmek maksadı taşır. Dinimizde Allah'ın halifesi olan insan ilahi vahye muhataptır ve ilk insan ilk peygamber olan Hz Adem'den bu yana kurban ibadeti devam edegelmiştir. Maide Suresi 27. Ayette Rabbimiz Hz.Adem’in iki oğlu Habil ve Kabil’in kurban takdimini şöyle anlatır: “Onlara Âdem’in iki oğlunun haberini gerçeğe uygun olarak anlat: Hani ikisi de birer kurban sunmuşlar, birininki kabul edilmiş, diğerininki kabul edilmemişti. Kurbanı kabul edilmeyen, diğerine, “Andolsun seni öldüreceğim!” dedi. O da dedi ki: “Allah ancak takvâ sahiplerinden kabul eder.”

Kur’an’da geçen bir diğer kurban hadisesi de Hz. İbrahim’in oğlu Hz.İsmail’i kurban etme imtihanıyla sınanmasıdır. Saffat Suresi 101 ve 111. ayetlerde şöyle anlatılır: “Bunun üzerine kendisine akıllı ve iyi huylu bir erkek çocuğu olacağını müjdeledik. Çocuk, babasıyla beraber iş güç tutacak yaşa gelince babası ona, “Yavrucuğum” dedi, “Rüyamda seni kurban ettiğimi gördüm; düşün bakalım sen bu işe ne diyeceksin?” Dedi ki: “Babacığım! Sana buyurulanı yap; inşaallah beni sabredenlerden biri olarak bulacaksın.” Her ikisi de (ilâhî buyruğa) teslim olunca ve babası onu yüzüstü yatırınca,“Ey İbrâhim!” diye ona seslendik; “Tamam, rüyanı gerçekleştirmiş oldun.” İşte iyileri biz böyle ödüllendiririz. Bu, kesinlikle apaçık bir imtihandı. Biz, (oğlunun canına) bedel olarak ona iri bir kurbanlık verdik. Onun hakkında, “İbrâhim’e selâm olsun!” ifadesini sonradan gelen nesiller arasında devam ettirdik. Evet, iyileri işte böyle ödüllendiririz. Çünkü o, bizim mümin kullarımızdandı.”

Bir diğer kurban hac ibadetinin sonunda kesilen “hedy” denilen kurbanlardır. Hac Suresi 37. Ayette Rabbimiz şöyle buyurur: “Onların ne etleri Allah’a ulaşır ne de kanları; O’na ulaşacak olan sadece sizin takvânızdır. İşte Allah onları sizin istifadenize verdi ki size doğru yolu göstermesinden ötürü O’nu tâzimle anasınız. İyilik yolunu tutanları müjdele!”

Bu ayette de işaret edildiği üzere Allah’a yakın olma isteğiyle ifa edilen kurban ibadetinde asıl maksat takvaya ermektir. Maddi imkânların ilahi aşk için feda edilmesidir. Çünkü insanı takvadan başka Allah’a götürecek bir azık yoktur. Bu fırtınalar ve felaketler dünyasında en ulvi görev, en lezzetli iş Allah için yaşamak, O’nun rızasına ulaştıracak ameller yapmaktır. Fiziki alem, ruhani alemin hizmetinde olmalıdır. Bedeni kalbinin hizmetinde olmalı, nefsinin ve arzularının değil. Bu amaçla yapılan her ibadet kalıbın ötesine, kalbin hizmetine, Rabbi’nin rızasına ulaştırır.

Allah yolunda canını, malını tüm varlığını feda eden, kalpleri “takva” ile dolu olan, Allah'a kavuşacakları günü sabırsızlıkla bekleyen kullardan olmak duasıyla.