Dün lokalde yaşanan acı olaylardan ve İçişleri Bakanlığı ve Umut Vakfı’nın verileri üzerinden bazı bilgiler vermiştim. Bugün ise silahın nasıl temin edildiği ve denetleme mekanizmalarını sorgulayacağız.

Soru şu: Nasıl temin ediliyor bu silahlar?

Bireysel silahlanmanın sebeplerinden birinin de internetten ateşli silahlara ulaşmanın kolay olması. Yani bir tık kadar yakınız silaha.

Yine Umut Vakfı’nın raporunda, silah edinme sayısının ikiye indirilmesi, silah taşıma ruhsatında hakim ve avukat, evde silah ruhsatı bulundurulmasında ise eş rızasını içeren referans sistemi getirilmesi, internetten satış ve kargo teslimin yasaklanması, silahların medyada görsel kullanımının engellenmesi, sinema ve televizyonlardaki silah görüntülerinin mozaiklenmesi gibi önlemler de öneriler arasında yer alıyor.

Bireysel silahlanma noktasında yasaların yeterli olmadığı ve hukukun işletilmediği yönünde eleştiriler var.

Umut Vakfı Yönetim Kurulu üyesi psikiyatr Dr. Ayhan Akcan’a göre, “Hem uygulamada hem yasada hem de mevcut sistemde problem var. Sorun ruhsattan ziyade ulaşılabilirlik. Bu nedenle diyoruz ki, ruhsatlı silahlar üzerine giderseniz ruhsatsız üzerinde de caydırıcı olunur. Ruhsatsız silah bulundurmaya üç aydan bir buçuk yıla kadar hapis cezası var. Ama bu uygulanmıyor, para cezasıyla geçiştiriliyor"

…

Diğer yandan bireysel silahlanmanın temelinde erkek egemen bir toplumda yaşamamıza vurgu yapan Sosyolog Neslihan Başak,“Ataerkil kodlarla yetişmiş erkek birey çoğunluğundan bahsedebiliriz. ‘At avrat silah’ üçlemesi çok bilindik ve silahı eline aldığı zaman kişi ‘ben erkek oldum’ algısı ve psikolojine kapılır. Silah taşıyan insanlarda bir ayrıcalık, imtiyaz olarak görülüyor. Kendilerini güvende hissediyorlar ve bunun aslında en etkiletici sebebi olarak sunacağımız şey ise güvensizlik. Türkiye’de 15 Temmuz süreci ve Olağanüstü Hal’den (OHAL) sonra bireysel silah kullanımı çok ciddi bir şekilde arttı. Ülkede siyasal, politik ve ideolojik kutuplaşma mevcut ve insanlar maalesef şiddetle kendilerini var edip diyalog kurmadıkları için bu yönteme başvuruyor” diyor.

Peki, nasıl önlenebilir bireysel silahlanma?

Umut Vakfı’nın 2018 silahlı şiddet raporu, devlete bağlı Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu'nun (MKE) mermi fiyatlarına indirim açıklamasıyla ilgili tartışmaların üzerine gelmişti. "Enflasyonla topyekün mücadeleye MKE'nin büyük katkısı" başlığıyla verilen açıklamada, hükümetin enflasyonla mücadele programı çerçevesinde "milli ve yerli üretim" tabanca fişeklerinin fiyatında 7 Ocak tarihinden itibaren yüzde 7,5 oranında indirime gidileceği açıklanmıştı.

Umut Vakfı Yönetim Kurulu üyesi Dr. Ayhan Akcan, devletin en önemli özelliğinin vatandaşların can ve mal güvenliğini koruması olduğunu belirterek "sosyal devlet" kavramının unutulduğu eleştirisinde bulunuyor ve ekliyor: "Eğer yaşama hakkı kutsalsa, insanların can ve mal güvenliğini sağlayacak olan devlettir. Eğer devlet bu asli görevini yapamazsa ve insanlar silahlanırsa maalesef daha ciddi problemler olabilir. Bu gidişat iyi gidişat değil."

Evet, gidişat iyi değil. Burada en asli görev de devlete düşüyor. Televizyonlarda her dizide neredeyse eli silahlı erkek profilinin olmadığı sahneler yok gibi. İçki ve sigaranın mozaiklendiği karelerde silahın ayrıcalığı ne?