Şeyh Said’e hakaret tartışması bir kez daha gösterdi ki bölgede farklı yerlerden bakan, okuyan, anlayan anlamayan kahır ekseriyet için (farklı anlamlar yüklenen) çok önemli bir figür.

Kürt meselesinden, dini hassasiyetleri önceleyenlere kadar herkes bir yerinden tutar da kendilerine paye çıkarır ve değer verir.

Hakareti yapan şahıs hakkında “kişinin hatırasına saygısızlık” olarak değerlendirilip suç duyurusunda bulunuldu zaten.

Zafer Partisi Gaziantep İl Başkanlığı da suç duyurusunda bulunan Dernek yöneticileri hakkında “suçu ve suçluyu övme” gerekçesiyle karşı atakla suç duyurusunda bulundu.

Benzer duruma dair Mandela’dan Şeyh Şamil’e, Muhammed Ali Cinnah’dan Seyyid Kutub’a kadar geniş yelpazede birçok örnek kişilik var.

…

Yazar ve araştırmacı İbrahim Halil Er, “Şeyh Sait gerçeği” başıklı yazısında Şeyh Said’in yaşadıklarını ve resmi tarihe yansıtılmayanları  şöyle anlatır:

1925’ten beri Meclis’te gizli tutulan, 2016’da yayınlanan, Şark İstiklal Mahkemesi Kararları ve Mahkeme zabıtları Şeyh Said kimdir? cevabını vermektedir.

1- Şeyh Said Kurtuluş Savaşında İngilizlere, Fransızlara, İtalyanlara ve Yunanlara karşı mücadele etmiştir.

2- İzmir’in 15 Mayıs 1919’da İngilizlerin teşvikiyle Yunanlılar tarafından işgalinin son bulması için, Şeyh Said İstanbul’daki Sadaret makamına, yabancı temsilciliklere ve Erzurum valiliğine telgraf çekerek, İzmir’in işgalini sert bir dille kınamıştır.

3- İngilizlerin teşvikiyle Yunanların İzmir’i işgal etmesi Şeyh Said tarafından 17 Mayıs 1919 günü Erzurum  Hınıs’ta 10 bin kişilik miting düzenlenerek, işgal protesto edilmiştir.

Bu etkinlik yüz yıl önce, Şeyh Said’in katkısıyla Hınıs’ta düzenlenen ilk miting olarak tarihe geçmiştir.

4- Şeyh Said, Erzurum kongresine öğrencisi Abdülfeyyaz Efendiyi katılımcı ve imzacı olarak göndererek, kongrede alınan mücadele kararlarını imzalayıp, birebir Kurtuluş Savaşında yer almıştır.

Şeyh Said İngiliz ajanı diyen zihniyeti lanetliyorum.

5- Erzurum kongresinde Mustafa Kemal, ‘Eğer muvaffak olduk ise şeriata çok hizmetler ederüz ve saadet-i millete dair çok şeyleri icra ederüz.’ Demesi üzerine Şey Said başta olmak üzere tüm ulemadan destek almıştır.

6-Cumhuriyet kurulduktan sonra, Düşman işgalinden kurtulan ülkenin işgalcilerin kanunları ile yönetilmesi ve Mustafa Kemal’in verdiği sözleri yerine getirmemesi infiale yol açmıştır.

Bunun üzerine Şeyh Said Ana muhalefet hareketi başlatarak verilen sözlerin tutulmasını istedi.

7-Ana muhalefet hareketini başlatan Şeyh Said, şunları istiyordu.

İslam şeriatına aykırı durum ve hareketlerin yasaklanarak huzurun sağlanması

Dinin ve şeriat hükümlerinin serbest bulunması

Kapatılan medreselerin açılması ve dini ilimlerin okutulması

8-Hiçbir muhalefeti kabul etmeyen tek parti zihniyeti, ana muhalefet hareketi olan Şeyh Said’in hareketini provakatörlerin aracılığı ile çatışmaya dönüştürerek, bastırmıştır.

…

Tarihçi’nin gözüyle bakış açısı diyelim ve İbrahim Halil Er Hocanın son değerlendirmesiyle bitirelim: Şeyh Said'i idam eden zihniyetle, Seyit Rıza’yı, Menderes’i idam eden zihniyet arasında hiç bir fark yoktur.