Savaş; ölümler, yıkım ve etkileri uzun yıllar süren ağır travmalar yaratıyor zihinlerde.

Büyük üstat Yaşar Kemal 2008'de aldığı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü' için yaptığı konuşmada, savaş hakkında şunları demiş:Her savaş, adı ne olursa olsun, bir yıkım, bir ölümdür; insanlığımızı çürütür, vicdanımızı çürütür.

Hastalıklar, ölümler, çocuk ölümleri... Daha birçok acı...

Bugün milyonlarca insan, açlıktan, bakımsızlıktan ölüyor.

Bugün, insanlar bambaşka, havsalalarımızın alamayacağı kadar değiştiler, başka bir türlü bir insan oldular, bile bile kendilerini öldürüyorlar.

Bugün dünyamız tükeniyor. Birçok hayvanının, birçok ağacın, birçok böceğin, birçok kuşun soyu tükendi.

Bugün küreselleşme süreci hızla tek tip bir dünyaya doğru yönlendiriyor bizi. Küreselleşme rüzgârı önüne katılanlar, her dili, her kültürü yıpratıyor.

Bugün, dünya da ülkemiz de savaşın getirdiği korkudan ve utançtan bezmiştir.

Bugün, dünya da, ülkemiz de barışa susamıştır.

Ne büyük mutluluktur ki, dünyamız hâlâ on binlerce çiçekli bir kültür bahçesidir.

Her kültürün bir rengi, bir kokusu vardır.

Dünyamızın bir çiçeğinin koparılması, dünyamızdan bir rengin, bir kokunun yok olmasıdır.

…

Eserlerinde savaşın yarattığı ağır havayı beyinlerimize kazırken,aslında barışa dört elle sarılmamız gerektiğini anlatır bize büyük üstat.

Bir Ada Hikayesi üçlemesinde mübadele yıllarını ve savaştan geriye kalan insanların yaşama tutunma çabasını büyük bir ustalıkla anlatırken de barış içinde yaşamanın ipuçlarını verirken savaşın yıkımlarını sürekli anlatır.

Savaşı yaratan sebepleri, sonuçlarının yarattığı ağır havada anlamamızı sağlarken, anaların umutla beklediği çocukları, Sarıkamış’ta sebepsiz ölümleri, buz kesen bedenleri, bitlerin bitirdiği askerleri, açlığı, göçleri, soykırımları, yolda ölen bebekleri, yaşlıları, hastaları, bilcümle insanların geride nasıl acılarla bir hafıza bıraktıklarını anlatırken bir yanda da “neden savaş?” diye sordurtur büyük üstat Yaşar Kemal.

…

Büyüklerin “Allah sıralı ölüm nasip etsin” duası bu acı tecrübelerle söylenmiştir büyük ihtimalle.

Savaş, o sıralı ölümü, evlatların anne-babalarını uğurladıkları normal ölümleri yaşatmaz. Aksine anne-babalara, evlatlarını gömme şansı vermediği gibi bir mezarı da çok görür savaşlar.

Yaşattığı acılar kadar gidip gelir şu soruyu sordurur insanlığa: Neden savaş?

Bunu cevaplamak için öncelikle kutsanarak doğallaştırılan savaşların nedenini sorgulamamız, ardından da kaybettirdikleri için hafıza oluşturmak gerekir.

Bu sıra buna ne kadar çok ihtiyacımız var değil mi?

Ülkemizde savaş yokken bunu söylemem şaşırtabilir.