Kurban geleneğinin, (hayvanların ve hatta insanların kurban edilmesi eski çok tanrılı dinlerde tanrılarla iletişim kurulmak için kullanılan bir yöntem)olduğu kabul edilen bir tez.

Ancak kimi çok tanrılı inanışlarda hayvan kurban etmek yeterli değildi. Bazı durumlarda daha değerli şeyler kurban etmek gerekirdi. Bir insan, bakire bir kız ve hatta çocuk.

Hz. İbrahim döneminde bu bir gelenekti.

Rab, evlat sözüne karşılık İbrahim AS’yi sınava tabi tuttu ve dedi ki: Sevdiğin biricik oğlunu (İshak/İsmail) al, Moriya Bölgesine git. Orada sana göstereceğim bir dağda oğlunu yakmalık bir sunu olarak sun.

Hazret-i İbrahim, sözünde durup oğlunu kurban etmek istedi. Cenab-ı Hak, “İbrahim, gerçekten rüyasına sadakat gösterdi. Elbette bu açık bir imtihandı. Oğluna karşılık ona büyük bir kurbanlık koç.”

“İbrahim çevresine bakınca, boynuzları sık çalılara takılmış bir koç gördü. Gidip koçu getirdi. Oğlunun yerine onu yakmalık sunu olarak sundu.”

…

Birçok insan için bu hikaye zor ve anlaşılır olmaktan uzaktır ve Yahudilik ve Müslümanlıkta en çok değer verilen olaydır.

Bunun sebebi o zamanın inanç anlayışında Tanrı ve İnsan etkileşiminde çok şey ifade ediyor olmasıdır. Bir taraftan Hz. İbrahim’i kendi çocuğunu kurban edecek kadar bağnaz gösterirken, bir çok alim buna çok farklı bir şekilde bakar.

Çocuk kurban edilmesi o dönemde çok yaygın bir uygulamadır ve bu hikeye Musevi metinlerinde bulunan son hikayedir. Rabbin Hz. İbrahim’e oğlu yerine bir koçu kurban etmesini buyurmasıyla bir daha inancın ve Tanrı anlayışının bu şekilde ağır bir sınava tabi tutulmamasını istediğini buyurduğu savunulur.

Kutsal Kitaplarda yer alan bu gerçekleşme yüzünden günümüzde kurban bayramı kutlanılır. Fakat bu sadece tarihi bir olay değil, çok daha fazlasıdır.

İnsanlığın inanç tarihinde (pagandan tek tanrı anlayışına geçişte) önemli bir değişiklik yapmayı amaçladığı savunulur.

Yani Yaradan ve inanç anlayışında insan kurban ederek Allah ile kurulduğuna inanılan ilişkinin ve inanç samimiyetinin bu şekilde sınanması bir şekilde yasaklanırç

Hz. Muhammed, Eshab-ı kirama, ‘Kurban kesmek, babanız İbrahim’in sünnetidir’ buyurdu. (Hakim)

Dinen zengin sayılmayan kimsenin, borcu yoksa, gücü de yeterse, kurban kesmesi çok iyi olur. Hadis-i şerifte, (Bayramda kurban kesmekten daha faziletli bir amel yoktur. Ancak sıla-i rahm bundan müstesnadır) buyuruldu. (Taberani)

..

Binlerce yıl öncesinden bugüne ulaşan bu ibadet anlayışının bugün sorgulanıyor olması da belki de bu kafa karışıklığının ürünü olduğunu sanıyorum.

Bugün yanlış olan ise bu ibadetin de tıpkı Hac gibi ticari bir mantıkla yerine getiriliyor olması ve değişik kesimlerin bundan rant elde etme çabasıdır.

İnternet üzerindek farklı kanallrda, bilboardlarda ve televizyonlarda sıklıkla rastladığımız bu ticari mantığın oluşan piyasadan pay kapma kaygısı, aslında “Kurbandaki anlamı” yitirmemize ve hatta anlamamamıza sebep oluyor.