Pandeminin insan sağlığına etkileri, ekonomiye olan olumsuz etkileri kadar gündemde.

Tam kapanma kararı alındığından beri “ekonomik tam destek” sürekli tartışılıyor.

Başladığı günden bugüne kadar yanlış uygulamalarla gelinen noktada; milyonlarca insana yeterli sosyal destek verilmemesi tahribatın ağırlaştığı bir tabloyu ortaya koyuyor.

Pandemi süresince ekonomi yönetimindeki yanlış tercihler, salgının yarattığı ekonomik tahribata karşı yapılanların toplumsal eşitliği önceleyen şekilde pratikleştirilmediğini söylemekte fayda var.

Bu süreçte oluşan ağır ekonomik sorunların kredi verilerek ötelenmesi, sadece geçen yılki tabloyu bu yıla taşımaya sebep oldu dersek yanlış olmaz herhalde.

Saadet Partisi Diyarbakır İl Başkanı Fesih Bozan’ın geçtiğimiz gün dile getirdiği, “Günlük yevmiye ile geçimini yapanlar, işsizler, dar gelirliler, fakir guraba ve esnaf ne yiyecek? Kirasını, elektriğini, suyunu doğalgazını nasıl ödeyecek?  Ne yazık ki iktidarın buna vereceği bir cevabını göremiyoruz. Esnafa destek ile ilgili kendilerinin bir hazırlığı görülmediği gibi, Meclise verilen “Esnafa destek önergesi” AKP ve MHP oylarıyla reddedildi” sözleri ne yazık ki gerçek.

Yine Bozan, “Halbuki önce gerekli destek paketler hazırlanıp sonrasında uzun vadeli kapanmaya karar verilmeliydi. Son bir yıldır neredeyse can çekişen esnafımıza iktidar gerekli maddi desteği vermemiştir. IMF raporuna göre, pandemi dolayısıyla Türkiye, Dünyadaki tüm ülkeler arasında Meksika ve Arnavutluk’tan sonra vatandaşına en az destek veren ülke konumundadır. Beğenmediğimiz Almanya 2020 yılı için; Tek çalışan bir esnafa toplamda 27 bin Euro hibe vermiştir. Her şeye rağmen İktidar Esnafa acil destek paketi açıklamalıdır.” sözlerini sarfettiği gün Cumhurbaşkanı Erdoğan yasakların başladığı ilk saatlerde konuyla ilgili ek tedbirleriaçıkladı. Buna göre;

KOSGEB vasıtasıyla (nakit akışı bozulmuş ama istihdamını koruyan, imalat sektörlerinde faaliyet gösteren mikro ve küçük işletmelere yönelik) toplamda 5 milyar lira bütçeli (Mikro işletmeler 30 bin, küçük işletmeler 75 bin liraya kadar olmak üzere 3 yıl geri ödemesiz, tamamı faizsiz şekilde)yeni bir destek programı başlatılacak.

Esnafa yapılan aylık 1000 lira gelir ile 500-750 lira arasındaki kira desteğinin süresini bir ay daha uzatıldı.

Esnafa kullandırılan kredilerin taksitleri 1 Temmuz'a kadar ertelenecek.

İhtiyaç sahibi ailelere, hane başı verilen 1000 liralık nakdi yardımı 1100 liraya çıkarılarak yeniden başlatılacak.

Memur maaşlarını 10 Mayıs itibarıyla hesaplara yatırılacak.

…

Açıklananlar yeterli mi?

Her ne kadar ismi “tam kapanma”olsa da bu bir tam kapanma değil.

Kapanmayı tam gösterip yarım yapılması bir tedbir olarak sunuluyor. Bunun sebebi de yine ekonomik kaygı.

IMF verilerine göre, pandemisüresince verilen desteklerin toplam miktarı 2021 yılı Mart ayı sonunda 638 milyar TL’yi buldu.

Ancak verilen ekonomik desteklerin çok büyük bir kısmınınkullandırılan krediler ile prim ve kredi ödemelerinin ertelenmesinin oluşturduğunu hatırlatmakta fayda var.

Doğrudan sunulduğu belirtilen sosyal destekler ise toplam mali desteğin çok küçük bir kısmı.

Ek dayanışma kampanyaları miktarı pek artırmıyor. Sosyal Koruma Kalkanı adı altında sunulan veriler;31,5 milyar TL’lik kısa çalışma ödeneği, 5,6 milyar TL’lik işsizlik sigortası ödeneği ve 10,2 milyar TL nakdi ücret desteği ile 4 milyar TL normalleşme desteği olduğunu hatırlatmakta fayda var.