Kürt Çalışmaları Merkezi/Kurdish Studies Center Türkiye Temsilciliği Mart ayı sonunda “Kürtlerde Değerler ve Tutumlar 2021” başlıklı araştırma raporunu yayımladı. Merkez, araştırmanın amacını, “Kürtlerin Türkiye geneline benzerlik ve farklılıklarının yanında kendi aralarında da dünya görüşü, siyasi eğilim, göç ve yer yer cinsiyet gibi faktörlere bağlı olarak farklılık gösterdikleri en genel çıktısını oluşturmak” olarak yorumlamış.

Araştırma, 11 ilde, bin 369 kişiyle yüz yüze görüşülerek yapılmış ve saha görüşmeleri Rawest Araştırma tarafından yürütülmüş.

Dikkat çekici sonuçların ortaya çıktığı; siyasete, bilcümle toplumun tüm kesimlerinin dersler çıkarabileceği raporun, ana başlıklarından bazılarına bir bakalım.

Kürtler Müslüman, Özgürlükçü ve Demokrat

Katılımcılarda Müslüman, Özgürlükçü, Dindar, Demokrat gibi kimlikler öne çıkıyor. AK Partililerde daha çok Müslüman, Dindar, Muhafazakar kimlikler sahiplenilirken, HDP’lilerde Özgürlükçü, Müslüman ve Kürt hakları savunucusu kimlikler görünür oluyor. Kürt milliyetçiliği Kürtler arasında % 10 bandına yerleşmiş görünüyor. CHP’li Kürtlerde Laik ve Liberal vurgular öne çıkarak onları diğer gruplardan ayırıyor.

Yaşam memnuniyeti düşük

Kürtler, hayattan memnuniyet söz konusu olduğunda Türkiye’nin geri kalanından belirgin biçimde ayrışıyorlar. Araştırmaya katılanların yarısından fazlası hayattan memnuniyetlerinin düşük olduğunu paylaşıyorlar. Bölgede yaşayanlar, küçük şehirlerde yaşayanlar, erkekler ve gençler hayattan memnuniyetleri daha düşük grupları oluşturuyor. Katılımcıların hane gelirleri düşük ve haneleri Türkiye ortalamasından kalabalık. Katılımcıların çoğunluğu, gelir düzeyi düşük olan grupta yer alıyor.

Dindarlık hâlâ güçlü

Katılımcıların üçte ikiden fazlasının algısında dindarlık olumlu anlamlar ihtiva ediyor. Dindarlığı negatif çağrışımlarla açıklayanların oranı % 10 civarında. Olumlu kavramlar “iyilik”, “ahlak”, “maneviyat” gibi olumsuz kavramlar “gereksizlik”, “bağnazlık” “baskı” gibi örneklere öne çıkıyor. HDP seçmeninde dindarlık sanıldığının aksine düşük değil. İbadetler konusunda siyasi görüşler belirgin bir ayrışma göstermiyor. HDP seçmeninin beşte dördünden fazlası düzenli ya da seyrek namaz kılıyor. Düzenli namaz kılanların oranı HDP ile AK Parti seçmeni için birbirine yakın (%50’ye %44.). Oranlar birbirine yakın olsa da hiç kılmayan veya daha önce kıldığı halde zamanla azaltan/bırakanlarda HDP ve CHP seçmeni belirgin bir ağırlığa sahip.

Medyaya güven ne durumda

Katılımcıların üçte ikisi TV haberlerini izliyor. En çok tercih edilen TV kanalı Fox ve AK Parti seçmeninin de en çok izlediği TV kanalına dönüşmüş durumda. CHP’lilerin %49’u, HDP’lilerin %34’ü ve AK Partililerin %17,7’si haberleri bu kanaldan izliyor. Fox TV’yi A Haber/ATV ve TRT kanalları takip ediyor. Bu kanalları izleyenlerin çoğunluğu sağ/muhafazakâr parti seçmenleri. Bu ana-akım kanallar dışında başka kanalların da izlendiği görülüyor. HDP seçmenlerinin %12,6’sı diğer katılımcılardan farklı olarak Stêrk TV izliyor.

Evrensel ve ahlaki değerlerde Kürtler Türklerden daha önde

Değerler ve tutumlar konusunda Kürtlerin Türkiye’nin geri kalanı ile siyasal ve sosyal açıdan yüksek benzerlikleri dikkat çekiyor. Dünya görüşü, siyasi eğilim, göç ve yer yer cinsiyet gibi konular ise Kürtleri birbirinden ayıran temel faktörler olarak öne çıkıyor. Ekonomi, neredeyse katılımcıların ortak sorunu. Kürtlerin kendi içinde ayrıştığı noktalar ise bölgede ve Batı’da yaşayan Kürtler eğitim ve adalet sistemi gibi konularda ortaklaşırken bölgede yaşayanlar bunlara ek olarak kadın sorunları ve Kürt sorununu öne çıkarıyor.

Katılımcılar; çalışkanlık, misafirperverlik, yardımseverlik, dürüstlük, çevrecilik gibi bütün evrensel ve ahlaki değerlerde Kürtleri Türklerden daha önde, kendilerini de her iki topluluğun önünde görüyorlar. Toplumdaki “yozlaşma”ya ve özellikle gençlerin değişimine yönelik serzeniş de yüksek oranda paylaşılıyor. Gençlerin ahlakının kötüye gittiği görüşü küçük şehirlerde % 87, batıda yaşayan Kürtler’de azalsa da toplamda % 65 oranında kabul görüyor. Yarın: Kadınlara karşı özgürlükçü ve geleneksel tutum