Tarihi kumaş kadınların geçim kapısı oldu

Siirt, Şırnak ve Hakkari’de yüzyıllardır kullanılan şal-şapik isimli yöresel kumaş yeniden ekonomiye kazandırıldı. Şırnak’ta kurulan atölyede 45 kadının ürettiği şal şapik hem Türkiye hem de yurtdışında alıcı buluyor

Tiftikten elde edilen ipliklerin kök boya ile renklendirilmesinin ardından dokunmasıyla elde edilen şal şapik, yüzyıllardan beri Siirt, Şırnak ve Hakkari yöresinde kullanılıyordu. İlk olarak ne zaman üretildiği bilinmeyen kumaş yıllar içinde kaybolmaya yüz tuttu. Üretim az olsa da talebin eksik olmaması nedeniyle, insanlar yurtdışından kumaş ithal etmeye başladı. Bunun üzerine Şırnak Üniversitesi şal şapik kumaşını yeniden üretmeye başladı. Valilik ve belediyenin de destek verdiği proje ile önce modern tezgahlar inşa edildi. Ardından 45 kadına kurs verildi. Hazırlıklar tamamlanarak atölye açıldıktan sonra kadınlar üretime başladı.

Önce üretim sonra ihracat

Yıllar sonra yeniden çalışmaya başlayan tezgahlarda şal şapik üretimi başladı. Üretilen kumaşlar önce bölgede ardından Türkiye’de pazar buldu. VOA Türkçe’den Mahmut Bozarslan’ın sorularını yanıtlayan Teknoloji Öğretmeni Mustafa Arslan, şimdilerde Irak’a ihracat yapmaya başladıklarını söyledi. Arslan, “Şırnak şal şapik kumaşının 500 yıllık tarihi olduğu biliniyor ama kesin ne zaman başlandığı bilinmemekte. Yaklaşık 7 yıldır burada kıl keçisinden elde ettiğimiz tiftikle dokumacılığını yapıyoruz. Şu anda çalışan ustalarımızın tamamı kadın. Yaptığımız kumaşı Irak'a ihraç edilmekte” dedi.

“İthal ediliyordu şimdi ihraç ediliyor”

Şırnak Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Emin Erkan, kentin atölye sayesinde ithalatçı konumundan ihracatçı konuma geçtiğini söyledi. VOA Türkçe’ye konuşan Erkan, son olarak Irak’tan 100 bin dolarlık sipariş aldıklarını vurgulayarak, “Şu anda 45 kadın çalışıyor. Eskiden şal şapik üretiminde kadınlar çalışamıyordu, erkek gücü gerektiren bir şeydi. Çukur kazılıyordu ayaklar çukura konulup güçle yapılan bir şeydi. Yeni dizaynlar yapılarak kadınların çalışabileceği bir ortam yaratıldı. Şu anda 45 kadın buradan ekmek yiyor. Bu kumaşı da memleketimizde özellikle bürokratlar talep etmeye başladı. Yabancı ülke liderleri için siparişler veriliyor. Irak’ta 100 bin doları sipariş aldık. Normalde bin dolara Irak'tan alıp dikiyorduk şimdi 500 dolara üretebiliyoruz bir ceketlik kumaşı. İthalatta yapılan bir ürün ihracata dönüştü” şeklinde konuştu.

Mezopotamya’nın ilk kumaşı

Şal şapik dokuyan kadınlar da, VOA Türkçe’ye yaptıkları açıklamada, atölye sayesinde ev ekonomisine katkıda bulunduklarını söyledi. Şal-Şapik, Mezopotamya’da dokunan ilk kumaşın olarak da biliniyor. Yazın serin, kışın ise sıcak tutması ve dayanıklı olması nedeniyle tercih edilmiş. Şal-şapikten, genişçe bir pantolon, yelek ve iç yelekten oluşan kıyafetler dikiliyordu. Önceleri halkın günlük kıyafetiyken zamanla daha az tüketilmesi yalnızca düğün ve bayramlarda giyilir oldu. Şimdilerde ise bu kumaştan modern kıyafetler de yapılıyor.