Diyarbakır’da şimdiye kadar görmediğim yoğunlukta kelebeklere rastlanması eminim benim kadar herkesin dikkatini çekmiştir.

Birçoğunuz gibi ben de bunun sebebini bu yıl ki aşırı yağışlara ve belediye başkanlığı seçimlerinden kaynaklı zamanında yapılmayan ilaçlamaya bağlamıştım.

İklim etkisi kısmen olsa da ilaçlamayla ilgili değilmiş kelebeklerin yoğunluğu.

Neymiş peki?

Gördüğümüz kelebekler dikkat etmişseniz tek bir tür.

Bilimsel adı Vanessa carduiolan olan ve halk arasında diken kelebeği olarak bilinen bir kelebek türüymüş. İngilizce adı da Painted Lady yani ‘boyalı kadın’mış…

Dünyada en yaygın bulunan kelebek türlerinden diken kelebeği yıllar sonra (yaklaşık 30 yıl) yoğun şekilde Diyarbakır üzerinden göç ediyor.

Bu aslında batıya doğru göçün geçiş istikametiymiş ve ilk defa rastlanılmış bir göç olması açısından ilginç.

Günün aydınlanmasıyla hareketlenen kelebekler, doğudan batıya doğru uçmaya başlıyor ve günün en sıcak saatlerinde, serin olan Surlara sığınan kelebeklerin göçü karanlık basıncaya kadar sürüyormuş. Uzmanlar bu yıl çok fazla sayıda kelebek görülmesinin nedeninin, kış mevsiminin daha hafif, az yağışlı geçmesi ya da El Nino gibi belli periyotlarda tekrar eden iklimsel olaylara bağlıyor.

Doğa Derneği’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre, kelebeklerin göç rotası halen bile tam olarak bilinmiyor. Sitede yer alan bazı bilgiler şöyle. “Her sene Afrika’dan Akdeniz’e ve Avrupa’ya ilkbaharda göç ettiğini biliyoruz. Son yıllarda yapılan araştırmalar sonbaharda da tersi göçün yapıldığına yönelik bulgular içermekte. Ancak her bölgede göç farklı rotalarda ilerleyebilmekte. Amerika’da da büyük koloniler halinde göç ettiği kaydedilmiş durumda. Bazen sayılarının çok yüksek düzeylere ulaştığı biliniyor. Bundan önceki son göç Avrupa’da 2009 yılında kaydedilmiş ve binlerce gözlemci tarafından kayıtlar paylaşılmıştır.”

Bu kelebeklerin Türkiye’de göç rotası, hangi şehirde ne şekilde hareket ettikleri, konaklama, duraklama, üreme noktaları tam olarak bilinmiyor.

(…)

Kelebeklerin göçü ve özellikleri hakkında bilgi veren Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Satar, 30 yıldır ilk kez Diyarbakır’dan batıya doğru yoğun kelebek göçü görüldüğünü söylemiş.

Deneysel verilerin kelebek göçünün her zaman aynı yönde olmadığını gösterdiğini söyleyen Prof. Satar, “Bazen dağlar, yükseltiler topoğrafik parametreler, bazen rüzgârlar bazen de güneşin yönü ve hareketi göçlerinin yönünü etkileyebiliyor. 30 seneye yakındır arazi çalışmalarım devam ediyor ilk defa Diyarbakır’dan batıya doğru yoğun kelebek göçüne tanıklık etmekteyim. Araç çarpması sonucu karayollarında çok sayıda ölü kelebeğe rastladım. Bu kelebeklerin ne tarıma ne insanlara hiçbir zararı yok. Bilinenin aksine bir kelebeğin ömrü 6 ay ile 1 yıl arasında değişiyor. Yapılan çalışmalar; Rüzgârın etkisi ile bir kelebek saatte 40 km hıza ulaşabiliyor olduklarını, bir kelebeğin 4000 km’ye yakın yol gidebiliyor olduğunu gösteriyor” demiş.