Diyarbakır’da, Dicle Üniversitesi’nin organizasyonuyla 6-8 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek sempozyumda, birçok bilim insanı, araştırmacı ve akademisyen sunacakları bildirilerle çağının bu en büyük âlimlerinden olan El Cezeri'yi tanıtılacak ve anlatacaklar.

Ben de Allah nasip ederse, ses getirecek ve yankı uyandıracak bu sempozyuma, bir bildiri ile katılacak ve bildiklerimi sunmaya çalışacağım.

Peki kimdir El Cezeri?

Sibernetik ve robotik bilimin babası olarak kabul edilen ve tam adı, Ebû’l İz İsmail İbni Rezzaz El Cezerî, Dicle ile Fırat arasında yer alan ve ada anlamına gelen Cezire’de (bugünkü adı ile Cizre) tahminen1136 yılında dünyaya gelen bir bilim adamı ve düşünürdür.

İslam’ın altın çağı olarak bilinen 13. yüzyılda bilimsel çalışmalar yapan bu bilim insanının, Sibernetiğin (İnsani müdahaleye gerek duymadan, dış dünyanın gereksinimlerine göre kendini yenileyip, kendisine verilen görevleri yerine getiren ve amacına göre hareket etmesini sağlayan yapay veya biyolojik sistemlerin kontrol ve haberleşmesi üzerinde yoğunlaşan bir bilim dalıdır.) ilk adımlarını attığı ve ilk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilmektedir.

Çağının Bediüzzaman’ı olarak anılan ve Diyarbakır Artuklu Emiri’nin sarayında bilimsel çalışmalar yapan:

- Saz çalan robot

- Su saatleri

- Su pompalarını çalıştıran makineler

- Mum saatleri

- El yıkama ve abdest alma aparatları ve

- Meşhur fil saatinin mucidi olan bu değerli bilgin, ülkemizde bugüne kadar pek tanınmamış ve tanıtılmamıştır ne yazık ki…

Cezeri’nin, Arapça yazdığı ve gelecek nesillere bıraktığı kitabının önsözünde yer alan şu görüşleri, oldukça dikkat çekicidir: “Benden çok önce gelen âlimlerin kitaplarını ve onları takip edenlerin çalışmalarını gözden geçirdim… Nihayet nakillerden (aktarmalardan) kurtuldum, başkalarının yaptıklarından sıyrıldım ve problemlere kendi gözümle bakabildim… Uygulamaya dönüştürülemeyen her teknik ilmin, doğru ile yanlış arasında muallakta kaldığını gördüm.”

El Cezeri, İslam’ın Altın Çağı’nda yaşamış, zamanının ötesinde çok büyük bir bilgin, fizikçi ve matematikçidir. Dünyada ilk defa robot yapmış bir bilim adamıdır. Tüm bunların yanında çok başarılı ve iyi bir mühendistir. Günümüzdeki Sibernetik alanının ilk kurucusudur. Batıda ilk defa Sibernetik kavramı, 1834 yılında Fransız Andre Marie Ampere tarafından kullanılmıştır. Yani 19. Yüzyılda ancak tanımlanabilen ve gündeme taşınan bir bilimin temelleri, 13. Yüzyılda El Cezeri tarafından atılmıştır...

Bir takım değerlerimizin daha yeni yeni farkına varıyoruz. Muhteşem bir ağaç gibi doğduğu topraklara dal budak ve kök salan, gövdesiyle yükselen, yaprak ve çiçek açan, kendi göğünde bir yıldız gibi parlayan bu bilim adamının, Diyarbakır’da gerçekleşecek olan sempozyumda, kişiliği, bilime yaptığı hizmet ve katkının, geniş bir katılımla ve detaylı bir şekilde tanıtılması, eser ve düşüncelerinin gün yüzüne çıkması dileğiyle…