Foto: Arşiv

İş kazası; kişinin çalışma hayatında 5510 sayılı İş Kanununda sayılan hallerden birinde meydana gelen ve sigortalıyı bedenen veya ruhen çalışmasına engel olan olaylardır.

‘İş kazası geçirdim ne yapmalıyım?’ sorusu işçiler tarafından iş kazası geçirildikten sonra sorulur. Ancak sigortalı çalışan işçi haklarını bilmeli ve hak kaybı yaşamamak için kanunun öngördüğü doğrultuda hareket etmelidir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. maddesine göre, iş kazası halleri sayılmıştır. Bunlar;

• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• Hizmet akdi ile çalışan emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
• Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle meydana gelen olaylardır.

Örneğin; SGK’nın 2016 yılında yayımladığı genelgeye göre işçinin iş yerinde bulunduğu sırada kalp krizi geçirerek vefat etmesi iş kazasıdır.

İş Kazası Halinde Yapılması Gerekenler Nelerdir?

İş kazasının meydana gelmesi halinde işçi ve işverenin kanundan doğan bazı yükümlülükleri bulunmaktadır ve bunların yerine getirilmemesi halinde tarafların sorumluluğuna neden olmaktadır. Bu nedenle iş kazasının meydana gelmesi halinde:

• İşyeri kaza raporu düzenlenerek, tutanağa iki şahit adı yazılarak imzalamaları gerekmektedir.
• İş kazası geçiren kişi, eğer işverenin bu kazadan haberi yoksa kazadan sonraki gün içinde işverene kazayı bildirmelidir.
• İş kazası bağlı bulunan kolluk birimine derhal bildirilmelidir. Unutulmamalıdır ki, İş kazası geçiren işçinin güvenlik güçleri tarafından irade sakatlığı olmadan alınan ilk ifadesi çok önemlidir. Kazanın kendi kusuru olduğu ve işvereninden şikâyetçi olmadığı yönündeki bir ifadesi açılacak ceza davasını sonuçsuz bırakacaktır.
• İş kazası Sosyal Güvenlik Kurumu’na olayın olduğu tarihten sonraki en geç üç işgünü içerisinde bildirilmelidir. Eğer iş kazası Sosyal Güvenlik Kurumu ‘na işveren tarafından bildirilmediyse işçinin kendisi bildirimde bulunmalıdır.

İş Kazası Geçiren İşçiye Sağlanan Haklar Nelerdir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 16.maddesine göre iş kazası geçiren işçiye sağlanan haklar şunlardır:

• Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.
• Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması.
• İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması.
• Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
• İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.

İş Kazası Geçirdim Tazminat Alabilir miyim?

İşverenin gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemleri almaması nedeniyle meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle işverenin tazminat sorumluluğu ortaya çıkar. Bu nedenle iş kazası nedeniyle maddi ve manevi zarara uğrayan işçinin tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır.

Ölümle sonuçlanan iş kazasında hayatını kaybeden işçinin yakınları, vefat eden işçinin maddi desteğinden yoksun kalırlar, bu durumda vefat eden işçinin yakınları, yoksun kaldıkları maddi desteği alabilmek için işverene veya iş kazasında kusuru bulunanlara karşı destekten yoksun kalma tazminatını talep edebilirler.

İş Kazası Tazminat Davası Kime/Kimlere Karşı Açılabilir?

İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davaları, hem asıl işverene hem de tüm alt işverenlere karşı açılabilir. Açılacak olan davada işçinin kendisini bir avukatla temsil ettirmesi hak kaybı yaşanmaması adına seçilecek en önemli yollardan biridir.

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin E. 2016/15802, K. 2017/3195 sayılı kararında; “..meslek hastalığına veya iş kazasına uğrayan alt işverenin işçisi veya ölümü halinde mirasçıları tazminat davasını müteselsil sorumlu olan asıl işveren ve alt işverene karşı birlikte açabilecekleri gibi yalnızca asıl işverene veya alt işverene karşı da açabilirler” demektedir.

Böylelikle işçi, işverenlerden birinin iflas etmesi veya tasfiye olması gibi durumlara karşı korunmaktadır.