Hayatta kalma refleksiyle en azından mikrobun bulaşmasını en aza indirmeye çalıştığımız bugünlerde alınan önlemler kadar, yaşamı sürdürme gibi bir zorunluluğumuz da var elbette.

Alınan tedbirlerin vazgeçilmez gereği kapanan işyerleri, durağanlaşan sektörlerin yarattığı mevcut durumda ortaya çıkan milyonlarca işsiz, gelirleri kesilen on binlerce işveren ortaya çıkardı.

Salgının ölümcül etkileri kadar kaçınılmaz olan; (ortaya çıktıkları koşullara ve zamana bağlı olarak herkesi farklı etkileyen) ekonomik, siyasi, psikolojik, toplumsal yönleri olan çok boyutlu karmaşık bir krizle karşı karşıya olduğumuz gerçeği yadsınamaz.

Kısırdöngü de olsa birbirini tamamlayan iki döngünün yokluğu; ne zaman biteceği belli olmayan ve virüsün yaygınlaşmasındaki hızdan da çabuk birbirine anında sirayet eden toptan bir etkilenme durumu içinde ve en azından öngörülemeyen bir zaman diliminde öncelik; sağlık ve yaşamı sürdürülebilir kılma çabası olsa gerek.

Devlet, bir yandan yaşam damarı olan vergileri ve SGK primlerini ertelerken, kısa çalışma ödeneği, hane yardımları, yardım kampanyalarıyla süreci yönetme gayreti içinde.

Peki, nereye kadar ve nasıl geçiştirilecek salgın günleri ve bu süreçte ortaya koyduklarımızla nasıl bir gelecek tahayyül ediyoruz?

Öngörülemeyen bir zaman diliminde kritik soru bu.

Salgınının henüz zirve noktasına varmadığı, en kötüyü görmediğimiz konusunda öngörüler kadar; bitse veya kontrol altına alınabilse de etkilerinin ne kadar süreceğini kimsenin tam olarak kestiremediği günlerde; birkaç ay sonraya ertelenen vergiler, SGK primleri, kısa çalışma ödeneği, hane yardımları, ücretsiz maske dağıtımı, yardım kampanyaları ile üç aylık bir zaman diliminin planlamaları yapıldığı gerçeği var.

Peki, beklediğimizden daha uzun sürerse bu zaman dilimi, ne yapacağız?

Sürecin en can alıcı sorusu da bu aslında.

Bizi siyasi, ekonomik ve bilcümle toplumsal tüm etkileriyle nasıl bir gelecek bekliyor?

Tozu dumana katan canhıraş bir çabanın içinde belki de zamansız bir soru; ancak süreç uzarsa bu hem devleti, hem toplumu olumsuz etkileyecek bir tetikleyici olabilir virüs salgını.

Neyse biz başa dönelim.

Orta ya da kısa vadede ters yüz olan yaşam alışkanlıklarının dayattığı kaçınılmaz durumda mecburiyetler ve fırsatçılığın üst üste geldiği bugünlerde zenginin mübadele aracı parası, ya olmayan neyle mübadele edecek yaşam mecburiyetlerini?