Açıklanamayan gizem; Deprem öncesi esrarengiz ışıklar

50 binden fazla evin tamamen yıkılmasına, 3 bine yakın insanın ölümüne neden olan Fas depreminden kısa bir süre önce, gökyüzünde mavi ışıkların belirdiğini gösteren videolar bir kez daha merak konusu oldu. Benzer görüntüler 6 Şubat’ta Maraş merkezli depremlerde de ortaya çıkmıştı.

Nadir görülen deprem öncesi ışıklar ile ilgili bilim insanları arasında farklı görüşler var.

Deprem esnasında ortaya çıkan benzer ışıkların farklı şekillerde ve renklerde görülmesi, çeşitli teorilerin ortaya atılmasına neden oluyor.

Işıkların depremden önce tesadüfen görüldüğü ve gerçek bir bağlantının olmadığı varsayımı da var.

2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre 1600 yılına kadar uzanan bu tür ışıklara ilişkin 65 kayıt var.

Kayıtları inceleyen San Jose Üniversitesi fizik profesörü ve NASA araştırmacısı olan Friedman Freund ve meslektaşları, elde ettikleri bulguları Sismolojik Araştırma Mektupları adlı dergide yayınladı.

12 Kasım 1988’de Kanada Quebec'teki güçlü bir depremden 11 gün önce insanlar, St. Lawrence Nehri boyunca parlak mor-pembe bir ışık küresinin görüldüğünü bildirdi.

2007’de Peru’nun Pisco kentinde yaşanan ve Richter ölçeğine göre 8 büyüklüğüne ulaşan deprem öncesinde de gökyüzünü aydınlatan parlak bir ışık ortaya çıktı. Bu ışıklar, güvenlik kameraları tarafından kaydedildi.

Ayrıca 2009’da İtalya’nın L’Aquila şehrindeki depremden önce de gökyüzünde 10 santimetre uzunluğunda bir ışık belirmişti.

IŞIKLAR ARASINDA DA FARK VAR

Ancak depremlerden önce beliren ışıklar arasında fark olduğu; kiminin gökte yüksekte, kiminin alçakta belirdiği ya da şimşek gibi parıldarken havada süzüldüğü gözlemlendi.

Friedman Freund, 2014 yılında National Geographic’e verdiği röportajda, bu ışıkların birçok farklı şekil, form ve renkte olabileceğini söyledi.

AÇIKLANMAYAN BİR GİZEM

Fas'ta 3 bin kişinin öldüğü şiddetli depremden yaklaşık üç dakika önce gökyüzünde esrarengiz mavi ışık patlamaları güvenlik kameralarına yansıdı.

Depremlerle ilgili birçok bilimsel makalenin yazarı Jeofizikçi John Derr, “Bu fenomen kesinlikle doğru" açıklamasını yaptı.

Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi Fizikçisi Karen Daniels da New York Times'a "İnsanlar her zaman bu fenomeni merak etmişlerdir. Bu her zaman var olan ve asla tam olarak açıklanamayan kalıcı gizemlerden biri” dedi.

Jeofizikçi John Derr, 2019 yılında "Jeofizik Ansiklopedisi"nde yayımlanan söyleşide deprem ışıklarının farklı şekillerde görünebileceğini söyledi.

Buna göre bazen sıradan bir şimşek gibi görünürler, bazen de parlak bir bant gibi, kozmik ışıklar gibi görünürler.

5 VE ÜZERİ DEPREMLERDE IŞIK BELİRİR

Derr, araştırma ekibiyle birlikte 5’ten büyük depremlerin yüzde 80'inde ışıkların oluştuğunu buldu.

Araştırmalara göre birçok depremde ışık depremden kısa bir süre önce veya deprem sırasında görüldü.

Ayrıca deprem ışıklarının deprem sonrasında değil, öncesinde veya sırasında daha sık görüldüğü belirtiliyor.

Daha önceki bir çalışmada, tektonik stresin, kuvars içeren kayaların belirli bir şekilde sıkıştırıldığında güçlü elektrik alanları ürettiği, ‘piezoelektrik etki’ olarak adlandırılan bir etki yarattığı öne sürüldü.

Ancak deprem ışıklarını incelemenin zorluklarından biri de, bunların öngörülemez ve kısa ömürlü olmaları.

Merkez üssünden 600 kilometre uzakta ışığı görebilirsiniz

Jeofizikçi John Derr'in araştırmasında ayrıca insanların bu ışığı depremin merkezinden 600 kilometre uzakta bile görebildikleri belirtildi.

Derr'in çalışma arkadaşlarından Friedemann Freund, bu olayın arkasında mekanik bir reaksiyonun olduğundan şüpheleniyor.

Freund'un teorisine göre bazı kaya kristalleri parçalandıklarında elektrik üretirler. Bu, pili açıp elektrik üretmek gibidir.

Ayrıca bu ışıkların depremin merkez üssünden 600 kilometre uzakta dahi görüldüğü saptandı. (Haber Merkezi)