İhsan Özdemir Yazdı: Kutsallar ve tarih şehri Diyarbakır

Diyarbakır ilçeleriyle bir bütün olarak; tarihin hem geçiş hem de yerleşik alan olarak önemli bir kenti.

Tarihi surları, Zerzevan Kalesi, camileri, kiliseleri, iç kalesiyle tam bir tarih döngüsünü barındırıyor.

Dokunduğunuz her yerde tarih fışkırıyor.

Pandemi nedeniyle ara verilen ve kısa zaman önce yeniden başlayan kazılarla 8 bin yıllık Amida Höyük'teki Artuklu Sarayı'nın arkeolojik kazılarında her gün yeni bir şeyler keşfediliyor.

Zerzevan Kalesi de öyle.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki Roma İmparatorluğu'nun doğudaki son garnizonu olan ve Mithras Tapınağı'na sahip 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi'nde 'ölüler şehri' ve gizli kalmış geçitleri vs gün yüzünü çıkartılmaya çalışılıyor.

İlçelerde de bu yönde olanın değerlendirildiği kıymetlendirme çalışmaları yapılıyor.

Bir yeniden diriliş mucizesi olarak hem kutsal kitaplarda hem de pek çok kültürde de yer alan Ashab-ı Kehf'e ait olduğu rivayet edilen dünyadaki 33 mağaradan biri olan Diyarbakır'ın Lice ilçesindeki mağaraların esas mağara olduğu yönündeki çalışmalarda bunlardan biri.

Bir yandan bu kazılarla tarihe ışık tutulurken, bir yandan da surlardaki restorasyon çalışmaları ve sur diplerindeki kaçak yapıların yıkımı ile muhteşem tarihi yapının; çarpık yapılaşmanın altında/arkasında kalan gizli yerleri; nişlerve kitabeler de ortaya çıkarılıyor.

Bu kapsamda BenuSen Mahallesi’nde gerçekleştirilen 1. Etap çalışmalarında 41 yapı kamulaştırılarak yıkıldı.

Geçtiğimiz Çarşamba günü İl Valisi Münir Karaloğlu 2. Etap çalışmaların başladığını duyurdu. Karaloğlu, Urfkapı’dan Yedikardeş burçlarına kadar olan kısımda süren restorasyon çalışmaları ve surların altındaki yapıların yıkımı ile ilgili kamulaştırma çalışmalarının sürdüğünü ve 2. Etap çalışmaların başladığını duyurdu.

29 binanın kamulaştırıldığı ve yıkımın başladığı bölgede bu kez iç surun temellerine rastlandığı müjdesini verdi Karaloğlu.

Şişi de kebabı da yakmadan titizlikle sabırla yapılan planlamanın nüveleri bunlar.

Kutsalların ve tarihin farklı medeniyetlerinin izlerini taşıyan Şehri-Diyarbakır’ın yılladır farklı kaygılarla geri planda tutulan ve günbegün yokolan ve hatta yok olduğunun bile farkında olmadığımız yüzünün ortaya çıkarılması bu anlamda çok önemlidir.

Tüm bu çalışmaların hızlandırılması kadar; sonuç alınması güzel.

Birbirinden kıymetli bu çalışmaların son beş aylık dönemde hız kazanması bir anlam ifade ediyor elbette.