Elma kokusuyla gelen ölüm: Halepçe Katliamı

Yaklaşık 200 bin Kürt’ün kimyasal gazlarla katledildiği Halepçe Katliamı’nın üzerinden 34 yıl geçmesine rağmen halen gerçekler tümüyle bilinmiyor. Ölümün Kürt halkını elma kokusuyla yakaladığı Halepçe’de binlerce Kürt’ü öldüren bombaların bir kısmı bugün Halepçe’de müzede sergileniyor

İran-Irak Savaşı döneminde Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in Kürt halkına karşı başlattığı Enfal Katliamı’nın son aşaması olan Halepçe’nin üzerinden 34 yıl geçti. Saddam Hüseyin, savaşta İran'a destek vermekle suçladığı Halepçe halkının bombalanmasını emretti. Mezopotamya Ajans’ta yer alan habere göre Saddam Hüseyin’in talimat vermesiyle 16 Mart 1988’de Halepçe, sarin, VX, sinir gazı ve hardal gazlarıyla bombalandı. Saldırıda yaklaşık 5 bin kişi öldü, 7 binden fazla kişi yaralandı. Saddam Hüseyin’in Kürtlere karşı yürüttüğü jenosid politikasında 180 bin ile 210 bin Kürt’ün hayatını kaybettiği tahmin ediliyor. Enfal Katliamı’nın başlamasının üzerinden 34 yıl geçmesine rağmen ne kadar Kürt’ün yok edildiğine ilişkin hala net bir veri yok.

Yüzbinlerce Kürt öldürüldü

Enfal Katliamı, 29 Mart 1987 tarihinde başladı ve 23 Nisan 1989’a kadar sürdü. Bu operasyon kapsamında Saddam Hüseyin’in yeğeni olan "Kimyasal Ali" lakaplı Ali Hassan Majit, Irak Devrim Komite Konseyi tarafından yetkilendirilerek, Irak’ın Kürtlerden arındırılması hedeflendi. Saddam yönetiminin 1983’ten 1991’e kadar geçen sürede Kürtlere karşı sürdürdüğü arındırma politikası neticesinde yüzbinlerce Kürt öldürüldü. Sadece Enfal Operasyonu’nda öldürülen Kürt sayısının 180 bin ile 210 bin arasında olduğu tahmin ediliyor. Enfal Soykırımı sürecinde, 4 bin 500 köy ve 30 ilçe yok edildi, camiler, kiliseler, ibadethaneler yıkıldı.

En büyük 3’üncü kimyasal katliam

Hiroşima ve Nagazaki’den sonra 20’nci yüzyılın en büyük kimyasal saldırısı olarak kaydedilen Halepçe Katliamı’nda Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde bulunan Halepçe kasabası ve civarı, kimyasal silahlarla bombalandı ve bu saldırılarda 12 bin kişi yaşamını yitirdi. Halepçe, İran-Irak Savaşı döneminde Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in Kürtlere karşı başlattığı Enfal Katliamı’nın son aşaması olarak gerçekleşti. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, Halepçe Katliamı’ndan 2021 yılına kadar Halepçe’de kimyasal silahların kullanılması nedeniyle 43 bin 753 kişi hayatını kaybederken 62 bin 200 kişi sakat kaldı.

Elma Kokusu

Halepçe Katliamı sırasında ortalığa keskin bir elma kokusu yayıldığı ve çocukların kokuya doğru koştuğu söylenir. Halepçe katliamında vahşice öldürülen birçok çocuğun son sözleri "Dayê behna sêva tê", yani "Anne elma kokusu geliyor" oldu. Elma kokulu kimyasal gazların birkaç dakika içerisinde tüm kente etkisini gösterdi. Kimyasal saldırılar 17 Mart’a kadar devam ederken saldırılarda “kurtulabilirim” umuduyla birçok kişi kenti terk etmeye çalıştı ama kimisi kaçtığı dağ yolunda, kimisi tarlada, kimisi duvar dibinde, kimisi yol ortasında hayatını kaybetti. Halepçe’de ölüm Kürt halkını elma kokusuyla yakaladı. Halepçe’de binlerce Kürt’ü öldüren bombaların bir kısmı bugün Halepçe’de müzede sergileniyor.