Video Haber - Dicle Nehri’nin Piranası: İsrail Sazanı

İçinde 20’si endemik 46 balık türünü barındıran Dicle Nehri, şimdilerde eski günlerini arıyor. Nehir’deki kimi balık türleri baraj yapımı, bilinçsiz tarımsal faaliyetler ve İsrail Sazanı gibi nedenlerden yok olurken, kimleri ise suyun kirlenmesiyle birlikte göç ediyor. Çocukluğundan beri Dicle Nehri’nde balıkçılık yapan Müslüm Yılmaz, nehrin İsrail Sazanları tarafından istila edildiğini söyledi. Bu balıkların diğer türlerin yumurtalarını yiyerek çoğalmasını engellediğini belirten Yılmaz, “İsrail Sazanları son 5-6 yıldır bu nehrin piranası olmuşlar. Diğer soylar tehlike altında ve bu ciddi bir sorun” dedi

Nurullah Ergün / Şirvan Oktay Görer  - YENİGÜN ÖZEL - Tarih boyunca Mezopotamya topraklarında hüküm sürmüş medeniyetlere can damarı olan Dicle Nehri, günümüzde büyük bir ekolojik tahribatla karşı karşıya kaldı.  Barajların yapımı, bilinçsiz tarımsal faaliyetler ve evsel atıklar gibi nedenlerle eko sistemi bozulan Dicle Nehri’nden yaşayan canlılar bir bir yok olmaya başladı.   20’si endemik 46 balık türüne ev sahipliği yapan Dicle Nehri’nde artık birçok balık türüne rastlanmıyor. Bu nedenle bölgede çok sayıda ailenin geçim kaynağı olan balıkçılık da can çekişiyor.  Diyarbakır, Elazığ, Batman, Mardin ve Şırnak’tan geçen Dicle Nehri’nde balıkçılık yapan vatandaşlar, balık türlerinin her geçen gün azaldığına işaret ediyor.

Dicle’nin eski günlerini arıyor

Diyarbakır’ın Yenişehir İlçesi’ndeki Fiskaya Mahallesi’nde yaşayan Müslüm Yılmaz da bunlardan biri. Çocukluğundan beri Dicle Nehri’nde balıkçılık yapan Yılmaz, Dicle’nin eski günlerini arıyor.  Dicle Nehri’nde Sazan, Şebot, Cevur, Yayın, Cer, Sırıng, Behran, Şah Balığı, Sure, Yılan Balığı ve Tahta Kafa gibi balıkların olduğunu belirten Yılmaz, ancak şuan birçok balık türüne artık rastlanmadığını söylüyor.  Dicle Nehri’ndeki balık türlerinin azalmasının bir çok nedeninin olduğunu vurgulayan Yılmaz, bunların başında barajlar, kum ocakları ve Dicle Nehri’ni istila etmiş olan İsrail Sazanlarının geldiğine dikkat çekiyor.

‘Balık türleri tehlike altında’

Şu anda nehirden en fazla çıkan balığın Sazan, Yayın ve Cer olduğunu kaydeden Müslüm Yılmaz,  “Nehirdeki bazı balıkların soyu tükendi. Bunun sebebi bu İsrail Sazanları.  Çıktıkları günden beri nehrin kendi balıklarının yumurtalarıyla besleniyorlar bunun için de diğer türlerin soyları tükeniyor.  Kimisi diyor Japonya ve Çin bir amaç için üretmiş amaçlarına ulaşamayınca da böyle bela etmişler dünyaya. Eti tatlı olur ve neredeyse hiç eti yok, yenmez ama diğer balıkların yumurtalıklarını yediği için çok zarar veriyor. Bu nehrin Piranası olmuş son 5 - 6 yıldır. Diğer soylar tehlike altında ve bu ciddi bir sorun.

‘İsrail Sazanları nehri istila etmiş durumda’

Ben birkaç defa Samsun Üniversitesine denk geldim, bu konu hakkında konuştular. Fazla üreme de yapıyor bu tür. Diğer türler senede bir defa üreme yapar, bu 6 - 7 sefer üreme yapıyor. Bazen dokuza bile çıkıyormuş. Samsun Üniversitesi'nde bu söylendi. Bu doğru şu anda nehri istila etmiş durumda. Bir işe de yaramıyor. Ne satılıyor ne yeniliyor tadı da güzel değil” dedi.

‘Doğaya çok çabuk uyum sağlıyorlar’

İsrail Sazan’ından artık kurtulmanın çok ta kolay olmadığını ifade eden Yılmaz,  “Bunu ancak bence ya nehri komple zehirlerler tüm türleri bir kerede yok ederler o da beraber yok olur, ondan sonra diğer türlerden yavaş yavaş bırakırlar başka türlü bunun önüne geçilemez. Doğaya çok çabuk uyum sağlıyorlar” diye konuştu.

‘Suyun kirlenmesiyle bazı balıklar göç etti’

Eskiden yakaladıkları balıkları satarak geçimlerini sağladıklarını belirten bir diğer balıkçı Ferhat Karagöz ise şuanda bunu yapamadıklarını söyledi. Balık türlerinin azalması nedeniyle eskisi gibi balık tutamadıklarını vurgulayan Karagöz, bunun yapılan hatalı sulamadan kaynaklı olduğunu savundu.

‘Diğer balıkların yumurtalarını yiyorlar’

Suyun kirletilmesinin balıkların göçüne neden olduğunu anlatan Ferhat Karagöz, “Balıkların azalmasının sebebi barajların yapımı, ondan sonra göletler yapıldığı zaman buraya bayağı bir çamur ve kum getirdi. Su kirlendi. Kepçe çalışmaları yapıldı. Tüm bunlar balık türlerinin buradan göçüne neden oldu. Eskiden suyu7muz ter temizdi. Şimdi ise bu tarlaların hatalı sulanmasından dolayı çamur buraya akıyor ve su kirleniyor” diye konuştu.  Eski balık türlerinden şuanda sadece yüzde 10 oranında kaldığını savunan Karagöz, “İsrail Sazanı diyorlar biz kendi aramızda mercan diyoruz. O balıklar buranın türünü çok azalttı. Yüzde 10 kadarını bıraktı. Senede 6 ile 9 kez arası yumurtluyorlar. Üstelik diğer türlerin yumurtalarını yiyorlar. O yüzden balıkta azalma oldu” ifadelerini kullandı.