‘Mesele ismin değiştirilmesi değil, hafıza silme!’

Akademisyen Reha Ruhavioğlu, tarihi Sur ilçesindeki 400 yıllık Kıtıbil Mahallesi’nin isminin “Fetih” olarak değiştirilmesine tepki gösterdi. Ruhavioğlu, “halkın tarihi ve hafızasının ortadan kaldırılması” olarak nitelendirildiği bu kararın geri alınması gerektiğini söyledi. Bir diğer mahalle sakini Prof. Dr. Aziz Yağan ise mahallenin isminin değiştirilmesine karşı belediyeye dilekçe vererek, mahalle adının Kıtılbil olarak yeniden değiştirilmesini istedi

Diyarbakır’ın Merkez Sur İlçe Belediyesi, 400 yıllık Kıtılbil mahallesinin adını “Fetih Mahallesi” olarak değiştirildi. Karar meclis başkanı ve iki üyenin onayıyla alındı. Kararın gerekçesi “isminin telaffuzunun zor olmasına” bağlansa da karar geniş kesimlerin tepkisine yol açtı. Karara tepki gösterenlerden biri de mahallenin sakinlerinden Rawest Araştırma Şirketi’nin kurucularından Reha Ruhavioğlu oldu.

‘Oturdukları yerden keyfi bir karar almışlar’

Rûdaw’a konuşan  Ruhavioğlu, Türkiye’de “modernizasyon” adı altında Kürtçe, Lazca, Çerkezce ve diğer dillerde bir çok yer isminin değiştirildiğini savundu. Ruhavioğlu, “Diyarbakır’ın bir İslami kimliği de var, bunu öne çıkarmak istiyorlar. Bu çerçevede İslam ordusunun şehre girdiği yere Fehit ismini vermek için bu kararı almışlar. Ancak karar üç kişi tarafından alınmış. Bunlar belediye yöneticileri. Ancak biliyoruz ki bugün belediyeyi seçilenler değil, kayyum yönetiyor. Yarın bir gün seçimler olursa bu yöneticiler gider. İkincisi; kararı alanlar bu mahallede oturuyor mu? Tahminimce orada oturmuyorlar. Yine, ben de o mahallede ikamet ettim, karar mahalle sakinlerinin böyle bir karadan haberi yok. Yani oturdukları yerden keyfi bir karar almışlar ve bunu uygulamışlar” dedi.

‘Bir belediye popülist meseleler peşinden gitmemeli’

Evinin bulunduğu yerin 100 metre altındaki yolun hala asfaltlanmadığını belirten Ruhavioğlu, “Bir belediye, kim tarafından yönetiliyorsa yönetilsin, böyle hizmetlerle uğraşacağına ve halkın huzurunu düşüneceğine popülist meseleler peşinden gitmemeli” diye konuştu. Kıtılbil semtinin eskiden Ermeni ve Süryanilerin ikamet ettiği bir köy olduğunu ancak isminin tarihi olduğunu belirten Reha Ruhavioğlu, “Kararın gerekçesini isim telaffuzunun zor olmasına bağlamışlar. Ama onlar telaffuz etmiyor ki, orada ikamet edenler telaffuz ediyor. Ama eğer değiştirme niyeti varsa bahane çoktur. Babamın köyün adı da Xerabreş’ti ama Aşağı Dilimli diye değiştirmişler. Sorduğunda da telaffuz zorluğu diyorlar. Babamla köyün önünden geçtiğimizde Aşağı Dilimli nerede diye sorduğumda bu ismi bilmediğini söylüyor. Yani bir ismi değiştirdiklerinde oranın hafızasını, tarihini ortadan kaldırıyorsunuz” ifadelerini kullandı.

‘Din ile alakalı bir mesele değil, politik bir meseledir’

Ruhavioğlu, konu hakkında şikayette bulunacağını belirterek, “Bu kararı alanlar sözde İslami bir isim vererek tepkileri düşürmek istiyorlar. Ama bu din ile alakalı bir mesele değil, politik bir meseledir. Siz bu kararı alarak oranın tarihini, hafızasını ortadan kaldırıyorsunuz. Kararı halka danışmadan alıyorsunuz. Ayrıca kararı alanlar halk tarafından seçilenler de değil. Meselenin tamamı da absürttür ve bu hatadan dönülmelidir. İsim değiştirirken geçmişte binlerce yer isminin değiştirilmesi ile yaratılan travma da canlandırılıyor” sözleri ile tepki gösterdi.  “Eğer niyet iyiyse, belediye referandum ile halkın görüşünü alır” diyen akademisyen Ruhavioğlu, “Bir otobüs getirildiğinde rengi nasıl olsun diye halka soruluyor. Ama böyle hayati bir meselede halka sorulmadan karar alınıyor. Bu bir zihniyetin işareti ve ondan geri dönülmeli. Ama tarihi isimlerin referandum ile değiştirilmesini de doğru bulmuyorum. İlle de bir yere İslami bir isim verilecekse yeni bir mahalle inşa edilip verilsin veya bir bulvara verilsin. Ama bu şekilde karar almak yanlıştır” dedi.

 “İsminin telafuzu zor” gerekçesi ile değiştirildi

Kıtılbil Mahallesi’nin isminin değişmesiyle ilgili Belediye Meclis kararında isim isim değişikliğinin telaffuz zorluğundan kaynaklandığı belirtildi. Sur Belediyesi Meclis kararında isim değişikliğine dair şu ifadelere yer verildi:

“Belediyemiz meclisince mevzunun yapılan müzakeresi neticesinde; Meclis Başkanı Abdullah Çiftçi’nin Diyarbakır ilinin 639 yılında İslam orduları tarafından fethi sırasında ordu karargahının bu bölgede olması münasebetiyle, tarihi önemine binaen ve Kıtılbıl isminin telaffuzunun zor olması nedeniyle, 5393 sayılı Belediye Kanununun 18. maddesinin (n) bendinde mahalle isimlerinin değiştirilme yetkisi Belediye Meclisinin görevleri arasında sayıldığından Kıtılbıl Mahallesinin isminin Fetih Mahallesi olarak değiştirilmesi hususu onaylanarak; toplantıya katılan 3 üyenin oy birliği ile kabulüne karar verildi.” Ancak yerel medyaya konuşan Kıtılbil Mahallesi muhtarı Mustafa Korkmaz, isim değişikliğiyle ilgili Sur Belediyesi tarafından bilgilendirildiğini ancak kendisinin isim değişikliği konusunda bir talebinin olmadığını söyledi.

Mahalle isminin değiştirilmesine itiraz

Bir diğer mahalle sakini Prof. Dr. Aziz Yağan ise Sur Belediyesi meclisinin aldığı karara itiraz etti. Prof. Dr. Yağan, Sur Belediyesi’ne isim değişikliği ile ilgili yazdığı dilekçede mahalle isminin yeniden Kıtılbıl olarak değiştirilmesini istedi. Prof. Dr. Yağan, dilekçesinde şu ifadelere yer verdi:

“Sur Belediyesi Meclisi 13 Mayıs 2022 tarihli oturumunda aldığı 46 numaralı karar ile mahallemin Kıtılbil olan ismini Fetih olarak değiştirmiştir. Kıtılbil ismi tarihseldir ve mahallede ikamet eden bir vatandaş olarak Kıtılbil ismini telaffuz ederken güçlük yaşamamaktayım. Bu kararın yeniden gözden geçirilerek mahallemize tekrar Kıtılbil isminin verilmesini istemekteyim.” (Haber Merkezi)