Tarım işçiliğinden beyaz perdeye

Mevsimlik tarım işçiliği yaparken kurduğu hayallerin peşinden giderek sanatla tanışan Diyarbakırlı oyuncu Beritan Erdal Ayna, 15 yıllık sanat serüvenini anlattı. “Mevsimlik işçiliğe giderken, bir gün elime imkân geçerse buralarda yaşadıklarımızı çekeceğim diyordum” diyen Ayna, ailesinden gizlice şehre giderek provalara katıldığını söylüyor. Ayna, sanat anlayışını “Ahalinin umudunda, sevincinde, gözyaşında yoksa sanat, ahali ne yapsın sanatı?” repliği ile ifade ediyor

Sertaç KAYAR/Yenigün Özel

DİYARBAKIR YENİGÜN - 15 yıllık sanat yaşamında birçok tiyatro oyununda oynayan ve yönetmenlik yapan Beritan Erdal Ayna, hayat hikayesini Diyarbakır Yenigün Gazetesi’ne anlattı. 1989 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelen Ayna, “Mavi Ring”, “Karımı Gördünüz mü?”, “Gecenin Tenhasında”, “1Mahmut 1 Kezban Adana Yollarında”, “Şefkat Yerimdar”, “Bahtiyar Ölmez”, “Savaşçı”, “Bin Yıl”, “Bizim Hikaye”, “Hıçkırık”, “Komşu Komşu” gibi sinema filmleri ve dizilerde birbirinden farklı rollerde oynayan Ayna, bu günlerde çekimlerine başlanacak olan “Şuursuz Aşk” adlı filmde de rol alıyor. Yönetmenliğini ve yapımcılığını Umut Ertek’in yaptığı ve Orhan Şeddatlı’nın yapımcısı olduğu filmin çekimleri için hazırlıklar başladı.

‘İdealist bir köylü çocuğuyum’

“Biz sadece adımızdan soyadımızdan boyumuzdan kilomuzdan nereli olup nerde yaşadığımızdan daha fazla şey olduğumuzu düşünüyorum” diyerek kendini tanıtan Ayna şöyle devam ediyor: “Diyarbakır’ın direk ve taşları çok olduğundan mı bilmem adı Taşdirek olan bir köyünde doğdum büyüdüm. Küçük yaşlarda görücü usulü evlenmiş ve daha çocukken çocuk doğuran yiğit bir baba ve fedakâr bir ananın 9 çocuğundan ikincisiyim.Her ne kadar sanatsal çalımlarımdan beni uzun yıllardır İstanbul’dayaşıyor olsam da ben hala çamurdan oyuncaklar yapıp oynayan burnu sümüklü yamalı pantolonlu ayaklarına diken batmış idealist esmer bir köylü çocuğuyum.”

‘Ailemle mevsimlik işçi olarak karadeniz’e giderdik’

Yaz aylarında ailesi ile birlikte Karadeniz’e giderek mevsimlik tarım işçiliği yaptığını söyleyen Ayna “Ekonomik olarak geçim kaynaklarımızdan biri de mevsimlik işçilikti. Bizde hem aile ekonomisine destek hem de okul masraflarımızı çıkarmak için onlarla beraber Karadeniz’e giderdik.İçim burkuluyor hala o günleri hatırladığımda. Ben her seferinde orda ağır hastalık geçirirdim. Çalışamaz eve geri gelirdim. Âmâ insanı büyütüyor yaşadıkları. Daha çocukken bir gün elime imkân geçerse buralarda yaşadıklarımızı hep çekeceğim bir gün diyordum. Umarım da bir gün yazar sinemasını yaparım.”“Babam çocuklarım okuyacak meslek sahibi olacak bu dertten bizi de kendilerini de kurtaracak diye umut ediyordu” diyen Ayna “Babanızın umutları boşa mı gitti?” sorusunu şöyle yanıtlıyor: “Aslında değil ama onun beklentilerine göre bir hayat çizgisi çizmedim. Kendimi lise de tiyatro yaparken buldum. Tabi bu biraz ailem ile aramı açtı. Çünkü ben ilk oyunumu oynadıktan sonra iflah olmadım. Tiyatronun tozu iyi niyetli bir virüs gibi hücrelerimi kapladı. Bizde aşiret bağları güçlü dedem de ileri gelenlerindendi. Sosyal saygınlıklarından dolayı tiyatronun ‘bir mahalle baskısı’yaratacağından çekiniyorlardı. Dedem feodal bir adam değildi. Aksine ilerici bir ‘dava adamıydı’ davadan kastım bölgede aşiretler arasında aileler arasında çıkan sorunları kan davalarını çözme gibi bir konumu vardı. Bölgede sosyal saygınlığı yüksek bir insandı. Ama ister istemez sosyal konumundan dolayı etkileniyordu. Babam dedemin yolundan gidiyordu. Benimde onun gibi olmamı ama okumuş iyi bir meslek sahibi olup onlara yakışan biri olmamı istiyordu.”

‘Gizlice provalara katılıyordum’

Tiyatronun ailesiyle arasını açtığını söyleyen Ayna, “Ben bir süre gizli gizili gidiyordum. Dershaneye gidiyorum diye masumane yalanlar söyleyip atölyelere katılıyordum. Yazın sıcağında otostop çekip şehre gidiyordum gizli gizli provalara katılmak için ve bazı eğitimlere katılmak için. Ailem benim avukat olmamı beklerken ailemin beklentilerini göz ardı etmek de istemiyordum. Ama bir yandan da tiyatro benim için kendini ifade etme gibi bir anlam taşımaya başlamış. Benim tek mutluluk kaynağım olmaya başlamıştı. Konservatuvar okuyacağımı söylemedim aileme ama gizli gizili yetenek sınavlarına hazırlandım.Benimtiyatro yaşantımın en büyük parçası ve dönüm noktası olan Hüsnü Ertungile tanıştım. Asıl tiyatro benim için işte o zaman başladı. Zamanımın büyük bölümünü Hüsnü Hoca ile geçiriyor oyunlarında oynuyor eğitimler almaya başladım. Ayanı zamanda diksiyona yüklenmeye devam ettim.” Ayna “Size göre tiyatro nedir ve sanatçının toplumdaki görevi ne olmalıdır?” sorusunu da şöyle yanıtlıyor: “Hüsnü Ertung’unyazıp yönettiği benimde oynadığım oyunda bir replik aynen şöyle diyor ‘ahalinin umudunda, sevincinde, gözyaşında yoksa sanat, ahali ne yapsın sanatı?’ tamda budur aslında. Yanılmıyorsam ya Almanya ya da Polonya’daydı, İkinci dünya savası sonrası o harabe olmuş binaları tekrar yapmaktan öte önce tiyatro salonları inşa ettiler. Sizce neden? Çünkü ahalisinin yaralarını saracak ahaliyi toparlayacak şeyin tiyatro olduğunu biliyorlardı. Tiyatro ayrıca salt salonlarda olmamamla. Ben yıllarca sokak tiyatrosu yaptım. Ve halkın aslında sokak tiyatrolarına ne kadar aç olduğunu birebir gözlemleyen biriyim. Ancak maalesef son yıllarda koca İstanbul’da bile bir sokakta tiyatroya rastlayamıyorsunuz.

Ayna, ‘Şuursuz aşk’ın ‘Cigaracı Memduh’u olacak

Son dönemde özellikle oynadığı dizi ve tiyatro oyunlarındaki başarısı ile kendinden daha sık söz ettirmeye başlayan oyuncu Ayna, ‘Şuursuz Aşk’ filminde çok renkli ve çok önemli bir karakter ile izleyici karşısına çıkacak.İsmail Hacıoğlu ve Ebru şahinin başrollerinde oynayacağı sinema filminde Erdal Ayna’nın da yapımcı Orhan Şeddatlı ile el sıkıştı. Ayna, 24 Haziran’da çekimlerine İstanbul’da başlanacak olan filmde bir kazada ailesinin hepsini kaybettiğinden ötürü çeşitli travmalar geçirip sigaraya bağımlı haline gelmiş, akıl sağlığını yitirmiş ‘Cigaracı Memduh’ karakterine can verecek. Yönetmenliğini Umut Ertek’in yapacağı filmde Nazan Kesal, Tuncer Salman, Demet Oran, Volga Sorgu, Emir Benderlioğlu, Burcu Kara, Ayşen Batıgün, Aslı Hür, Halit Karaata gibi usta oyuncular yer alacak.