Betonlaşmanın vadettiği “güven”

Diyarbakır’ın her geçen gün büyümesi, beraberinde betonlaşmayı da getirdi. Mahalle kültürünün neredeyse yok olduğu kentte sayıları durmadan çoğalan AVM, modern kafe ve spor salonları, eğlence merkezleri gibi mekanlar, insanların en uğrak yerleri arasına girdi. Vatandaşların kendilerini daha güvende hissetmesine katkı sunmak amacıyla inşa edilen betonarme yapılar, şehri öz kimliğinden uzaklaştırmaya başladı. Yenigün Gazetesi olarak bu tarz yerlerin kadınların üzerinde bırakmış olduğu etkiyi araştırdık. Sorularımıza cevap veren farklı görüşteki kadınlar, kadınların kendilerini genel olarak 75 Metrelik Yol ve Diclekent tarafında güvende hissettiğini vurguladı. Sosyolog Derya Nergiz ise söz konusu durumun bölgeler arasında güvenlik sistemlerinin gelişmişliği ile alakalı olduğunun altını çizdi

Norşin ÖNCEL/Yenigün Özel

DİYARBAKIR YENİGÜN - Tarihi geçmişi ve medeniyetlere yapmış olduğu ev sahipliği ile tanınan Diyarbakır, son yıllarda bir kimlik değişimi yaşıyor. Özellikle kentin giderek büyümesi başta Merkez Kayapınar ve Bağlar ilçelerinde büyük bir betonlaşmayı da beraberinde getirdi. Eski mahalle kültürünün giderek yok olduğu şehirde, bunun yerini siteleşme ve çok katlı binalar almaya başladı. Buna paralel olarak artan AVM ve modern spor salonları, Diyarbakırlıları beton binalara hapsederken, bu binalar her ne kadar modernleşme adı altında yapılsa da, insanların dolaylı yönden kendilerini daha güvende hissetmesine katkı sunmak amacını da taşıyor.

Kadınların birleştiği nokta: 75 Metrelik Yol ve Diclekent

Biz de bu tarz yerlerin kadınlar üzerinde bırakmış olduğu etkiyi araştırdık. Çeşitligörüşlere sahip kadınlarla yüz yüze yapmış olduğumuz görüşmelerde kadınlara, “Mekansal ve şehrin kavşak noktaları bağlamında, bir kadın olarak Diyarbakır’da en çok nerede güvende hissediyorsunuz kendinizi ve en çok nerede güvende hissetmiyorsunuz kendinizi?” sorusunu sorduk. Farklı cevaplar veren kadınlar, genel olarak kendilerini 75 metrelik yol ve Diclekent tarafında güvende hissettiğini dile getiriyor. Şehrin farklı noktalarında oturan kadınların Yenigün’e vermiş olduğu cevaplarşu şekilde;

“Sur ve Bağlar güvenli değil”

Diyarbakır’ın Silvan İlçesi’nde ikamet eden üniversite öğrencisi Aysel Mağaç (24): Yeni yerleşim yerleri genelde güvenli olur kadın için. Çünkü burada saygın insanlar olur ve kadınlara zarar verecek eylemlerde bulunmazlar. (75.Yol, Diclekent) Fakat Sur ve Bağlar gibi yerler bir kadın için güvenli bir yer değil.

Özel bir şirkette müşteri temsilci olarak çalışan Hilal Kurt (23)Kadınların aslında kendilerini her yerde güvende hissetmesi gerek, bu çok büyük bir istek değil. Fakat cinsiyet eşitsizliğin olduğu bir toplumda kadınlar kendilerini elit diye tanımlanan bölgelerde rahat ve güvende hissediyor sadece. Örnek: 75. Yol ve Diclekent.

Kadın hakları savunucusu Nargül Akın (28): Diclekent ve 75. Yol taraflarında bir kadın özgürce dolaşabilir alışveriş yapabilir. Fakat Bağlar tarafında çok fazla tenha yer var ve her an başına bir şey gelebilir. Bu biraz insanların eğitim durumuyla biraz da semtin konumuyla alakalıdır bence.

Zehra Aktaş isimli genç kadın: Kendimi Ofis semtinde ve 75. Yol’da güvende hissediyorum.  Çünkü bu tür yerler kalabalık ve her yerinde kamera olan yerler. Kendimi en çok Bağlar ve Sur’da güvende hissetmiyorum. Çok tenha ve her an tacize uğrama ihtimalin çok yüksek.

“Sur’da adımlarımı korkarak ve tedirgin bir şekilde atıyorum”

Üniversite öğrencisi olan Dersim isimli genç kadın: “Kendimi Diclekent ve 75. Yol civarlarında güvende hissediyorum; çünkü bir kadın olarak kendimi belli bir baskı altında hissetmiyor ve yolda herhangi bir saldırıya uğramayacağım güveniyle yürüyebiliyorum. Sur’da iseadımlarımı korkarak ve tedirgin bir şekilde attığım yerlerden biri. Kadınların hep kendini koruma isteği vardır burada.

“Daha çok elit mekanlarda güvende hissediyorum kendimi”

Elif Uçucu isimli kadın: “Daha çok elit mekanlarda güvende hissediyorum kendimi. O tür yerde kadınlara herhangi bir zarar gelmeyeceği fikrindeyim. Örneğin Diclekent ve 75. Yol gibi yerler. Sur ve Bağlar bölgesi tekin değil bir kadın için.”

İsmini belirtmek istemeyen kadınların sorularımıza vermiş olduğu cevaplar ise şu şekilde;

Görüşmeci: Sitelerin ve daha sonra yapılan yerleşim yerlerinin olduğu yerler güven verici. Çünkü herhangi bir taciz veya gasp gibi olaylarda güvenlikler devreye girebiliyor örneğin 75. Yol gibi. Fakat Bağlar ve Sur gibi yerler için aynı şeyden bahsetmek mümkün değildir.

“Yapılar bana güven veriyor”

Görüşmeci: Kendimi güvende hissetmediğim iki yer var: birincisi Bağlar ve Alipaşa (Sur) .  Güvende hissettiğim yer ise Diclekent diyebilirim. Burada yapılan yapıların vermiş olduğu bir güvenle rahatça dolaşabilirim burada.

Görüşmeci: Kendimi güvende hissettiğim yerler, 75. Yol, Ofis ve Diclekent. Güvende hissetmediğim yerler ise Şehitlik, Bağlar ve Sur.

Görüşmeci: Kendimi güvende hissettiğim yer Diclekent, Ofis ve 75. Yol civarı. Bu tür yerler kalabalık ve işlek yerlerdir. Rahatça yürüyebiliyorum burada. Fakat Bağlar ve Sur gibi yerlerde elim her zaman çantamın üzerinde çünkü her an bir kapkaç olayına rastlayabilirim oralarda.

“Diyarbakır’ın her yerinde güvendeyim”

Görüşmeci: Kendimi Diyarbakır’ın her yerinde güvende hissediyorum ve her tarafını severek ve rahatça dolaşabiliyorum.

Görüşmeci: Bir kadın olarak kendimi Diyarbakır’ın hiçbir yerinde güvende hissetmiyorum. Her tarafta gözleriyle insanları taciz eden erkekler var.  75. Yol ve çevresi bunun az da olsa dışında kalıyor.

Görüşmeci: Bir kadının kendini en güvende hissettiği yer bence kalabalık ve işlek yerlerdir. Çünkü bu tip yerlerde eğitim seviyesi yüksek insanlar olur. Örneğin Diclekent çok nezih ve saygın bir bölge. Fakat Bağlar ürkütücü.

Görüşmeci: Diyarbakır’da kadınlar için en güvenilir yer 75. Yol tarafı. Çünkü burada insanlar gözleriyle kadınları taciz eder, fakat Bağlar ve Sur tarafında açık bir şekilde taciz ederler. Bu ironiden yola çıkarsak aslında kadınlar için hiçbir yer güvenli değil.”

Görüşmeci: Bir kadının kendine ne kadar güveni olursa olsun mekanlar kadınlar üzerinde etkilidir. Yeni yapılar genelde eğitimli insanların olduğu bölgelerdir. Bu bölgelerde rahatça gezebilirim. (75.Yol ve Diclekent)

“Gelir yükseldikçe yaşam kalitesi artıyor”

Yenigün’e konuşan Sosyolog Derya Nergiz ise kadınların vermiş olduğu cevapları ve söz konusu durumu değerlendirdi. Nergiz, “Diyarbakır yerelinde yaşayan kadınların kendilerini sosyo-ekonomik anlamda daha üst katmanda bulunan Diclekent-75. yol gibi hızla modernleşen bölgelerde daha güvende hissettikleri anlaşılmıştır. Bu bölgelerin güvenlik sistemlerinin diğer bölgelerden daha gelişmiş olması, yeteri kadar bütçenin ayrılması ve yaygınlaştırılması ile ilgilidir. Kapkaç, taciz ve saldırı gibi durumların görülmeyen yerlerde daha sık yaşandığı bu nedenle kadınların Sur, Bağlar, Şehitlik gibi çarpık kentleşmenin ve yoksulluğun en yaygın olduğu bu yerlerde kendilerini güvende hissetmedikleri sonucuna varılmıştır. Sosyo-ekonomik gelir düzeyi yükseldikçe yaşam kalitesinin arttığı bireylerin kendilerini daha güvende ve mutlu hissettikleri görülmüştür” dedi.