Pandemi cezası için bisikletini satılığa çıkardı

Koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan sokağa çıkma kısıtlaması ve maske takma zorunluluğu ihlali nedeniyle çok sayıda vatandaşa idari para cezası uygulanıyor. Diyarbakır’da sokağa çıkma kısıtlaması ihlali nedeniyle kolluk kuvvetleri tarafından idari para cezası kesilenlerden yalnızca biri olan Bayram S. cezayı ödemek için bisikletini satılığa çıkardı

Yağmur Ensari / Yenigün Özel- Kovid-19 pandemisi nedeniyle İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgelerle hastalığın bulaş hızının düşürülmesi ve temasın azaltılması amacıyla bir takım önlemler alınıyor. Bakanlık tarafından alınan kararların uygulaması ve denetimi ise Umumi İl Hıfzıssıhha Kurullarınca sağlanırken, kısıtlama sürecinde alınan tedbirlere uyulmaması durumunda kolluk kuvvetlerinin idari para cezası kesmelerine olanak tanındı. Türkiye’nin çeşitli yerlerinde olduğu gibi Diyarbakır’da da alınan tedbirler kapsamında çok sayıda vatandaşa cezai işlem uygulandı.  27 Kasım 2020 tarihinde Diyarbakır Valiliği tarafından yapılan açıklamada 31 milyon 586 bin 339 lira para cezası kesildiği belirtildi. İdari para cezası kesilen vatandaşlardan sadece biri olan, kısıtlama saatinde evinin yakınlarındaki akaryakıt istasyonunun marketine gittiği esnada kolluk kuvvetleri tarafından idari para cezası kesilen Bayram S. maddi imkânı olmadığından dolayı cezayı ödemek için bisikletini satışa çıkardı. Yıllardır kullandığı bisikelti satmak zorunda kaldığını söyleyen Bayram, şöyle konuştu: “Kısıtlama saatinde akaryakıt istasyonunun marketine gitmek için evden çıktığım için ceza yazıldı. Maddi olarak sıkıntılı bir süreçten geçtiğimiz için cezayı ödemek için bisikletimi satışa çıkardım.” Kesilen cezaların hukuka uygunluğu üzerine görüştüğümüz Avukat Vedat Yüce ise kolluk kuvvetlerinin ihlal tespit tutanağı tutmak dışından idari para cezası kesme yetkisine sahip olmadıklarını söyledi.

Markete gitmek 3 bin 150 TL’ye mal oldu

Kısıtlama saatinde markete gittiği için 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu'nun 282'inci maddesi uyarınca 3 bin 150 TL idari para cezası verilen Şahin S., “Yasak saatinde markete gittiğim için polisler tarafından ceza kesildi. Konuyu anlatmama rağmen sokağa çıkma kısıtlamasını ihlal ettiğim gerekçe gösterilerek cezai işlem uygulandı. Ödeyecek maddi gücüm olmadığı için kara kara nasıl para bulacağımı düşünüyorum” dedi.

[caption id="attachment_82550" align="alignnone" width="201"] Ceza Makbuzu[/caption]

‘Havalimanına giderken ceza yazdılar’

Arkadaşını havalimanına bırakmak için aracıyla çıkmak zorunda kaldığını ve kolluk kuvvetleri tarafından cezai işlem uygulandığını dile getiren Hakan A. “Arkadaşım il dışına gidecekti ancak ekonomik olarak taksiye binecek durumu olmadığı için onu havaalanına kendi şahsi aracımla götürmek istedim. Yolda denetim yapan emniyet mensuplarına uçak biletini gösterip durumu anlatmamıza rağmen cezai işlem uyguladılar. Kısıtlamayı mecburi nedenlerden dolayı ihlal etmek zorunda kaldığım için para cezası kesildi. Kesilen cezayı mecburen ödemek zorunda kalacağım” diye konuştu.

‘Maske ve kısıtlama ihlaline ceza kesilemez’

Maske takmamanın TCK’ya göre suç kabul edilmediğini belirten Av. Vedat Yüce,  “Maske takmamak bir suç değildir. Türk Ceza Kanunu’na göre maske takmadığı için kimse cezalandırılamaz.  Türk Ceza Kanunu’nun 195’inci maddesinde bulaşıcı hastalıklarla ilgili düzenleme vardır. Maddede,  “Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişi,2 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır” ifadelerine yer verilmektedir. Bu ibarelerden anladığımız üzere cezalar maske takılmadığı için veya sokağa çıkma kısıtlaması ihlali nedeniyle değil de karantina ihlali üzerine ceza verilmesine hüküm kılınmıştır. Maske ve sokağa çıkma kısıtlaması ihlali ise Umumi İl Hıfzıssıhha Kanunu tarafından 282’nci maddede uygulanan tedbirler ve verilecek para cezaları başlığıyla ve Kabahatler Kanunu’nda düzenlenmiştir” diye kaydetti.

[caption id="attachment_82549" align="alignnone" width="212"] Ceza makbuzu[/caption]

‘Kolluk kuvvetlerinin ceza kesme yetkisi yok’

Kolluk kuvvetlerinin sadece ihlal tespit tutanağı tutabileceğini dile getiren Yüce,  “Kolluk kuvvetleri normalde idari para cezası kesemez. Kolluk kuvvetleri sadece ihlal tespit tutanağı düzenleyebilmektedir. Kanunlarda da idari para cezasının kesilmesi için mahalli mülki amirin emri gereklidir. İllerde mahalli mülki amir vali olduğu için valilik onayı gerekmektedir. Maske takılmadığı veya sokağa çıkma yasağı ihlalinde kolluk vatandaşlara ceza kesemez. Polisin ceza kesme yetkisi olmadığı gibi sadece ihlal tespit tutanağı düzenleyerek ilçe ise kaymakamlık, il ise vali onayına sunmakla görevlidir. Maske takmamadan dolayı vatandaşlara cezai işlem uygulanmaktadır. 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 294/2’nci maddesinde “Bu kanunda yazılı olan idari para cezaları mahalli mülki amir tarafından verilir” ifadesine yer verilir.  Mahalli mülki amirleri tarafından kesilen cezaların miktarın da yine kanunlarla belirlenmiştir. 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 282’nci maddesinde “Kanunda yazılı olan yasaklara aykırı hareket edenler veya zorunluluklara uymayanlara filleri ayrıca suç oluşturmadığı takdirde 250 Türk Lirasından Bin Türk Lirasına kadar para cezası verilir” deniliyor” şeklinde konuştu.

[caption id="attachment_82548" align="alignnone" width="348"] Avukat Vedat Yüce[/caption]

‘Yargıtay tarafından alınan emsal kararlar var’

Sulh Ceza Hakimlikleri ve Yargıtay tarafından cezaların iptaline ilişkin kararlar alındığını ifade eden Yüce, “ Ceza yazılan vatandaşlar itiraz dilekçesiyle beraber Sulh Ceza Hâkimliklerine başvurabilirler. Sulh Ceza Hâkimliği, delilleri inceledikten yasal düzenleme göz önüne alınarak karar verilecektir. Maske ve sokağa çıkma kısıtlaması ihlalinin hukuka uygun olup olmadığına ilişkin Yargıtay tarafından verilen çok sayıda karar var. Sulh Ceza Hâkimliği ve Yargıtay tarafından alınan emsal iştirakler olduğunu görüyoruz. Alınan iştiraklerde kesilen cezanın hukuka uygun olup olmadığı bir yerde, bir bölgede, bir sokakta, ilde uygulanacak kısıtlamanın ilan edilmesi gerektiği kriterine bağlıyor. Görsel ve yazılı olarak vatandaşlara duyuru yapılmadığı zaman keyfi olarak kesilen cezaların yanlış olduğu açıkça belirtiliyor. Yargıtayın vermiş olduğu çok sayıda iptal kararı var. Yargıtay 19’uncu  Ceza Dairesinin 2020/4354 esaslı 2020/14250 sayılı kararında “Koronavirüs hastalığının Dünya Sağlık Örgütü  tarafından tüm dünyada yaygın şekilde insan sağlığını  tehdit eden boyutlarda görülmesi üzerine pandemi ilan edilmesine sebep olduğu. 2020 yılı Mart ayından bugüne kadar tüm Türkiye’de bulaşıcı ve salgın hastalık olarak kabul edildiği maddi bir vakadır. Hastalığa yol açan koronavirüs insanda insana solunum yoluyla ve kısa süreli temaslarda dahi hızlı bulaşması nedeniyle tüm dünyada ve ülkemizde insanların bir arada bulunduğu, kaplı ve açık ortamlarda hastalığın, bulaşıcılığın azaltılması ve ortadan kaldırılması amacıyla pek çok değişik önlem ve tedbirler alınmıştır. Genel bir salgın tehlikesi gösteren koronavirüs hastalığı konusunda alınacak tedbirlerin ve bu tedbirlere uyulmaması halinde uygulanacak cezai yaptırımların neler olduğunu açıklamak için özel norm mahiyetinde hükümler içeren 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununa bakılması gerekmektedir.” denilerek ceza miktarına ve şartlara dikkat çekilmiştir. Diyarbakır’da da maskesini çenesinin altında tutan müvekkilimize kesilen 900 TL’lik para cezası için yaptığımız itiraza Diyarbakır 3’üncü Sulh Ceza Hâkimliği 2020/44281 sayılı kararıyla başvurumuzu inceleyerek kesilen idari para cezasının haksız olduğuna hükmederek para cezasının iptaline karar verdi. Kesilen birçok ceza hukuka aykırı olduğu için vatandaşlar haklarını aramak için Sulh Ceza Hâkimliklerine başvuruda bulunabilir. Para cezalarının kendilerine tebliğ edilmesinin ardından itiraz dilekçeleriyle başvuru yapabilirler” ifadelerini kullandı. (Haber Merkezi)