Tarihte bugün (5 Ekim)

5 Ekim, Miladi takvime göre yılın 278. (artık yıllarda 279.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 87 gün vardır.

Olaylar

869 - İstanbul'da toplanan IV. Konsil'de alınan kararlar sonucu Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki ayrım derinleşti.

1450 - Bavyera Dükü IX. Louis, Hristiyan olmayı kabul etmeyen Yahudilerin kovulmasını emretti.

1502 - Kristof Kolomb, Amerika'ya 4. yolculuğunda Kosta Rika'yı keşfetti.

1526 - Beçne Meydan Muharebesi, Osmanlı zaferiyle sonuçlandı.

1550 - Şili'de, İspanyol Konkistador Pedro de Valdivia tarafından Concepción şehri kuruldu.

1632 - Rusya Çarlığı, Sibir Hanlığı'nı (bugünkü Yakutistan) tamamen işgal etti.

1789 - Çoğu kadın 5 bini aşkın Fransız, kıtlığı protesto için Versailles Sarayı'na yürüdü ve Kral XVI. Louis'yi Paris'e taşınmaya zorladı.

1864 - Hindistan'daki Kalküta şehrinde siklon: 60.000 ölü.

1877 - Nimipu kabilesi Şefi Joseph'in teslim olmasıyla, ABD'nin kuzeybatısındaki kızılderili direnişi sona erdi.

1892 - Red Kit'teki Dalton kardeşlere ilham olan Dalton çetesi, Kansas'taki banka soygunlarında öldürüldü.

1896 - Alman fizikçi Wilhelm Roentgen'in yeni bir radyasyon çeşidi (bugünkü bilinen adıyla x ray) bulduğu açıklandı.

1908 - Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı idaresindeki Bosna-Hersek'i ilhak ettiğini açıkladı.

1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.

1910 - Portekiz'de Cumhuriyet ilan edildi.

1911 - İtalyan kuvvetleri, Trablusgarp'ın sahil şeridini ele geçirdi.

1915 - Bulgaristan Krallığı, İttifak Devletlerinin yanında I. Dünya Savaşı'na girdi.

1921 - İngiltere'de Uluslararası Yazarlar Birliği PEN kuruldu.

1925 - İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesi'nde basıldı ve Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.

1926 - İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.

1930 - Dünyanın en büyük hava gemisi İngiliz R 101 zeplini Fransa'da düştü ve 48 kişi hayatını yitirdi.

1931 - Başbakan İnönü ile Dışişleri Bakanı Aras'ın Yunanistan ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.

1938 - Nazi Almanyası, Yahudilere ait pasaportların iptal edildiğini duyurdu.

1944 - Fransa'da kadınlar seçme hakkına kavuştu.

1945 - Hollywood set işçilerinin grevinde Warner Bros'ta çıkan olaylarda (Kara Cuma) 40 gösterici yaralandı.

1947 - Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı sonucu lağvedilen Komintern'in devamı olarak, komünist partiler SBKP (B) önderliğinde Kominform'u kurdu.

1947 - Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları'nda Türkiye birinci oldu.

1948 - Türkmenistan'ın Aşkabat şehrindeki büyük depremde 110.000 kişi hayatını yitirdi.

1952 - 1939'dan beri ilk ve Stalin'in katıldığı son Sovyetler Birliği Komünist Partisi kongresi başladı.

1953 - Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'ne 40 oyla geçici üye seçildi.

1958 - Fransa'da 5. Cumhuriyet ilan edildi ve Charles de Gaulle Cumhurbaşkanı seçildi.

1960 - Güney Afrika'da düzenlenen referandumda, Cumhuriyet rejimine geçilmesi kabul edildi.

1962 - Beatles'ın ilk hit şarkısı Love me do piyasaya çıktı.

1972 - Fransa'da Jean-Marie Le Pen liderliğinde aşırı sağcı/faşist parti Ulusal Cephe kuruldu.

1979 - Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, Ankara'ya geldi; FKÖ Temsilciliği açıldı.

1979 - İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk skandalı sonucu Hükûmet'ten istifa etti.

1988 - Cezayir'de halk isyanı patlak verdi.

1988 - Şili'de Pinochet, Başkanlığının uzatılması için yapılan referandumu kaybetti.

1989 - Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.

1991 - İlk resmi Linux sürümü (0.02) Linus Torvalds tarafından duyuruldu.

1991 - Sovyetler Birliği, tarihinde ilk kez IMF ile iş birliği anlaşması yaptı.

1997 - 34. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi film ödülünü, Ferzan Özpetek'in yönettiği Hamam filmi aldı.

1999 - Muğla'nın Marmaris ilçesinde Richter ölçeğine göre 6.2 büyüklüğündeki depremde 100'e yakın kişi yaralandı.

2000 - Belgrad'daki kitlesel gösteriler sonucu Slobodan Milošević Devlet Başkanlığı'ndan istifa etmek zorunda kaldı.

2003 - Rus yanlısı Ahmet Kadirov Çeçenistan'ın ilk Devlet Başkanı seçildi.

2008 - Kırgızistan'nın Oş şehrinde 6,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 75 kişi öldü, 200'den fazla kişi yaralandı.

Doğumlar

1274 - Zehebî, Suriyeli hadis hafızı, tarihçi ve kıraat alimi (ö. 1348)

1338 - III. Aleksios, Trabzon İmparatoru (ö. 1390)

1658 - Mary, II ve VII. James’in (1633-1701) ikinci eşi olarak İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesi (ö. 1718)

1677 - Pietro Grimani, Venedik Cumhuriyeti'nin 115'inci Dükası (ö. 1752)

1703 - Jonathan Edwards, Amerikalı dirilişçi vaiz, filozof ve Cemaatçi Protestan teolog (ö. 1758)

1712 - Francesco Guardi, İtalyan soylusu ve Venedik Okulu mensubu ressam (ö. 1793)

1713 - Denis Diderot, Fransız yazar ve filozof (ö. 1784)

1743 - Giuseppe Gazzaniga, İtalyan opera bestecisi (ö. 1818)

1781 - Bernhard Bolzano, Çek filozof ve matematikçi (ö 1848)

1829 - Chester A. Arthur, ABD'nin 21. Başkanı (ö. 1886)

1841 - Philipp Mainländer, Alman şair ve filozof (ö. 1876)

1848 - Guido von List, Alman filozof, tarihçi ve yazar (ö. 1919)

1864 - Arthur Zimmermann, Alman bürokrat (ö. 1940)

1864 - Louis Jean Lumière, Fransız film yapımcısı (ö. 1948)

1878 - Louise Dresser, Amerikalı kadın oyuncu (ö. 1965)

1879 - Francis Peyton Rous, Amerikalı virolog (ö. 1970)

1882 - Robert H. Goddard, Amerikalı fizikçi ve sıvı yakıtlı roketlerin üretilmesinin öncülerinden (ö. 1945)

1883 - Ida Rubinsteyn, Rus dansçı, aktris, sanat hamisi ve Belle Epoque figürü (ö. 1960)

1887 - René Cassin, Fransız hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1976)

1899 - Teresa de la Parra, Venezuelalı romancı (ö. 1936)

1902 - Ray Kroc, Amerikalı iş insanı (ö. 1984)

1908 - Mehmet Ali Aybar, Türk siyasetçi, Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi (SDP) kurucu Genel Başkanı (ö. 1995)

1908 - Joshua Logan, Amerikalı tiyatro yönetmeni, film yönetmeni ve yazar (ö. 1988)

1911 - Brian O'Nolan, İrlandalı yazar, oyun yazarı ve hicivci (ö. 1966)

1917 - Magda Szabó, Macar yazar (ö. 2007)

1919 - Donald Pleasence, İngiliz oyuncu (ö. 1995)

1923 - Philip Berrigan, Amerikalı barış eylemcisi, anarşist ve papaz (ö. 2002)

1929 - Yuri Artsutanov, Rus mühendis (ö. 2019)

1930 - Miguel Báez Espuny, İspanyol boğa güreşçisi

1936 - Vaclav Havel, Çek oyun yazarı ve Cumhurbaşkanı (ö. 2011)

1941 - Bogusław Polch, Polonyalı çizgi roman sanatçısı (ö. 2020)

1947 - Brian Johnson, Avustralyalı rock grubu AC/DC'nin solisti İngiliz şarkıcı ve besteci

1948 - Zoran Živković, yazar, araştırmacı ve mütercim

1950 - Eddie Clarke, İngiliz gitarist (ö. 2018)

1950 - Jeff Conaway, Amerikalı oyuncu (ö. 2011)

1950 - Edward P. Jones, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı

1951 - Karen Allen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu

1951 - Yadigar Ejder, Türk oyuncu (ö. 1991)

1951 - Bob Geldof, İrlandalı şarkıcı, söz yazarı, aktör ve politik eylemci

1952 - Clive Barker, İngiliz yazar, yönetmen, ressam ve yapımcı

1952 - İmran Han, Pakistanlı siyasetçi ve Pakistan Başbakanı

1953 - Musa Çam, Türk sendikacı ve siyasetçi

1953 - Vladimir Badoyeviç Gasoyan, Sovyet teğmen

1957 - Bernie Mac, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)

1958 - Neil deGrasse Tyson, Amerikalı astrofizikçi

1958 - Sungun Babacan, Türk seslendirme sanatçısı (ö. 2022)

1959 - Maya Lin, Çin asıllı Amerikalı Peyzaj Sanatı ve Heykel mimarilerinde ün yapmış mimar ve sanatçı

1959 - Cem Özer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

1959 - Kenan İpek, Türk hukukçu ve siyasetçi

1960 - Careca, Brezilyalı eski futbolcu

1963 - Vahap Seçer, Türk ziraat mühendisi, siyasetçi ve Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı

1965 - Mario Lemieux, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve yönetici

1965 - Patrick Roy, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve yönetici

1966 - Lorenza Indovina, İtalyan oyuncu

1967 - Guy Pearce, İngiliz asıllı Avustralyalı sinema oyuncusu

1970 - Josie Bissett, Amerikalı oyuncu

1970 - Berat Yenilmez, Türk oyuncu

1970 - Eyşan Özhim, Türk model ve oyuncu

1971 - Mauricio Pellegrino, Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör

1972 - Grant Hill, Amerikalı profesyonel eski basketbolcu

1975 - Kate Winslet, İngiliz oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi

1976 - Ramazan Kadirov, Rusya Federasyonu'na bağlı Çeçenistan'ın üçüncü devlet başkanı

1976 - Ceyhun Yılmaz, Türk şair, komedyen ve radyo-TV programcısı

1977 - Vinnie Paz, İtalyan asıllı Amerikalı hip hop sanatçısı

1977 - Konstantin Zıryanov, Rus eski futbolcu ve teknik direktör

1978 - Mark Gower, İngiliz futbolcu

1978 - James Valentine, Amerikalı müzisyen

1979 - Vince Grella, Avustralyalı millî futbolcu

1982 - Leonardo Abálsamo, Arjantinli futbolcu

1983 - Jesse Eisenberg, Amerikalı oyuncu, yazar ve komedyen

1984 - Kenwyne Jones, Trinidadlı eski futbolcu

1987 - Dillon Francis, Amerikalı DJ ve Electro House prodüktörü

1987 - Kevin Mirallas, Belçikalı millî futbolcu

1987 - Park So Yeon, Güney Koreli şarkıcı, aktris ve model

1988 - Bahar Kızıl, Türk şarkıcı

1991 - Xiao Zhan, Çinli aktör ve şarkıcı

1992 - Kevin Magnussen, Danimarkalı yarış pilotu

Ölümler

578 - II. Justinus, Bizans İmparatoru (d. 520~)

610 - Phocas, Bizans imparatoru (d. 547)

1056 - III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1017)

1111 - Robert II, 1093'ten 1111'e kadar Flandre Kontu (d. 1065)

1225 - Nâsır, Bağdat'taki otuz dördüncü Abbâsî Hâlifesi, Mûstadhî’nin oğlu ve Mûstencid’nin torunu (d. 1158)

1285 - III. Philippe, Fransa Kralı (d. 1245)

1522 - Hayır Bey, Osmanlı Mısır Valisi (d. 1464-1465)

1524 - Joachim Patinir, Flaman rönesans ve manzara ressamı (d. 1480)

1526 - Şücâeddin Ağa, Osmanlı Yeniçeri Ağası (d. ?)

1565 - Lodovico Ferrari, İtalyan matematikçiydi (d. 1522)

1791 - Grigoriy Potyomkin, Rus general ve devlet adamı (d. 1739)

1813 - Tecumseh, Kızılderili konfederasyonun ve Şavnilerin şefi (d. 1768)

1880 - Jacques Offenbach, Fransız besteci (d. 1819)

1892 - Albert Aurier, Fransız yazar (d. 1865)

1918 - Roland Garros, Fransız havacı ve I. Dünya Savaşı sırasında savaş pilotu (d. 1888)

1923 - Süleyman Bilgen, Türk siyasetçi ve din adamı (d. 1855)

1930 - Vladimir Şileyko, Rus oryantalist (Asurolojist, Hebraist), Akmeist şair ve çevirmen (d. 1891)

1931 - Selma Rıza Feraceli, Türk ilk kadın gazeteci (d. 1872)

1933 - Nikolay Yudeniç, Rus İç Savaşı (1918-1920) sırasında da kuzeybatıdaki karşıdevrimci Beyaz birliklerin komutanı (d. 1862)

1934 - Jean Vigo, Fransız yönetmen (d. 1905)

1938 - Faustina Kowalska, Polonya'lı Latin Katolik bir rahibe, mistik ve aziz (d. 1905)

1941 - Louis Brandeis, Amerikalı avukat (d. 1856)

1942 - Hilmi Oytaç, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (d. 1879)

1948 - Ōtani Kōzui, Japon Budist rahip ve tarihçi (d. 1876)

1960 - Alfred Louis Kroeber, Amerikalı antropolog (d. 1876)

1966 - Abdülkadir Emirmahmutoğlu, Türk siyasetçi (d. 1878)

1972 - Solomon Lefschetz, Amerikalı bir matematikçiydi (d. 1884)

1973 - Milunka Savić, Sırp kadın asker ve halk kahramanı (d. 1890)

1974 - Zalman Şazar, İsrail'in 3. Cumhurbaşkanı (d. 1889)

1975 - Ali Tunalı, Türk siyasetçi (d. 1890)

1976 - Lars Onsager, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1903)

1978 - Fehmi Ege, Türk tango müziği bestecisi (d. 1902)

1978 - Mucip Kemalyeri, Türk siyasetçi (d. 1895)

1981 - Gloria Grahame, Amerikalı aktris (d. 1923)

1986 - Hal B. Wallis, Amerikalı film yapımcısı (d. 1898)

1986 - James H. Wilkinson, İngiliz bilgisayar bilimcisi (d. 1919)

1996 - Seymour Cray, Amerikalı elektrik-elektronik mühendisi ve süper bilgisayar tasarımcısı (d. 1925)

1997 - Brian Pillman, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962)

2004 - Maurice Wilkins, Yeni Zelandalı fizikçi ve moleküler biyolog (DNA'nın yapısını bulan bilim adamlarından ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi) (d. 1916)

2011 - Derrick Bell, Amerikalı avukat (d. 1930)

2011 - Gökşin Sipahioğlu, Türk gazeteci ve foto muhabiri (d. 1926)

2011 - Steve Jobs, Amerikalı bilgisayar girişimcisi ve mucit (d. 1955)

2011 - Charles Napier, Amerikalı oyuncu (d. 1936)

2014 - Andrea de Cesaris, İtalyan eski yarış sürücüsü (d. 1959)

2014 - Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör ve eğitmen (d. 1917)

2014 - Misty Upham, Kızılderili kökenli Amerikalı oyuncu (d. 1982)

2015 - Chantal Akerman, Belçikalı yönetmen, sanatçı, profesör ve senarist (d. 1950)

2015 - Tomris İncer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1948)

2015 - Henning Mankell, İsveçli yazar (d. 1948)

2015 - Andrew Rubin, Amerikalı oyuncu (d. 1946)

2016 - Mario Almada, Meksikalı oyuncu (d. 1922)

2016 - Michal Kováč, Slovakya Eski Devlet Başkanı ve siyasetçi (d. 1930)

2016 - Arthur Z'ahidi Ngoma, Demokratik Kongolu Devlet ve siyaset adamı (d. 1947)

2017 - António de Macedo, Portekizli senarist ve film yapımcısı (d. 1931)

2017 - Giorgio Pressburger, Macaristan doğumlu İtalyan romancı ve kısa öykü yazarı (d. 1937)

2017 - Sylke Tempel, Alman kadın gazeteci ve yazar (d. 2017)

2017 - Anne Wiazemsky, Alman asıllı Fransız oyuncu ve romancı (d. 1947)

2018 - Ivar Odnes, Norveçli siyasetçi (d. 1963)

2018 - Víctor Pey, İspanya doğumlu Şilili mühendis, siyasetçi, akademisyen ve iş insanı (d. 1915)

2018 - Hege Skjeie, Norveçli siyaset bilimci, akademisyen ve yazar (d. 1955)

2019 - Amalia Fuentes, Filipinli oyuncu (d. 1940)

2019 - Marcello Giordani, İtalyan opera sanatçısı (d. 1963)

2019 - Philippe Vandevelde, Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1957)

2020 - Béatrice Arnac, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Fransız oyuncu, şarkıcı ve besteci (d. 1931)

2020 - Franco Bolelli, İtalyan filozof ve yazar (d. 1950)

2020 - Rasheed Masood, Hint siyasetçi (d. 1947)

2020 - Margaret Nolan, İngiliz görsel sanatçı, aktris ve model (d. 1943)

2020 - Pietro Scandelli, Eski İtalyan profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1941)

2021 - Fethali Üveysi, İranlı aktör ve film yönetmeni (d. 1946)

2021 - Zoran Stanković, Sırp siyasetçi, asker ve hekim (d. 1954)

2021 - Nikos Çumanis, Yunan profesyonel futbolcudur (d. 1990)

2022 - Kristina Hautala, Fin şarkıcıdır (d. 1948)

Tatiller ve özel günler

(Haber Merkezi)