Kürtçe seçen öğrenci sayısı 5 yılda 56 bin azaldı

Seçmeli Kürtçe dersi alan öğrenci sayısı 5 yılda 56 bin, ders kitabı sayısı 25 bin azaldı. HDP’li Sarısaç, Kürtçe, Lazca, Çerkesce gibi derslerle ilgili sorunlar için Meclis araştırması istedi

Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaokullarda 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında okutulacak seçmeli derslerin tercih süresi 7 Şubat’ta doldu. Yaşayan Diller ve Lehçeler kapsamında verilen seçmeli Kürtçe, Lazca, Çerkesce, Boşnakça vb. dillere ilişkin derslerin seçiminde velilerin engellemeyle karşılaştığı iddiaları ile gerekli öğretmen atamasının yapılmadığı ve materyal tedarikinin sağlanmadığı gündeme geldi. Gazeteduvar’dan Serkan Alan’ın haberine göre HDP Van Milletvekili Murat Sarısaç, Kürtçe (Kurmancca, Zazaca) başta olmak üzere seçmeli derslerin tercih ve öğretimi sürecinde yaşanan sorunların ve eksikliklerin tespit edilerek anadilinde eğitim konusunda gerekli adımların atılması amacıyla Meclis Araştırması talep eden önerge verdi.

‘Fişlenme kaygıları dersin işlevsiz kalmasına neden oldu’

HDP’li Sarısaç TBMM Başkanlığı’na verdiği önergede, anadilde eğitimin çocukların pedagojik gelişimine olumlu katkı sağladığını ve diğer dilleri daha kolay öğrenme becerisini kazandırdığını hatırlattı. Anadilinde konuşamayan çocukların güven kaybıyla birlikte zamanla eğitim sürecinden kopabildiğini belirten Sarısaç, “Yaşanan asimilasyonla birlikte kültürel ve kimliksel kayıplar yaşayarak psikolojik sorunlarla karşı karşıya kalabildiği ifade edilmektedir” dedi. Yaşayan Diller ve Lehçeler dersi kapsamında; Kürtçe (Kurmancca, Zazaca), Lazca, Boşnakça, Çerkesce vb. dillerin Milli Eğitim Bakanlığı müfredatında 2012-2013 eğitim ve öğretim döneminde yer almaya başladığını belirten HDP’li Sarısaç, önergesinin gerekçesinde, “İktidar yetkilileri ile MEB müsteşarlarının tüm açıklamalarına rağmen seçmeli dil derslerinin işlevsizleştirildiği, zamanla sınıfların açılmadığı ve öğretmenlerin atanmadığı ortaya çıkmıştır. Özellikle okullarda fiziki şartların oluşturulmaması, branş öğretmeni eksikliği, siyasi atmosferin etkisi, bazı okul yöneticilerinin işgüzarlığı, batı illerinde öğrenci velilerinin fişlenme kaygıları vb. nedenler, Yaşayan Diller ve Lehçeler dersinin işlevsiz kalmasına neden olmuştur” ifadelerine yer verdi.

2015’ten 2020’ye Kürtçe dersini seçen sayısı 50 binin üzerinde azaldı

Sarısaç’a göre Kürtçe ve Lazca örneklerine bakıldığında hakkın nasıl etkisizleştirildiği anlaşılabiliyor. Seçmeli Kürtçe (Kurmancca + Zazaca) derslerinin 2015-2016 eğitim ve öğretim döneminde 77 bin 931, 2016-2017 döneminde 57 bin 656 öğrenci tarafından tercih edildiğini belirten Saraç, siyasi atmosferin de etkisiyle bu sayının 2017-2018 döneminde 19 bin 328’e, 2019-2020 döneminde ise 21 bin 592’ye düştüğünü belirtti. 2015’ten 2020’ye Kürtçe dersini seçen öğrenci sayısındaki fark 56 bin 339 oldu. Saraç’ın aktarımına göre 5’inci sınıf Kürtçe (Kurmanci+Zazaki) ders kitabı sayısı da 2013- 2014 döneminde 51 bin 240 adet iken bu sayı 2017-2018 döneminde 31 bin 674’ye, 2019 – 2020 döneminde ise 26 bin 361 âdete kadar düştü. Laz Kültür Derneği’nin Yaşayan Diller ve Lehçeler Seçmeli Dersi hakkında hazırladığı rapora göre 2014 -2015 döneminde 274 öğrenciyle 7 farklı okulda toplam 14 sınıfta Lazca öğretilirken 2018-2019 döneminde bu sayı 1 okuldaki 1 sınıfta 15 kişiye kadar düştü. 2017-2018 döneminde hiçbir Lazca sınıf açılmazken 2020-2021 döneminde 47 öğrenci dersi seçtiği halde herhangi bir sınıf açılmadığı için Lazca dersini alamadı.

 ‘Sınıfların açılmaması paradoksal bir durum’

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin 15-29 Ocak 2022 tarihinde yaptığı “Yaşayan Diller ve Lehçeler Seçmeli Dersi” araştırmasına katılanların yüzde 43,4'ünün "Talep ettiğimiz halde hiçbir sınıf açılmadı, gerekçe de bildirilmedi”, yüzde 27’sinin "Talep ettiğimiz halde talep sayısı sınırlı denerek hiçbir sınıf açılmadı", yüzde 22,3’ünün ise "Talep ettiğimiz halde öğretmen olmadığı gerekçesiyle sınıf açılmadı" cevabını verdiğini hatırlatan Sarısaç Meclis araştırma önergesinin gerekçesinde şu ifadelere yer verdi:

“Kürtçenin (Kurmancca, Zazaca) büyük oranda konuşulduğu kentlerde sadece 10 öğrenciye ihtiyaç duyulmasına rağmen birçok yerde sınıfların açılmaması paradoksal bir durumdur. Bu nedenle Kürtçe başta olmak üzere Türkçe dışındaki dillerin öğretiminde ve seçmeli derslerin tercih edilmesinde yaşanan sorunların araştırılarak anadilinde eğitimle ilgili çalışmaların yapılması amacıyla gerekli adımların atılması gerekmektedir.”