Seniha Yazgıt yazdı: Okumak mutluluktur - II

Yaşar Kemal için dünyanın en çok nobel alamayan yazarı ironisi harika. Her kitabı ayrı bir dünya, efsanelerin, masalların, söylencelerin büyük yazarı.

Bir iki kelamla anlatılmaz bir büyük insan.

Hayatını izlediğim bir belgeselde, ailesinin Doğu Anadolu’dan 1915'te Rus ordusu Van'ı işgal edince, bir buçuk yılda Çukurova'ya gelerek Osmaniye’ye bağlı Hemite köyüne yerleştirildiğini anlatır. Çocukluğu tam bir trajedi.

Üç buçuk yaşlarında iken bir kurban kesimi sırasında halasının eşinin elindeki bıçağın kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözü kör olmuş. Dört buçuk yaşındayken, babası camide namaz kıldığı sırada Van'dan göç ederken ölümden kurtarıp besleyip büyüttüğü Yusuf adındaki oğulluğu tarafından öldürüldü. Bu olaydan sonra on iki yaşına kadar kekemeliğe tutuldu.

Annesi ise amcası ile evlendirildi.

Babasının ölümü sonrası başlayan yoksulluk, köyünde öğretmen vekilliği (1941-42), pamuk tarlalarında, batozlarda ırgatlık, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yapmış.

Hem toplamış hem dağıtmış öğrendiklerini, henüz çocuk yaşlarda aşık atışmalarına katılmış.

1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıması, özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli bir ölçüde etkilemiş.

Bebek, Dükkâncı, Memet ile Memet öyküleri 1950'lerde yayımlandı. Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanan ve daha sonra 4 ciltlik “Bu Diyar Baştan Başa”ya konu olan yazıları.

Siyasi hayatı, çalkantıları, Kürtlüğü, Türkiye İşçi Partisi’ndeki yılları, Türkiye Yazarlar Sendikası, Türk PEN Kulübü’ndeki öncülüğü, tutukluluğu, yargılanmalar ve dobralığıyla dolu dolu bir insan.

4 kitaptan oluşan İnce Memed Serisi, yine 4 kitaptan oluşan “Bir Ada Hikayesi”,

Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca, Kimsecik serisi, Akçasazın Ağaları dahil 24 kitap, söyleşiler, kısa hikayelerle dolu bir örnek hayat.

“Dünyanın En iyi 10 Romanı” değerlendirmesinde Erdinç Akkoyunlu’nun ilk dördündeki kitabı ‘Yer Demir Gök Bakır’…

Gelelim neden bu roman sorusunun cevabına: Yaşar Kemal bu romanı Dağın Öteki Yüzü adlı üçlemesinin ikinci eseri olarak kaleme aldığında, herkes metnin yazarın klasik üslubuyla yaşam bulacağını düşünmüştü. Oysa Yaşar Kemal, ormanda bir taşın altında ışık parlayan imgeleri, Taşbaş’ın sahte ermişliği ve pamuk toplayan köylünün ağaya borçları, çaresizliği ekseninde bir Çukurova hikayesini anlatırken dünya edebiyatına damga vurdu. Yerel ifadeleri evrensel ile birleştirme çabasını hayata geçiren Yaşar Kemal, sadece bu başarı ile kalmadı. Aynı zamanda dünya edebiyatını hatta sinemasını da derinden etkiledi. Yaşar Kemal’in romanındaki bazı imgeler Hollywood’a hatta daha doğrudan söylemek gerekirse Ucuz Roman adlı filmi kült yapan sahnelere ilham verdi. Fakat bu romanı listeye aldıran ‘Bizden de bir eser olsun’ görüşü değil. Yaşar Kemal’in roman zekası bize bu imkanı tanıdı. Yer Demir Gök Bakır, hem roman iklimi, hem karakter yaratımı, hem üslup hem de ele aldığı konu gibi başlıklarla bir altın oran romanıdır. Bu romanda hiçbir imge ne fazla ne de eksik. Kusursuz ifadesi Yaşar Kemal gibi hayatın kusurları üzerine emek vermiş bir anlatıcı için ona yakışmayan bir niteleme olsa da, iyi roman nasıl olmalı sorusuna yanıt niteliğindeki Yer Demir Gök Bakır, öğreticiliğin zirvesinde bulunduğu için listenin de zirvesinde yer alıyor. Devam Edecek