Kadın okumalarında bu hafta

Kadın okumalarında bu hafta, ikisi kısa bir zaman önce yayımlanmış olup toplam üç kitabı sizler için derledik: Türkiye’de Cinsiyet Kültürleri, Kadın Emeği ve Kadınlar Ülkesi.

Dicle Koğacıoğlu -  Türkiye’de Cinsiyet Kültürleri

Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi tarafından 2010 yılından beri verilen Dicle Koğacıoğlu Makale Ödülü’nü kazanan eserlerin arasından seçilerek derlenen bu kitap, Koğacıoğlu’nun çalışmalarında ön plana çıkan hukuk sosyolojisi, cinsiyet çalışmaları, eşitsizlik ve ayrımcılık gibi kavramların altını çiziyor. Kentler ve mekânlar; diller ve öznellikler; erkeklikler ve cinsellikler olmak üzere üç bölüme ayrılan kitap, şehir dışında yer alan toplu konutlarda bir kadın olarak tek başına yaşamak, Kürt kadınlarının sözlü şiir ve ağlama pratikleri, Karadeniz’de bir kız kaçırma “geleneği” olan çekme anlatıları, eşcinsel ve biseksüel erkeklerin mekânsal sosyalleşmesi gibi konuları inceliyor, Koğacıoğlu’nun izinden giderek sosyal bilim çalışmalarına yeni bir soluk getiriyor, bu çalışmalara zenginlik katmayı hedefliyor.

Ferhunde Özbay – Kadın Emeği

Türkiye’de kadın ve çocuk emeği ile işgücü piyasasında her iki emek gücünün kullanılma biçimlerinin dönüşümü Ferhunde Özbay’ın uzun dönemli araştırma faaliyetlerinin önemli bir bölümünü oluşturuyordu. Bu araştırmalar, 19. yüzyıldan günümüze uzanan tarihsel seyri içinde, haneiçi ve hane dışında, kadın ve çocuk emeğinin kullanılma biçimlerinin dönüşümü, kırsal emek ile kentsel emek arasında yaratılan ayrım, keskin devamlılık ve kırılmalar, çeşitli sosyal sınıf dinamiklerinin ortaya çıkışı ve bu dinamiklerin şekillendirdiği toplumsal hayatla birlikte ele alınmaktadır. Bu kitapta derlenen makaleler, sosyolojik ve tarihsel dönüşümünü sosyal bilimlerin de uzun süre ihmal ettiği kadın ve çocuk emeği çalışmalarının Türkiye’deki ufuk açıcı örneklerindendir.

Kadın Emeği, Ferhunde Özbay’ın 1979-2011 arasında yayımlanmış makalelerinden oluşuyor. Dostları, meslektaşları, öğrencileri ve çalışmalarından etkilenmiş araştırmacıların sunuşları ve açıklayıcı notları, Özbay’ın uzun yıllara yayılan araştırmalarının, onun arzu edeceği şekilde kolektif bir biçimde okurla buluşmasını sağlıyor. Saniye Dedeoğlu, Ayşe Durakbaşa, Yıldız Ecevit, İpek İlkkaracan ve Şemsa Özar’ın katkılarıyla.

Charlotte Perkins – Kadınlar Ülkesi

Ütopyalar her zaman eleştiri ve özlemlerin bir arada kaleme alındığı politik-edebi metinler olma özelliği taşıdı. Charlotte Perkins Gilman'ın Kadınlar Ülkesi adlı ütopya denemesi ise iki bakımdan farklılık gösteriyor. Kadınlar Ülkesi’nin birinci özelliği, birçok klasikleşmiş erkek ütopyasında (Platon'un Devlet, Thomas More'un Ütopya'sı vb.) yok sayılan veya satır aralarında yer verilen kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığına dikkat çekilmesidir. İkinci özelliği, kadınları ele alan edebi denemeler içerisinde ilk defa feminist öğelerin ütopya tarzıyla açık ve bilinçli bir şekilde işlenmesidir. Bu anlamda Kadınlar Ülkesi'nin kadınları, sınıflı-erkek egemen toplumun kadın kalıpları, tanımları ve davranışlarına uymayanların anlatısıdır. Birinci dalga feminist akımın önde gelen kalemlerinden Charlotte P. Gilman, bu ütopyasıyla XX. yüzyılın temel çelişkileri olan ulusalcılık, yurttaşlık ve kadın hareketi içerisindeki eşitlik ve özgürlük gerilimini de gözler önüne seriyor. Ataerkil toplumların mizahi bir dille eleştirildiği Kadınlar Ülkesi rekabet, cinsiyet ayrımcılığı, cinsiyet temelli işbölümü, yoksulluk, savaş ve dışarıda bekleyen düşmanlar gibi kavram ve yaşantıların bilinmediği, duyulmadığı, yaşanmadığı bir ülkedir.

Hazırlayan: Norşin Öncel