Bilim insanları: İklim değişikliği yüz milyonlarca insanı yerinden edebilir

Bilim insanları, Grönland ve Antarktika'da buzulların erimesinin hızlanması nedeniyle, küresel çapta su seviyesinin tahmin edilenden daha fazla yükselebileceği, bunun da yüz milyonlarca insanı yerinden edebileceği uyarısında bulundu.

DİYARBAKIR YENİGÜN - Uzun zamandır dünyadaki su seviyelerinin 2100'e kadar en fazla bir metreden daha az yükseleceği düşünülüyordu. Uzman görüşlerine dayanarak yapılan yeni araştırma, gerçekte bu seviyenin iki katına çıkabileceğini öngörüyor. Bunun, yüz milyonlarca insanın yer değiştirmek zorunda kalmasına yol açabileceği belirtiliyor. Su seviyelerindeki yükselme, 2013 yılında Hükümetlerarası İklim Değişimi Paneli'nin (IPCC) yayımladığı 5. İklim Değişikliği Değerlendirme Raporu'nda ele alınan en tartışmalı konulardan biriydi. Rekor düzeydeki gaz salınımında ciddi azalmalar olmaması halinde, küresel ısınmanın su seviyelerini 2100'e kadar 52 cm ile 98 cm arasında artırabileceği kaydediliyordu. Pek çok uzman su seviyelerindeki yükselmenin bu tahminin ötesine geçeceğini düşünüyor. Uzmanlar, buz örtülerinin erimesinin su seviyelerini ne kadar artıracağına ilişkin yapılan çalışmaların, bu örtülerin nasıl eridiğine dair tüm bilinmezliklere yanıt verecek şekilde incelenmemesinden endişe duyuyor.

'İki metrenin üzerine çıkabilir'

Daha net bir resim elde edebilmemiz için, bu alanda çalışan öncü araştırmacılar, Grönland ve Doğu ile Batı Ankarktika'da yaşananlara ilişkin bilgiler temel alarak yapılan tahminler üzerinden bir çalışma hazırladı. Araştırmacıların görüşüne göre, eğer gaz emisyonu şimdiki ölçeklerde olursa, dünyadaki su seviyelerinin 2100'e kadar 62 cm ve 238 cm arasında artması oldukça muhtemel. Bu, 5 derece daha ısınmış bir Dünya'ya ilişkin bir öngörü - küresel ısınma konusundaki en kötü senaryolardan biri.

Bristol Üniversitesi'nden Profesör Jonathan Bamber "2100'e kadar, buz örtüsünün erimesinin 7 ila 178 cm arasında etki etmesi oldukça muhtemel. Ancak buz örtülerinin dışındaki buzulları ve buz tabakaları ile suların sıcaklık nedeniyle genleşmesini eklediğimizde, iki metrenin üzerine rahatlıkla çıkabilir" diyor.

2013 yılında yayımlanan Hükümetlerarası İklim Değişimi Paneli'nin raporu, "muhtemelen ne olabileceğini" inceliyor, bu da bilimsel anlamda yüzde 17 ila 83 arasındaki ihtimallerin ele alınması demek. Bu yeni araştırma, daha geniş bir ihtimal aralığına bakıyor, yüzde 5 ila 95 arasına. Sıcaklıkların beklenildiği gibi 2 derece artması halinde, Grönland'ın buz örtüleri, su seviyelerinin artışındaki en büyük etken olmayı sürdürüyor. Ancak sıcaklıklar bu derecenin üstüne çıkarsa, işin içine çok daha büyük olan Antarktika'daki buz örtüleri de girecek. Profesör Bamber, "Bu düşük ama yine de muhtemel olasılığa baktığınızda, uzmanlar ufak ama istatiksel olarak önemli olabilecek bir ihtimal olduğunu kaydediyorlar. O da Batı Antarktika'nın istikrarsızlaşabileceğine ve Doğu Antarktika'nın da etki etmeye başlayabileceğine inanıyorlar" diyor. "Ancak bu tür bir durum ancak sıcaklığın 5 dereceye çıkması halinde mümkün olur."

'Dünya'da Libya büyüklüğünde bir kara parçası yok olabilir'

Uzmanlara göre, bu senaryonun gerçekleşmesi Dünya üzerinde devasa boyutlarda etki bırakacak. Dünya'nın 1.79 milyon kilometre karelik bir toprak parçasını, ki bu Libya'nın büyüklüğüne eşit, kaybedebileceğini düşünüyorlar. Bu toprak kayıplarının çoğunluğu ise, Nil Havzası gibi tarımsal açıdan çok önemli olan yerlerde gerçekleşecek. Bangladeş'in geniş girinti ve çıkıntılı coğrafyasında insanların yaşaması çok zor hale gelecek. Londra, New York ve Şangay da dahil olmak üzere, dünyanın belli başlı metropolleri tehdit altında olacak.

Profesör Bamber, "Bunu bir perspektife oturtmak gerekirse, Suriye'deki mülteci krizi 1 milyon mültecinin Avrupa'ya gelmesine neden oldu" diyor. "Bu, su seviyelerinin 2 metre yükselmesi halinde yerlerinden olacak insan sayısının 200 kat altında." Araştırmacılar, önümüzdeki on yıllarda gaz emisyonu konusunda ciddi kesintiler olması halinde, bu tür senaryolardan kaçınmak için halen vakit olduğunu kaydediyor. Araştırmanın başındaki isme göre, en kötü senaryonun gerçekleşme ihtimali yüzde 5, ancak bu senaryo yine de göz ardı edilmemeli. Profesör Bomber, "Eğer size karşıdan karşıya geçerseniz 20'de 1 ezilme ihtimalinizin olduğunu söyleseydim, yakınından bile geçmezdiniz" diyor. "Yüzde 1 ihtimal bile, 100 yıllık hayatınızda bir kez başınıza gelebileceği anlamına geliyor. Yüzde 5'lik ihtimal mi? Vay canına! Bence bu ciddi bir risk."

Araştırma, ABD Ulusal Bilimler Akademisi'nin hakemli bir bilim dergisi olan PNAS'ta yayımlandı. (BBC Türkçe)