23 yaşında girdiği cezaevinden 25 yıl sonra çıktı

AİHM’in ‘adil yargılanma hakkının ihlal” edildiğine hükmettiği Ferda İldan, yaptığı yeniden yargılanma başvurusu sonucunda verilen tahliye kararıyla 23 yaşında girdiği cezaevinden 25 yıl sonra çıktı

DİYARBAKIR YENİGÜN - Diyarbakır’da 25 Mart 1995’te gözaltına alınan Ferda İldan, 20 gün gözaltında kaldıktan sonra “Devletin birliği ve bütünlüğünü bozma” suçlamasıyla tutuklandı. Diyarbakır 3 No’lu Devlet Güvenlik Mahkemesi’nce (DGM) yargılanan İldan’a aynı suçlamasıyla önce ölüm cezası veren mahkeme, daha sonra bu cezayı ‘ağırlaştırılmış müebbet’ hapis cezasına dönüştürdü. Verilen bu cezanın Yargıtay tarafından kesinleşmesi üzerine İldan’ın avukatı Mesut Beştaş, DGM’de bulunan askeri üye nedeniyle adil yargılanmanın yapılmadığı ve müvekkilinin gözaltında işkence altında ifadesinin alındığı iddiasıyla 30 Ekim 2000’de, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu.

AİHM ‘ihlal' kararı verdi

Yapılan başvuruyu inceleyen AİHM, 26 Haziran 2007’de başvurucunun gerekçelerini haklı bularak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) 6/1 maddesine işaret ederek, İldan yönünden adil bir yargılanmanın yapılmadığına ilişkin ihlal tespitinde bulundu. AİHM yeniden yargılama hususunda da avukatların talebini haklı buldu. Ancak AİHM kararına rağmen İldan’ın avukatları Mesut Beştaş ve Mehdi Özdemir, Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ne 12 yıl sonra geçtiğimiz 20 Şubat’ta başvurabildi. Kararı inceleyen mahkeme, İldan’ın mahkumiyetiyle AİHM sözleşmesinin 3, 5 ve 6’ncı maddeleri açısından ihlal edildiğinin değerlendirildiği gerekçesiyle yeniden yargılama talebini kabul ederek, tahliyesine karar verdi.

AYM ve Yargıtay kararı

Müvekkilinin tahliyesine ilişkin konuşan Av. Mesut Beştaş, yeniden yargılamaların İmralı dosyası gözetilerek Meclis tarafından AİHM kararlarının yeniden yargılama gerekçesi yapılamayacağına ilişkin yapılan yasal düzenlemenin 2013 yılına kadar sürmesi ve bazı uygulamalardan kaynaklı başvuru yapamadıklarını ifade etti. DGM’lerin genel olarak adil yargılama yapamayacaklarına dair AİHM’in 1998 yılında ihlal kararları vermeye başladığını hatırlatan Beştaş, “Yeniden yargılama talepleri reddedilen kimi hükümlüler Anayasa Mahkemesi’ne gitti. Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesi tarafından ihlal kararı verilen ve daha önce yasal engel bulunan dosyalarda yargılamanın yenilenmesi talebini kabul edilmesine karar verildi. Hem Anayasa Mahkemesi hem de Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesi 2018 yılında bu kararı verdi” diye konuştu. Geç de olsa İldan’ın tahliye edilmesinin sevindirici olduğunu ifade eden Av. Beştaş, “AİHM, DGM adil yargılama yapamaz kararı verdikten sonra hakkında ihlal kararı verilen başvurucular değil, DGM’nin verdiği kararların tamamının yeniden yargılamaya konu edilmesi lazım” ifadelerini kyllandı.

Kanun önerisi

Aynı koşullarda geçmiş ve cezalandırılmış insanların AİHM’e başvurmamış olmalarının yeniden yargılamalarının yapılmamasını bir ayrımcı sonuç doğurduğunu söyleyen Beştaş, yerel mahkemelerin tüm dosyalar açısından yeniden yargılama yoluna gitmesi aksi halde yasama organının kanun çıkarılması önerisinde bulundu. Beştaş, “Aynı mahkemede ve aynı dosyada yargılanıp sadece AİHM’e gitmeyen vatandaşın farklı sonuçla karşılaşması bir ceza sistemi için yüz kızartıcıdır” dedi. (MA)