Yeni vergi affı ve borç yapılandırması hangi borçları kapsıyor?

Vergi affı ve kamu borçlarının yapılandırılmasına ilişkin düzenlemeler geçtiğimiz hafta Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Vergi affının kapsamı, hangi borçları ve cezaları kapsadığı ve başvuru şartlarına dair merak edilenleri sizler için derledik.

Bugüne kadarki en geniş kapsamlı vergi borcu yapılandırmasının detayları şöyle:

1- Tüm vergi cezaları, trafik, askerlik, nüfus, köprü, otoyol kaçak geçiş cezaları ve daha önce hiç yapılandırma düzenlemesinde yer almayan adli para cezaları, idari para cezaları, öğrenim kredisi borçları, sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi alacaklar kapsama dahil edildi. Ayrıca belediyelere, Gümrük Müdürlüklerine, İl Özel İdarelerine, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarına, Milli Emlak Müdürlüklerine olan borçlar. Emlak vergisi, vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları bu kapsamda yer alıyor. Belediyelerin tahsil ettiği idari para cezaları, su, atık su, katı atık ücretleri ile bunlara bağlı feri alacaklar, belediyelerin sahip olduğu taşınmazlar ile bu taşınmazlarla yaptıkları satış, irtifak hakkı ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan kullanım bedelleri ve hasılat payları, kira ve irtifak hakkı bedelleri, kaynak sularının kira bedeli de düzenlemeye dahil edildi.

2- Orman sayılan yerler, Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar hakkında yapılan kesin izin, kesin tahsis, kullandırma kararı, irtifak hakkı, kullanma izni ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan ve vadesi 31 Aralık 2022 itibarıyla geldiği halde düzenlemenin yayımı tarihi itibarıyla ödenmemiş olan bedeller de yapılandırılabilecek.

3- Genel sağlık sigortası (GSS) prim borcu olanlardan daha önce gelir testine girmemiş olanlar, kanunun Resmi Gazete’de yayımlanacağı tarihten başlamak üzere 31 Temmuz 2023 tarihine kadar gelir testi yaptırabilecekler. Yapılan gelir testinde hane içinde kişi başına gelirin brüt asgari ücretin 3’te 1’inden (3 bin 336 TL) az çıkması halinde GSS prim borcu silinecek. Hane içinde kişi başına geliri 3 bin 336 TL’den fazla olanlar ise 31 Ağustos 2023 tarihine kadar borç anapara tutarını peşin ödedikleri takdirde, gecikme cezası silinecek.

4- Depremde yıkılan veya ağır hasar gören binalar ile kullanılamaz duruma gelen taşıtlara ilişkin vergi borçları silinecek, hacizler kaldırılacak. Depremde ölenlerin mirasçılarına kalan mallar ile bunların eşine, çocuklarına, anne ve babasına işverenlerce yapılan yardımlar veraset ve intikal vergisinden muaf tutulacak. Depremde ölenlerin mirasçılarına hayat sigortaları ile bireysel emeklilik sisteminden yapılan ödemelerden vergi alınmayacak.

5- Düzenlemeyle Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen alacaklardan vadesi 31 Aralık 2022'den önce olduğu halde 1 Ocak 2023 itibarıyla ödenmemiş ve tüm tahsil daireleri itibarıyla asli ve feri toplamı 2 bin lira ve altında bulunanların tahsilinden vazgeçilecek.

6- Her bir taşıt için ödenecek olan MTV, taşıta ilişkin idari para cezaları ile geçiş ücretinin en az yüzde 10'unun ödenmesi şartıyla taksit ödeme süresince fenni muayeneye izin verilecek.Araç muayenelerini süresinde yaptıramamış olanlar, 30 Eylül 2023'e kadar bu muayenelerin yapılması şartıyla muayenede gecikilen her ay ve kesri için alınan yüzde 5 fazla yerine Yİ-ÜFE oranları, düzenlemenin yayımı tarihinden sonra ise aylık yüzde 0,75 oranı kullanılarak bulunan tutarı ödeyecek.

7- Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin yüzde 10 oranında; kurumlar vergisi istisnaları ile yurt dışından elde edilen ve en az yüzde 15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise yüzde 5 oranında tek seferlik ek vergi alınacak.

8- Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla geri ödemesi başlamış veya takip için vergi dairesine bildirilmiş öğrenim ve katkı kredilerinden vadesi geldiği halde ödenmemiş olanların asıllarına vade tarihleriyle 9 Kasım 2022 tarihleri arasında gecikme zammı, Yİ-ÜFE tutarı, katsayı tutarı gibi alacaklar hesaplanmayacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilen tutarlar iade edilmeyecek.

9- Mükelleflerce çeşitli sebeplerle eksik beyan edilmiş veya beyan dışı bırakılmış geçmiş yıl gelirlerinin belli oran ve tutarlar dahilinde beyan edilmesi sağlanacak. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşlarınca tespit edilecek rayiç bedeliyle defterlerine kaydedebilecek.

10- Sürücülere uygulanan trafik idari para cezalarına istinaden verilen ve aktif durumda olan ceza puanları silinecek, ceza puanı hesaplamasında dikkate alınmayacak. Geçici olarak geri alınan ve ilgilisine teslim edilmemiş sürücü belgeleri, ilgilinin müracaatı üzerine iade edilecek. Daha sonraki geri alma işlemi hesaplamalarında bu durum dikkate alınmayacak. Alkollü ve uyuşturucuyla araç kullanmak, drift yapmak ve ölümlü kazaya sebebiyet vermek, bu düzenleme kapsamında değerlendirilmeyecek

11- 31 Aralık 2022 tarihi ve öncesine ait kamuya olan vergi, prim ve diğer borçların yapılandırılması için başvuru süresi mayıs ayına, ilk taksit ve peşin ödeme süresi de haziran ayına kadar yapılabilecek. Buna göre, yapılandırma başvuruları 30 Nisan’da sona erecek. İlk taksit ve peşin ödeme de 31 Mayıs'a kadar yapılacak.

12- Yapılandırma başvurusunda bulunanların devlete olan borçlarının gecikme faizi ve cezaları silinerek, yerine enflasyon farkı hesaplanacak. Peşin ödeme yapanların, gecikme faizi yerine hesaplanan enflasyon farkının yüzde 90’ı silinecek. Borç anapara tutarı + enflasyon farkının yüzde 10’unu haziran ayı sonuna kadar peşin ödeyenler, tüm borçtan gayri olacak. Önceki yapılandırmalardan farklı olarak 48 eşit taksite kadar vade ile ödeme seçeneği sunulacak. Taksitle ödeme tercihinde bulunanlardan anapara + enflasyon farkının tamamı tahsil edilecek. Hesaplanan bu tutara, taksit seçeneğine göre yıllık yüzde 9 vade farkı uygulanacak.

13- Enflasyon farkı hesaplanırken, borcun oluştuğu tarihten 2016 yılı Kasım ayına kadar olan dönem için yurtiçi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) artışı uygulanacak. Bu tarihten sonra enflasyon yüksek olduğu için Yİ-ÜFE yerine aylık enflasyon yüzde 0,75 kabul edilecek. Böylece, 31 Ekim 2016 – 31 Aralık 2022 tarihleri arasındaki yüzde 674,60 Yİ-ÜFE artışı yerine, yüzde 73,84 oranında enflasyon farkı uygulanacak.

14- Düzenlemeden yararlanmak isteyenlerden, diğer şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şartı aranacak.

15- Borç yapılandırması için vatandaşlar Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın ‘ivd.gib.gov.tr’ adresi üzerinden giriş yapılacak, ardından ekranda e-Devlet ile giriş yapacak. Buna tıklayarak ve e-Devlet bilgilerinizle giriş yapacaksınız. Sitedeki talimatlarla ilerleyerek başvuru yapılabilecek. Vergi dairesine ‘turkiye.gov.tr’den de erişilebiliyor. Ya da vergi dairelerine giderek şahsen başvuru yapılabilecek. Ödemeleri de kredi kartıyla veya havale ile yapmak mümkün olacak. (Haber Merkezi)