‘Diyarbakır yaş koza üretiminde Türkiye’de ilk sırada’

Diyarbakır’daki koza üretiminin gelişmesine katkı sunmak amacıyla  “İpekböcekçiliği Çalıştayı” düzenlendi. Burada konuşan DSTO Başkanı Mehmet Kaya, Türkiye’nin yüzde 60 üretimin yapıldığı merkezden bahsettiklerini belirterek, “Hepimize düşen bir görev var, yüzde 60 üretimin olduğu bir kentin tıpkı sloganda olduğu gibi kelebekten modaya ve podyuma kadar gidiyorsa, kelebeği de burada olmalı, yani lavra üretimin burada olması gerekiyor” dedi

Tarık Othan / YENİGÜN HABER - GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi (GAPUTAEM),  Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO), Diyarbakır Ticaret Borsası (DTB), ile  Kulp Kaymakamlığı tarafından "Kelebekten Kozaya, Kozadan Modaya İpeğin serüveni" sloganı ile Diyarbakır'da İpekböcekçiliği Çalıştayı düzenlendi. GAPUTAEM’de düzenlenen çalıştaya Diyarbakır Vali Yardımcısı Fatih Cıdıroğlu, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, Diyarbakır Ticaret Borsası Başkanı Engin Yeşil, Kulp Kaymakamı Mustafa Gözlet, Hayvancılık Genel Müdürlüğü Kanatlı ve Arıcılık Daire Başkanı İslam Köse, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Dairesi Başkanı Nihat Nurbaki, Diş İşleri Bakanlığı Diyarbakır İl Temsilcisi Büyükelçi İbrahim Mete Yağlı ile Bursa ve Uşak Üniversitelerinden Akademisyenler ile Kamu Kurum Müdürleri ve çiftçiler katıldı. Çalıştayın açılışında konuşan GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi (GAPUTAEM) Müdürü Mehdi Sümerli, Diyarbakır’ın yaş koza üretiminde %56’lık payla birinci sırada olduğunu söyledi.  Sümerli, mevcut üretimin artırılması, sektör sıkıntıların giderilmesi, yeni teknik-teknolojilerin tanıtılması ve üreticilerin sektör yetkilileri ile buluşturulması amacıyla çalıştayın yapıldığını belirtti.

‘Lavra üretimin burada olması gerekiyor’

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya ise koza üretimde var olan sorunların çözümü için ortak adımların atılması gerektiğine vurguladı. Türkiye’nin yüzde 60 üretimin yapıldığı merkezden bahsettiklerinin altını çizen Kaya  “Şimdi böyle bir merkezde yüzde 60 üretim yapılıyorsa o zaman bizim bunu oturup düşünmemiz lazım. Hepimize düşen bir görev var, yüzde 60 üretimin olduğu bir kentin tıpkı sloganda olduğu gibi kelebekten modaya ve podyuma kadar gidiyorsa, kelebeği de burada olmalı, yani lavra üretimin burada olması gerekiyor. Bunun koza olarak ihracatının yasaklanması gerekiyor. Ve bunun tıpkı Kulp’ta olduğu gibi üretilenin ipeğe dönüştürülmesinin sağlanması gerekiyor. Yani biz buna sanayi katma değerini yaratmak diyoruz. Kırsaldan sanayi katma değeri yaratma ayağını yaratmazsak sadece şu asgari ücret geliri kadar bunun sürdürülebilirliği sağlanamaz” dedi.

‘Yaş koza üretiminde Türkiye’de ilk sıradayız’

Diyarbakır Ticaret Borsası Başkanı Engin Yeşil de “2002 yılında İlimizin önemli bir gelir kaynağı olan bu sektörün tekrar geliştirilmesi için Diyarbakır Ticaret Borsamız, Ticaret ve Sanayi Odamız ile birlikte 200 civarında üreticiye 400 paket tohum dağıtılmıştır. 2006 yılında Borsamız tarafından hazırlanan ve Avrupa birliği tarafından desteklenen “İpekböcekçiliği geliştirme projesiyle” üretime yeniden ivme kazandırılmıştır. Bu projeler kapsamında verilen eğitim ve kullanılan malzeme destekleriyle 2006-2007 sezonu sonunda 700 üreticimiz ile 45 ton yaş koza üretimine ulaşılmıştır. 25 Kasım 2006 yılında Borsamız ilgili paydaşlarla birlikte dönemin Tarım ve Köy İşleri Bakanımız Sayın Mehmet Mehdi Eker’ in katılımıyla  “Ulusal İpekböcekçiliği Zirvesi” düzenlenmiş, 2007 yıllında ise İlimiz kulp ilçesinde “Koza Üreticileri Birliği kurulmuş” ve halen faaliyetlerini sürdürmektedir. İpekli dokumanın da yapıldığı Kulp ilçemizde ipekböcekçiliği gelir sağlayan önemli bir faaliyet olarak varlığını sürdürmektedir. Halen Dünyada yaş koza üretimi yapan 20 ülkeden biri Türkiye’dir. Ve Diyarbakır ilimiz ise yaş koza üretiminde %60 oranıyla Türkiye’de ilk sırada yerini almaktadır. Bu alanda yapılan çalışmalar konusunda borsamız üstüne düşen sorumluluğu sürdürmeye devam edecektir” diye konuştu.

‘6 milyon TL’ye destek sağlandı’

Hayvancılık Genel Müdürlüğü Kanatlı ve Arıcılık Daire Başkanı İslam Köse de üretimin arttırılması noktasında desteklerin süreceğini kaydetti.

Köse, “Son 20 yılda Bakanlığın ve STK’ların desteğiyle üretimde artış yaşandığını ifade eden Köse, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu konu özel bir konu ve desteklerin artarak devam etmesini istiyoruz ve bu konudaki çalışmalarımızı sürdüreceğiz. 2021 yılında ipekböcekçiliğinin geliştirilmesi projesi kapsamında Bakanlık olarak bir program açıklandı ve ülke genelinde 250 başvuru alındı. Bunlardan 52 tanesi değerlendirilmeye alındı. Bu projelerden de 32 tanesi sonuçlandırıldı. 30 tanesi tekli besleme 2 tanesi toplu besleme olarak hibe programına alındı. Toplamda 6 milyon TL’ye yakın bir destek sağlandı. Bu projelerin yaklaşık yüzde 50’sini de Diyarbakır’a vermiş olduk. İpekböçekçiliği Bakanlığın yüzde 100 hibe verdiği tek programdır” ifadelerini kullandı.  Yapılan konuşmaların ardından plaket takdimi yapılırken, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nce de çalıştaya katılan yetiştiricilere kraft kağıdı ve kireç dağıtıldı.