BM: Jina Emînî’nin ölümüne yol açan şiddetten İran sorumlu

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi tarafından kurulan, Bağımsız Uluslararası İran Hakkında Gerçeği Araştırma Misyonu, Eylül 2022’de Tahran’da İran rejimine bağlı ‘ahlak’ polislerince gözaltında gördüğü işkence sonucu katledilen Jina Emînî’nin ölümüne ilişkin bir rapor yayınladı.

Raporda, “Panel, Sayın Emîni’nin vücudunda ahlak polisinin gözetimi altındayken meydana gelen travmaya dair kanıtların varlığını tespit etmiştir. Kadınlara yönelik zorunlu başörtüsü uygulamasında ahlak polisi tarafından uygulanan şiddetin kanıtlarına dayanarak, misyon Sayın Emînî’nin ölümüne yol açan fiziksel şiddete maruz kaldığı konusunda tatmin olmuştur” denildi. Ancak raporda Jina’ya zarar verdiği gerekçesiyle hiç kimse suçlanmadı.

22 yaşındaki Emîni, başörtüsünü yetkililerin istediği gibi örtmediği gerekçesiyle ülkenin irşad ‘ahlak’ polisi tarafından tutuklanmasının ardından gözaltında gördüğü işkencelerden dolayı 16 Eylül 2022’de kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Rapora göre, “yeniden eğitim sınıfına” tabi tutulmak üzere İran’ın Vozara gözaltı tesisine getirildi, ancak bayılmasının ardından hastaneye kaldırıldı.

İran, Emîni’nin ölümünden sorumlu olduğu ya da işkenceye uğradığını reddetti. Yetkililer zaman zaman Emîni’nin çocukluğunda geçirdiği bir ameliyat sonrası yaşadığı sağlık sorununa işaret etti. Fakat BM raporu ölüm nedeni olarak bu savı kabul etmedi.

‘GÖSTERİCİLER GÖZLERİNDEN VURULARAK DAMGALANDI’

Raporda, “Protestolar, kadınların ve gençlerin liderliği, erişimleri ve uzun ömürlülükleri ve nihayetinde devletin şiddetli tepkisi nedeniyle eşi benzeri görülmemişti” denilirken ayrıca İslam Cumhuriyeti’nin protestoları bastırmak için “gereksiz ve orantısız ölümcül güç kullandığı, göstericilerin kasıtlı olarak gözlerinden vurulduğu ve İran güvenlik güçlerinin tutuklulara cinsel saldırıda bulunduğu” da belirtildi.

YARGISIZ İNFAZLAR

İran güvenlik güçlerinin “yakın bir ölüm ya da ciddi yaralanma tehdidinin olmadığı durumlarda” göstericilere karşı av tüfeği, saldırı tüfeği ve hafif makineli tüfek kullandığını ve “böylece hukuka aykırı ve yargısız infazlar gerçekleştirdiği” kaydedildi.

GÖZALTINDA TECAVÜZ VE ŞİDDET

Raporda ayrıca, gözaltına alınanlardan bazılarının “tecavüz, tecavüz tehdidi, zorla çıplak bırakılma, elle taciz ve cinsel organlarına elektrik verme gibi” cinsel şiddete maruz kaldığı kaydedildi.