İHD’den 6 aylık bölge raporu

İHD Diyarbakır Şubesi, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 2021 yılı ilk 6 aylık hak ihlalleri raporunu açıkladı. İHD Eş Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Bataray Saman, 2021 yılı ilk 6 aylık döneminde insan hakları ihlallerinin sistematik bir biçimde savundu 

YENİGÜN HABER - İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, "Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2021 Yılı İlk 6 Ay İnsan Hakları İhlalleri Raporu"nu dernek binasında açıkladı. MA’da yer alan habere göre raporu açıklayan İHD Eş Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Bataray Saman, 2021 yılı ilk 6 aylık döneminde insan hakları ihlallerinin sistematik bir biçimde arttığını ve Kürt sorununda güvenlikçi politikalar ile çözümsüzlükte ısrarın sonucu olarak bölgede vahim bir ihlal tablosuyla karşı karşıya kalındığını savundu.  Saman, çatışmalı ortamın devam ettiği bu süreçte; işkence ve kötü muamele, ifade ve örgütlenme özgürlüklerine yönelik baskılar, cezaevlerinde süregelen ihlaller, açlık grevi, askeri operasyonlar ve yasaklamalardan kaynaklı meydana gelen ihlaller, kadına yönelik şiddet gibi ihlal başlıklarında önemli artışlar yaşandığını kaydetti.

6 aylık bilanço

İHD, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölge Temsilcisi Abdulselam İnceören ise, 6 aylık bilançoyu sıraladı.

“Güvenlik güçleri tarafından, ‘keyfi öldürme’, ‘silah kullanma yetkisinin ihlali’ veya ‘dur ihtarına uymadığı’ gerekçesiyle 1 kişi yaşamını yitirdi, 6 kişi yaralandı. Cezaevlerinde intihar ettikleri iddia edilerek şüpheli bir şekilde 2 tutuklu yaşamını yitirdi, 1 tutuklu yaralandı. 8 asker ve polis, intihar ettikleri iddia edilerek şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi. 1 siyasi parti yöneticisi saldırı sonucu yaralandı. 1 gazeteci ve 5 sağlık görevlisi gerçekleşen saldırılarda yaralandı.  Bölge kentlerinde gerçekleşen silahlı çatışmalarda, 29 kolluk görevlisi yaşamını yitirirken, 17’si de yaralandı. 129 örgüt üyesi yaşamını yitirdi, en az 2 örgüt üyesi yaralandı. Federe Kürdistan Bölgesi’nde bulunan Gare bölgesinde gerçekleşen hava destekli askeri operasyon sırasında, PKK tarafından alıkonulan 12 kolluk gücü personeli (Asker, Polis, Mit Mensubu) ve 1 Irak vatandaşı yaşamını yitirdi.  Sınır hatlarında 1 kişi vurularak yaşamını yitirdi. 1 kişi ise donarak ölü bulundu. Mayın patlamalarında 2 çocuk yaşamını yitirdi, 1 çocuk yaralandı. 1 yetişkin (erkek) yaşamını yitirdi. 5 çocuk, 28 kadın ve 3 erkek olmak üzere toplam 36 kişi kuşkulu bir biçimde ölü olarak bulundu.

8 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi

5 kent ve bu kentlere bağlı 19 ilçe sınırlarında 7 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti. 2 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 8 ilçede bulunan 130 köy/mahalle ve bağlı bulunan onlarca mezrayı kapsamına alacak şekilde toplamda, 8 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Bir aile, korucularının baskısıyla yaşadıkları köyden göç etmeye zorlandılar.

Kadınlar

13 kadın intihar etti, 2 kadın da intihar teşebbüsünde bulundu. 18 kadın aile içi şiddet sonucu yaşamını yitirdi, 10 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı. 3 kadın cinsel saldırıya maruz kaldı. 5 kadın toplumsal yaşamda saldırı sonucu yaşamını yitirdi, 12 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı. 17 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 9 kadın ise fuhuş yapmaya zorlandı. 1 kadın ise kaçırılma girişimine maruz kaldı.

Çocuklar

6 çocuk intihar etti. 2 çocuk aile içi şiddet sonucu yaşamını yitirdi. 10 çocuk ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı. 4 çocuk cinsel istismara maruz kaldı. 2 çocuk toplumsal yaşamda maruz kaldığı şiddet sonucu yaşamını yitirdi, 3 çocuk ise yaralandı. 11 çocuk cinsel istismara maruz kaldı. 1 çocuk kaçırılarak alıkonuldu ve çocuk şantaj yapılarak cinsel istismara maruz kaldı.

İşkence

En az 42 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı. 54 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak-ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 1 kişi korucular tarafından kötü muameleye maruz kaldı. 50 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 7 kişi kolluk güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 5 kişi de tehdit edildi.

Düşünce özgürlüğü

21’i çocuk 992 kişi gözaltına alındı. 161 kişi tutuklandı. 1 kişi hakkında ev hapsi verildi. 739 ev/işyeri baskını yapıldı. 14 soruşturma dosyasında 77 kişi hakkında soruşturma başlatıldı. 8 dava dosyasında 39 kişi hakkında dava açıldı. Aralarında siyasetçi, gazeteciler ve kamu emekçilerinin de bulunduğu 28 dosyada 80 kişi hakkında değişik hapis ve para cezaları verildi. Toplumsal gösteri ve açık hava toplantılarına katılan 81 kişi hakkında ise çeşitli gerekçelerle para cezaları verildi.  7 siyasi parti binası, 2 dernek, 1 belediye binası saldırı veya baskına uğradı.  Güvenlik güçleri tarafından 12 toplumsal gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi. 16 toplantı toplumsal gösteri ve açık hava toplantısı yasaklandı, Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde ise 15 günde bir ya da her ay yenilerek yasaklandı. 2021 yılının ilk 6 ayında 33 kez yasaklama kararı açıklandı.

Cezaevleri

67 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi. 13 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı. 1 aile görüşü hakkı engellendi.  En az 4 mahpus görüşme hakkından yoksun bırakıldı. En az 9 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı. 105 mahpusa disiplin cezası verildi. 1 mahpus tecrit edildi.

Ekonomik ve sosyal haklar

Güvencesiz çalışma koşulları sonucu meydana gelen iş kazalarında; 12 işçi yaşamını yitirdi, 6 işçi yaralandı. 104 kişi işten çıkarıldı. 13 kişi görevinden alındı ve 1 kişi de ihraç edildi.

Görevden uzaklaştırma

HDP’li belediyelere yönelik kayyım atamaları devam etti. 2021 yılının ilk 6 ayında; 2 İlçe Belediye Eşbaşkanı görevden alınırken, 1 ilçe belediyeye kayyım atandı. 4 Belediye Meclis Üyesi ve 4 İl Genel Meclis Üyesi görevinden alındı.”