EYT’lileri bekleyen tehlike

Şubat ayında yasallaşması beklenen EYT düzenlemesi ile emeklilik hakkı kazananları bekleyen maaşlar ne kadar olacak?

8 Eylül 1999 yılı öncesinde sigorta giriş olanları kapsayan EYT düzenlemesi ile 2 milyondan fazla kişiye emeklilik hakkı tanınmış oldu.

TBMM'de yapılacak görüşmelerin ardından EYT yasasının Şubat ayında yasallaşması bekleniyor.

GazeteDuvar Yazarı Atilla Özsever, EYT’liler için yaş şartı kalkıyor ama maaş bağlanması üçlü bir yönteme göre hesaplandığından büyük çoğunluk en düşük aylık olan 5 bin 500 TL dolayında bir emekli maaşı alacağını yazdı.

Yol-İş Sendikası Sosyal Güvenlik Uzmanı ve eski SSK Tahsisler Dairesi Başkanı Celal Tozan, mevcut sisteme göre EYT’lilerle ilgili emekli aylığı bağlamasının üç ayrı yöntemi olacağını söyledi.

Celal Tozan, “1999 öncesi katsayı ve gösterge sistemi vardı. 8 Eylül 1999 sonrası çıkarılan 4447 sayılı yasayla başka bir sistem getirildi. Ve üçüncü olarak da AKP döneminde 5510 sayılı yasayla 1 Ekim 2008 sonrası uygulanan emekli aylığı bağlama sistemi var. EYT’lilerin sigortalı alarak çalışma sürelerine göre bu üç sistem üzerinden emekli aylıkları bağlanabilir” diye konuştu.

1999 öncesinde emekli aylığı bağlanmasında son 5 yılın ortalaması alınırken 1999’da çıkarılan 4447 sayılı yasayla tüm sigortalılık süresinde ödenen kazançların ortalaması dikkate alınıyor. Tabii tüm sigortalılık süresinde işsiz geçirilen sürelerde prim ödenemediğinden emekli aylığı daha düşük kalabiliyordu.

2008’de AKP döneminde çıkarılan 5510 sayılı yasayla da aylık bağlama oranları düşürüldü, büyümeden (milli gelir artışından sağlanan) pay yüzde 100’den yüzde 30’a indirildi, böylelikle daha düşük bir emekli aylığı söz konusu oldu.

Nitekim aylıklar asgari ücretin de çok altına düşünce en düşük emekli aylığı uygulamasında Hazine’nin desteği gündeme geldi. Halen en düşük emekli aylığı Hazine’nin katkısıyla 5 bin 500 TL oldu. Oysa asgari ücret 8 bin 506 TL.

Çalışma ekonomisi uzmanı, dostumuz Prof. Dr. Aziz Çelik de, üç ayrı aylık bağlama sisteminin dikkate alınması halinde EYT’lilerin ciddi bir mağduriyet yaşayacağını ifade ediyor.

Prof. Dr. Aziz Çelik, EYT’lilerin büyük bir bölümünün sigortalılık süresinin 2000 yılı sonrası olması nedeniyle yeni sisteme göre aylık bağlanması halinde ciddi bir kayba uğrayacaklarını ve en düşük taban aylığı düzeyinde emekli aylığı alabileceklerini belirtiyor.

Bu durumda EYT’lilerin çok büyük bir bölümü şu an en düşük aylık olan 5 bin 500 TL dolayında bir aylık alacak ve asgari ücretin de çok altında bir ücret ile yaşamaya çalışacaklardır.

EYT’liler, emekli aylıklarının düşük olması nedeniyle geçinebilmek için daha düşük ücretle de çalışmaya devam edecekler ve dolayısıyla işverenler açısından da ucuz işgücü olarak kullanılabileceklerdir.

Gerçekçi ve adaletli çözüm, EYT’lilerin çalışmaya başladıkları şartların tümüne göre emekli edilmelidir. Yaş şartı olmaksızın 1999 öncesindeki katsayı ve gösterge sistemine göre emekli aylığı bağlanması sağlanmalıdır.