Elektrik son bir yılda yüzde 45 zamlandı

Makina Mühendisleri Odası'nın raporuna göre son 1 yılda elektrik fiyatları yüzde 45, doğalgaz ise yüzde 37 zamlandı. Oda, faturalar üzerindeki TRT payı ve ÖTV'nin kaldırılması çağrısı yaptı

DİYARBAKIR YENİGÜN - Makina Mühendisleri Odası (MMO), ‘2018 Yılı Elektrik ve Doğalgaz Fiyatları, Tarife Uygulamaları, Maliyetleri Artıran Etkenler ve Yapılması Gerekenler Üzerine Oda Raporu’ yayınladı. Gazeteduvar’da yer alan habere göre MMO Enerji Çalışma Grubu tarafından hazırlanan rapora göre Türkiye’nin 2018 yılında enerji girdileri ithalat payı, bir önceki yıla oranla yüzde 15,56 artarak 37,2 milyar dolardan 42,99 milyar dolara yükseldi. Bu tutar 2018 yılı toplam ithalatının yüzde 19,28’ini oluşturdu. Elektrik üretiminde, sanayide, konutlarda temel enerji kaynağı olarak kullanılan doğalgazın yüzde 99’undan fazlası ithal ediliyor. Rapora göre 2018 yılı içinde yapılan zamlarla elektrik fiyatları, 2017 yılı sonuna göre konutlarda yüzde 45, diğer tüketici grupları için yüzde 71-72 oranlarında arttı. 2019 yılı başında konut abonelerine yapılan yüzde 10 indirim, yıllık elektrik fiyat artışı enflasyonuna engel olmadı ve konutlarda yüzde 50,2, diğer tüketici gruplarında yüzde 250’yi aşan oranlarda artış gerçekleşti.

Enflasyonun üstünde artış

2017 sonu 2019 başı arasında elektrik fiyatlarındaki artışla yıllık enflasyonun karşılaştırıldığı raporda, “Elektrikteki yüzde 30,5- 72,1 oranlarındaki artışlar, kamuoyuna iftiharla açıklanan yüzde 20,3 oranındaki yıllık enflasyonun 1,5-3,5 katı” bilgisine yer verildi. 2017 ve 2018 yılı sonu doğalgaz fiyatlarının da karşılaştırıldığı raporda, bir yıllık fiyat artış yüzdeleri verildi: “Konutlarda yüzde 25-37, küçük sanayi kuruluşlarında yüzde 29,5, büyük sanayi kuruluşlarında yüzde 100, elektrik üretimi için yakıt olarak doğalgaz kullanan santrallerde yüzde 146 oranında arttı.” Raporda 2019 yılı başında doğalgaz fiyatlarına konutlar ve küçük sanayi kuruluşlarına yüzde 10, elektrik üretim tesislerine yüzde 8,8 oranında indirim yapıldığı hatırlatılarak, “Bu indirim sonrasında dahi fiyatlar, Ankara, İstanbul ve Bursa gibi konut abonelerinin en çok olduğu kentlerde 2017 sonuna göre yüzde 17-26 oranında artmıştır” ifadeleriyle yer aldı. Raporda, 1 Ocak 2016 tarihinden yapılan mevzuat düzenlemesiyle daha önce faturalarda ayrı ayrı görünen perakende enerji, faturalama hizmetleri, dağıtım sistemi kulanım, kayıp/kaçak, iletim sistemi kullanım ve sayaç okuma bedellerinin gizlendiği hatırlatıldı ve “Elektrik abonelerinin hangi faaliyete ne kadar bedel ödediklerini öğrenemeyeceği bir fatura sistemi oluşturulmuştur” eleştirisi yapıldı.

“Asıl indirim şirketlere”

Asıl indirim özel dağıtım şirketlerine yapıldığına dikkat çekilen raporda, Elektrik Üretim A. Ş.’nin şirketlere toptan elektrik enerjisi satışlarında yüzde 27,2 oranında indirim yaptığı, bunun şirketlere yıllık bazda 5-5,5 milyar liralık destek anlamına geldiği açıklandı. Şirketler bu indirimleri tüketicilerin tarifelerine yansıtmadı. Faturalar üzerindeki diğer kalemlerin de açıkça yazılması gerektiği belirtilen raporda, “Çok zamanlı tarife yapısından tarifelere yapılan artış veya indirimlerde farklılık yaratılarak gizli zamların önünün açılmasına son verilmelidir” çağrısı yapıldı. Raporda, elektrik faturalarındaki TRT payının iptal edilmesi istenirken, doğalgaz fiyatlarına ilişkin “KDV yüzde 18’den 1’e düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalıdır” denildi.

Yenilenebilir enerji tavsiyesi

Raporda, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması için rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi tavsiyesinde bulunuldu ve “17 yıldır iktidarda olan siyasi kadroların yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi için belirledikleri hedef rakamlarla bugünkü duruma ait veriler karşılaştırıldığında, yenilenebilir kaynakların yeterince değerlendirilemediği görülmektedir” yorumu yer aldı. Elektrik dağıtım şirketlerinin kamulaştırılması gerektiğinin altı çizilen raporda, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması için “Yeni doğalgaz santral projelerine lisans verilmemeli, lisans alan projelerden yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerin de lisansları iptal edilmelidir” önerisi getirildi.