Borç yapılandırma rehberi hazırlandı: Hangi borçları kapsıyor?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine Toplantısı sonrası açıkladığı Borç Yapılandırma Paketi'nin ayrıntıları belli oldu.

BORCUMU NASIL ÖĞRENİRİM?

İnternet Vergi Dairesi’ne giriş yaparak borcunuzu görüntüleyebilir ve dilerseniz ödeme yapabilirsiniz. Giriş yapmak için TC Kimlik numaranızı, anne kızlık soyadının birinci ve ikinci harflerini, ayrıca anne-baba veya çocuğun TC kimlik numarasını bilmek yeterli oluyor. 

BORÇ YAPILANDIRMASI KAÇ TAKSİT?

Daha önceki borç yapılandırmalarda 36 ay olan üst sınır bu kez 48 ay olacak. Süre uzayacak ama ödemesini kısa tutmak isteyene de önemli avantajlar sağlanacak.

Yapılandırılan borçlar peşin ödenirse zaten küçük oranlar uygularak hesaplanan yurt içi ÜFE tutarının yüzde 90'ından vazgeçilecek. Eğer yapılandırılan borç idari para cezası ise asıl alacaktan da yüzde 25 oranında indirim sağlanacak. Teklifle vergi ve prim borçları başta olmak üzere çok sayıda kurum ve kuruluşa ödenmemiş borcun cezaları kaldırılacak.

Tutarı 2 bin lirayı aşmayan borçlar silinecek. Vergi daireleri bu borçlar nedeniyle takip de yapmayacak.Bu yapılandırma kanunuyla birlikte vergi dairelerinde ödenmesi gereken hangi tür borç olursa yapılandırılacak. Tek istisna 2022 yılı içinde ödenmesi gereken geçici vergiler olacak. Davalı olan vergi ve prim dosyalarındaki ihtilaflar sonlandırılarak ödeme imkanı da getirilecek.

Öte yandan diğer yapılandırmalarda kapsama alınmayan idari para cezaları da bu kez kapsamda olacak.

BORÇ YAPILANDIRMASI NELERİ KAPSIYOR?

Yapılandırma kapsamına aşağıdaki borçların girmesi bekleniyor:

- Hazine ve Maliye Bakanlığı’na olan borçlar:

- Vergiler (Gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, ÖTV, TV, damga vergisi, harçlar gibi) ve vergi cezaları ile bunlara bağlı gecikme faizleri,

- Gecikme zamları gibi fer’i borçlar, Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun ve düzenleyici ve denetleyici kurumlarca, verilen idari para cezaları hariç olmak üzere 31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen idari para cezaları, ecrimisiller, KKDF alacakları, DFİF alacakları,

- Gençlik ve Spor Bakanlığı Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü tarafından verilen öğrenim ve katkı kredisi alacakları, doğrudan gelir desteği ödemelerinden geri alınması gereken alacaklar,

- Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki alacaklar, Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkümlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna göre doğan yiyecek bedelleri, Maden Kanununa istinaden alınan Devlet hakkı bedelleri,

- Belediyelere olan borçlar (Emlak vergisi, ilan ve reklam vergisi, haberleşme vergisi, çevre temizlik vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları, belediyelerin ücret ve pay alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacaklar , su, atık su ve katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil), büyükşehir belediyelerinin katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil), su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacakları (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil)

- YİKOB’larca takı̇p edilen alacaklar (6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i alacakları)

- SGK’ya olan borçlar (Sigorta primi, genel sağlık sigortası primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, ödeme imkânı ortadan kalkmamış isteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi, SGK tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı, idari para cezaları, iş kazası, meslek hastalığı ve vazife malullüğü sonucunda doğan rücu alacakları, yersiz ödenen gelir ve aylıklardan doğan alacaklar, Bağ-Kur sigortalılarının daha önce dondurulan hizmet sürelerinin ihyası halinde doğacak alacaklar, 6183/48. maddesi kapsamında taksitlendirilen alacaklar)

- Ticaret Bakanlığı’na olan borçlar (Gümrük vergisi ile buna bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı, idari para cezaları)

- TOBB’a olan borçlar (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu hükümlerine göre, üyelerin oda ve borsalara olan aidat, navlun hasılatından alınacak oda payları ve borsa tescil ücreti ile oda ve borsaların Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine olan aidat borçları, bunlara ait faiz, gecikme faizi, gecikme zamları)

- Diğer Birliklere Olan Borçlar (TÜRMOB, TESK, Türkiye Barolar Birliği, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türk Tabipleri Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliğine olan aidat borçları ile bunlara ilişkin faiz, gecikme faizi, gecikme zamları.

31 Aralık 2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere ait vergi, resim, harç ve bunlara ilişkin cezalar ile gecikme faizi ve gecikme zammı alacakları,

31 Aralık 2022  tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen askerlik, seçim, trafik, nüfus, karayolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş gibi idari para cezaları (1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (I I) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlarca verilen idari para cezaları hariç),

Daha önceki yapılandırmada kanunu yayınlandığı tarih esas alınarak bazı düzenlemeler yapılmıştı. Önceki düzenlemede, "Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olan vergi dışındaki diğer amme alacaklarından takip için vergi dairelerine intikal edenler (ecrimisil, öğrenim ve katkı kredisi alacakları gibi),

7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun kapsamında yapılandırılan ve Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla ödemeleri devam eden taksitlere konu borçlar,

6183 sayılı Kanun ve diğer kanunlar uyarınca tecil edilen ve Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan borçların kalan taksit tutarları,

Davaya konu olan ihtilaflı vergi, idari para cezaları ile ecrimisiller de bu Kanun kapsamında yapılandırılmaya konu edilebilmektedir." denilmişti.

İhtilaflı vergi, idari para cezaları ile ecrimisiller dava aşamasına ve karar durumuna göre yüzde 90’a varan oranlarda indirimlerle yapılandırma başvurusuna konu edilebilecek ve sulh yoluyla ihtilaflar sonlandırılabilecektir.

Ödenecek alacakların tespitinde esas alınacak olan en son karar, tarhiyata, tahakkuka, idari yaptırım kararına, ecrimisile ilişkin ihbarname, düzeltme ihbarnamesine yönelik yasanın çıkmasının ardından belirtilecek tarih tarihinden (bu tarih dâhil) önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır.

İhtilaflı alacakların yapılandırılmasına ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

Yeni Torba Yasa Teklifi’nin kapsamının oldukça geniş tutulması, başta reel sektör olmak üzere toplumun tüm kesimlerinden gelen taleplerin tamamına yakın kısmının karşılanması bekleniyor.

Teklifin kapsamında;

- Kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılması

- İhtilaflı alacakların tasfiyesi

- Matrah ve vergi artırımı

- İşletme kayıtlarının düzeltilmesi,

- Varlık barışı süresinin uzatılması,

- İmar barışı,

- Diğer düzenlemelerin olacağı öngörülüyor.

Bu yeni düzenlemelerin de, son 3 yapılandırma yasasına benzer şekilde hazırlandığı ifade ediliyor.

BAŞVURU NEREYE YAPILACAK? 

Gelir İdaresi Başkanlığının (www.gib.gov.tr / ivd.gib.gov.tr) internet adresinden kullanıcı kodu ve şifre, e-Devlet şifresi ya da anında kayıt olarak veya e-Devlet (www.turkiye.gov.tr) üzerinden İnteraktif Vergi Dairesine giriş yaparak, bağlı olduğunuz vergi dairenize şahsen veya posta yoluyla, diğer vergi daireleri aracılığıyla da yapılabilecektir.

BİRDEN FAZLA BORCU OLANLAR NE YAPACAK? 

Mirasçılar, kefiller, şirket ortakları ve kanuni temsilciler gibi amme borçlusu sayılan kişiler sorumlu oldukları tutarlar dikkate alınarak ilgili vergi dairesine yazılı başvuru yapabilirler. Dolayısıyla bu kişilerin Gelir İdaresi Başkanlığının internet adresi ve e-Devlet üzerinden başvurmaları mümkün bulunmamaktadır.

Birden fazla vergi dairesine borcu olanlar, her bir vergi dairesi için ayrı ayrı başvuracaklardır.

Borçlular, kapsama giren toplam borçları için başvurabilecekleri gibi talep ettikleri dönem ve türler açısından da Kanun’dan yararlanabileceklerdir. Ancak, motorlu taşıtlar vergisi mükelleflerinin, her bir taşıt itibarıyla hesaplanacak toplam borç tutarı için başvuruda bulunmaları zorunludur.

Kesinleşmiş borçlar için elektronik ortamda başvuruda bulunan borçluların, yararlanmak istedikleri borçlarla ilgili takibe yönelik devam eden, davalardan vazgeçtiklerini gösterir ıslak imzalı dilekçelerini başvuru süresi içinde ilgili vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

Yazılı olarak yapılan başvuruların (elektronik ortamda yapılması zorunlu olan beyan ve bildirimler hariç), taahhütlü posta veya APS ile gönderilmesi hâlinde postaya verildiği tarih, adi posta ile gönderilmesi hâlinde ise tahsil dairesinin kayıtlarına intikal ettiği tarih başvuru tarihi olarak dikkate alınacaktır.

Diğer taraftan, başvuruların e-Devlet (www.turkiye.gov.tr) veya Gelir İdaresi Başkanlığının (www.gib.gov.tr) internet adresi üzerinden yapılması hâlinde, başvuru tarihi elektronik ortamda başvurunun yapıldığı tarih esas alınacak.

DAVALI BORÇLAR NASIL YAPILANDIRILACAK? 

Dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olan borçlar için başvurular, bağlı bulunulan tahsil dairesine yazılı olarak yapılmalıdır. Birden fazla dava dosyası bulunan mükellefler dilekçelerinde, hangi dava dosyası için madde hükümlerinden yararlanmak istediklerini belirteceklerdir.

Vergi dairelerince ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarla ilgili davalara konu alacaklar için Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi iki örnek hazırlayarak bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

İdari para cezaları ile ilgili davalara konu alacaklar için, Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi üç örnek olarak hazırlayarak idari para cezasını veren idarelere vermeleri gerekmektedir. Başvuru dilekçeleri idari para cezasını veren idarelere verilmekle birlikte Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin ödemeler ilgili vergi dairesine yapılacaktır.

Ecrimisillerle ilgili davalara konu alacaklar için, Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi üç örnek olarak hazırlayarak ilgili milli emlak dairesi başkanlığı, milli emlak müdürlüğü,  milli emlak şefliği veya tabiat varlıklarını koruma şube müdürlüğüne vermeleri gerekmektedir. Başvuru dilekçeleri ilgili milli emlak dairesi başkanlığı/milli emlak müdürlüğü/milli emlak şefliği veya tabiat varlıklarını koruma şube müdürlüğüne verilmekle birlikte Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin ödemeler ilgili vergi dairesine yapılacak.

TAKSİT SAYISI NE OLACAK? 

Yapılandırılan idari para cezalarının tamamı; ilk taksit ödeme süresi içinde ödenirse ceza aslından %25 indirim, taksitli ödeme seçeneği tercih edilmesi halinde ilk taksitin süresinde ödenmesi şartıyla ikinci taksit ödeme süresi içinde kalan taksitlerin tamamının ödenmesi durumunda ise ceza aslından %12,5 indirim yapıldı. Ana parada yüzde 25 indirim kesinleşmesine karşın, ayrıca bir indirim olup olmayacağı yasa çıkınca belli olacak.

Daha önceki yasada ayrıca şu düzenlemeler vardı:

"Yapılandırılan alacak sadece fer’i alacak ise hesaplanan Yİ-ÜFE tutarı ilk taksit içinde ödenirse %50 indirim; taksitli ödeme seçeneği tercih edilmesi halinde ilk taksitin süresinde ödenmesi şartıyla ikinci taksit ödeme süresi içinde kalan taksitlerin tamamının ödenmesi durumunda ise %25 indirim yapılacaktır."

KREDİ KARTIYLA YAPILANDIRMA ÖDENİR Mİ? 

Evet. Borçların, kredi kartıyla peşin ya da taksitle ödenmesi mümkündür. Kredi kartıyla ödemeler Başkanlığımızın www.gib.gov.tr internet adresinde yer alan interaktif vergi dairesi uygulamasından yapılabilecektir. Kredi kartıyla ödeme yapıldığında, işlem tarihi itibarıyla borç ödenmiş olacaktır.

Kredi kartıyla, bir veya birden fazla taksitin ödenmesi mümkündür. Birden fazla taksitin ödenmesi durumunda, kredi kartının kullanımından kaynaklı bankaya olan borçlar, taksitin ilgili olduğu ayda hesap ekstresine yansıtılacaktır.

Borçluların kredi kartına taksit şeklinde ödeme yapmak istemeleri halinde, yapılandırılan alacak tutarı banka tarafından borçlunun hesaplarına Kanun’un öngördüğü taksit aylarında yansıtılacaktır. Bununla birlikte, borçlu tarafından yapılan ödeme tutarını gösterir alındı, kredi kartı ile ödeme işleminin yapıldığı tarih itibarıyla verilecek ve borç ödenmiş kabul edilecektir.

TAKSİT ÖDENMEZSE NE OLUR? 

Yapılandırmanın devam edebilmesi için, ilk iki taksitinin tam ve süresinde ödenmesi şarttır. Ayrıca, taksitlerden bir takvim yılında en fazla iki tanesinin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hali Kanun’un ihlal nedeni sayılmayacaktır. Bu durumda, diğer taksitler ilgili dönemlerinde ödenebilecektir.

Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları ise en geç son taksiti (peşin ödeme seçeneğinin tercih edilmesi halinde ilk taksiti) izleyen ay sonuna kadar ödenecek ve ödemede gecikilen süre için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.

BORÇ YAPILANDIRMA SON TARİHİ NEDİR? 

Borç yapılandırmasından yararlanmak isteyen borçluların başvuru süresi daha tam olarak net değil. Önceki yapılandırmalarda 3 ay süre veriliyordu. Ancak, seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılması artık netleştiğinden, başvuru süresi seçim sonrasına bırakılmalı, yani 30 Haziran 2023 olmalı. Başvuru tarihinin yasanın çıkmasının ardından netleşmesi bekleniyor.