DTO: Bir an önce kişisel koruyucu ekipman dağıtımı yapılmalı!

DTO Aile Hekimliği Komisyonu’nu Covid-19 pandemisine ilişkin ASM raporu yayınlayarak tespit, öneri ve taleplerini sıraladı. Komisyon ASM’lerde çalışanlara ilişkin yeterli ve bilimsel önlemlerin alınması gerektiğini kaydederek, “Bir an önce yeteri kadar kişisel koruyucu ekipman dağıtımı yapılmalı, ASM’lerin hijyen ve dezenfeksiyonları düzenli olarak yapılmalıdır” çağrısında bulundu

Foto: Arşiv

DİYARBAKIR YENİGÜN - Diyarbakır Tabip Odası (DTO) Aile Hekimliği Komisyonu Koronavirüs (Covid-19) pandemisi Diyarbakır Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) Raporu’nu yayınladı. Salgınların birer halk sağlığı sorunu olduğu ifade edilen raporda klasik hasta, hastalık ve hastane yaklaşımıyla sorunu çözmenin mümkün olmadığının açıkça ortaya çıktığı belirtildi. Neoliberal politikalar ışığında uygulanan sağlıkta dönüşüm programıyla beraber sağlık sisteminin toplumu koruyan, hasta olmasını engelleyen bir zeminden kaydığına dikkat çekilen raporda, sistemin hastalığı kişiye indirgeyerek ve ortaya çıkan sonuçları çözmeye çalışan bir biçime dönüştüğü kaydedildi. Raporda, pandemiyle mücadelede sorunların bu politikalardan ve sağlık anlayışından kaynaklandığı vurgulandı.

‘Uygulanan tedavilerle mücadele etmek sonuçsuz kalacaktır’

Hazırlanan raporun devamı şu şekilde: “Çin’de ortaya çıkan, dünyaya yayılan ve ülkemizde de görülmeye başlandıktan sonra hızla yayılan pandemide alınması gereken tedbirler zamanında ve etkili bir biçimde yeterince alınmamıştır. Sağlık hizmet sunumunda en önemli ve akılcı yaklaşım koruyucu sağlık hizmetlerin öncelik verilmesidir. Koruyucu sağlık hizmetinin temeli oluşturan 1’inci basamak bu sebeple salgınlarda en önemli, en öncü savunma hattı olmak durumundadır. Dünya deneyimleri koruyucu sağlık hizmetleri güçlü olmayan ülkelerin salgın durumlarında etkin olamadıkları ve pandemi ile mücadelede ciddi bedeller ödediklerini bizlere göstermektedir. Salgının kontrolü Epidemiyoloji biliminin ışığında ancak filyasyonun etkin bir şekilde yapılması ile sağlanabilir. Salgın ile sadece 2’nci ve 3’üncü basamak hastanelerinde uygulanan tedaviler üzerinden mücadele etmek sonuçsuz kalacaktır.

‘Çözüm bekleyen sorunlar devam etmektedir’

Mevcut haliyle fiziksel koşulları kötü olan, personel ve ekipman yetersizliği olan 1’nci basamak, pandemi ile beraber iyice zor duruma düşmüştür. Bizler Türk Tabipleri Birliği ve DTO Aile Hekimliği Komisyonları olarak başından beri bu hattın güçlü tutulması gerektiğini ısrarla vurguladık. Hem fiziki, hem personel ve ekipman yönüyle hem de çalışanların mücadelede eğitim, sağlık, moral-motivasyonlarının artırılması yönüyle güçlendirilmesi gerektiğini ifade ettik. 1’inci basamakta çalışan meslektaşlarımız ve sağlık emekçileri bir başlarına, savunmasız, ekipmansız ve neyi nasıl yöneteceğini bilmeden yeteri kadar eğitilmeden mücadelenin içine atılmış oldular. Başından itibaren 1’inci basamak ve özellikle ASM’lerdeki eksiklik ve olası sorunları tespit etmeye çalıştık, İl Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Başkanlığı, İlçe Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezleri ile sürekli görüşme içerisinde olduk. Tespitlerimizi gerek görsel, gerek yazılı basın üzerinden defalarca dile getirdik, bu çabalarımız sahadaki sorunları kısmen çözmüş olsa da, büyük oranda çözüm bekleyen sorunlar devam etmektedir.

‘Çalışma ortamlarında önemli oranda stres ve gerginlik mevcut’

Diyarbakır’da yaklaşık olarak 150 civarında ASM ve 550 civarında Aile Hekimliği Birimi mevcuttur. Bazı birimler hekimsiz, bazı birimler aile hekimi çalışanı olmaksızın ortalama 3 bin 300 kişilik nüfusların tüm sağlık sorunları ile ilgilenmeye çalışmaktadır. Pandeminin ortaya çıkması ile birlikte iş yüklerin de belirgin bir atış olmasa,  çalışma ortamlarında önemli oranda stres ve gerginlik mevcuttur. Şu ana kadar bizim tespit edebildiğimiz testi yapılıp pozitif olarak kabul edilen bir ASM çalışanı olmamakla birlikte bu durumun bizim açımızdan gerçekliği ifade etmediği çok açıktır. Hastalık bu kadar yayımlı iken, İstanbul ve İzmir’de birçok hekim ve ASÇ arkadaşımız Covid-19 pozitif iken bizlerin olmamasının bilimsel bir tarifi yoktur.”

Öneri ve talepler

Diyarbakır Tabip Odası (DTO) Aile Hekimliği Komisyonu tespit, öneri ve taleplerini ise şu şekilde sıraladı:

“* ASM’lerde çalışanların daha hasta olmamışken yeterli ve bilimsel önlemler alınmalıdır. Biran önce yeteri kadar kişisel koruyucu ekipman dağıtımı yapılmalı, ASM’lerin hijyen ve dezenfeksiyonları düzenli olarak yapılmalıdır.

* Covid-19’a bağlı yoğun görülen şikayetleri olan, yüksek riskli temas, ileri yaş ve kronik hastalığı olan personelin dinlendirilmesi, izolasyona alınması, gerekli tetkik görüntüleme ve testleri hızlı bir şekilde yapılmalıdır.

,* Covid-19 vakalarının hangi ilçelerde ve semtlerde yoğunlaştığı, karantina, temaslı kişiler, test yapılan, yatan ve ayaktan tedavi gören hastalar konusunda şeffaf olunmalı, hastaların kayıtlı oldukları aile hekimlerine konu ile ilgili bilgi verilmelidir. Böylelikle salgınla mücadelede aktif rol alabilmeleri sağlanmalıdır.

* ASM’lerde devam eden rutin hizmetlerin (aşılama, gebe - bebek-çocuk izlem, kronik hastalık takibi) sağlıklı bir biçimde devam edebilmesi için esnek mesaiye geçilmesi sağlanmalıdır. Poliklinik, salgınla mücadele ve koruyucu sağlık hizmetlerinin mümkünse ayrı yerlerde değilse aynı ASM’de farklı saatlerde verilmesi il ve ilçe sağlık müdürlüklerinin onayıyla sağlanmalıdır.

* Aile hekimlerin sürecin yönetilmesinde doğrudan rol almaları her kurulda yer almaları sağlanmalıdır.

* 1’inci basamak bileşenleri arasında koordinasyon ve dayanışma örgütlenmeli, sevk zinciri acilen düzenlenmelidir.

* ASM girişlerinde triaj yapılmalı bunun için ayrıca bir sağlık çalışanı görevlendirilmelidir

* ASM’lerde girişlere en yakın yerlerde bir izolasyon odası kurulmalıdır.

* Pandemi geçinceye kadar obezite, 15-49 yaş kadın, kanser taramaları gibi acil olmayan durumlar geçici olarak ertelenmelidir. Laboratuvar hizmeti zorunlu haller dışında verilmemeli, angarya işler (askerlik ve evlilik raporları dışındaki) kaldırılmalıdır.”

 ‘Meslektaşlarımızın yanında olacağız’

DTO aile hekimliği komisyonu olarak sorunlara meslektaşlarıyla beraber kolektif bir akılla çözümler üretileceğinin kaydedildiği raporda, “Arkadaşlarımızın bilimsel, uygulanabilir bir zeminde salgın ile mücadele edebilmeleri için birçok deneyim, yaklaşım ve yayın-makale ile bir rehber hazırladık. Meslektaşlarımızın yanında olacağız, Dayanışmaya devam edeceğiz ve pandeminin üstesinden hep beraber geleceğiz.”

DTO Aile Hekimliği Komisyonu’nun hazırladığı rehberin tam haline şu adresten ulaşabilirsiniz:

http://diyarbakiryenigun.com/wp-content/uploads/2020/04/ahk-covid-rehberi.pdf