STK’lar Turistik Palas için kolları sıvadı: Tescilli yapı yıkılamaz!

Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun, kentin tescilli yapılarından Turistik Palas Oteli hakkında “riskli” olduğu gerekçesiyle aldığı yıkım kararı tepki topladı. Yenigün Haber’e konuşan Diyarbakır Şehir Plancıları Odası Başkanı Berivan Güneş, tescilli yapıların yıkılamayacağına dikkat çekerek, “Gerektiği takdirde ilgili kurumlara şikayetlerimizi ileteceğiz” dedi. Konuyla ilgili bilgilendirme talep ettiklerinin altını çizen TMMOB Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Eş Başkanı Ferit Kahraman ise kararın resmi olarak ne çerçevede olduğunu görmeleri gerektiğini söyledi.  Yazar Şeyhmus Diken de, Turistik Otel’in yıkılması halinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma kurulunun bu vebalden kurtulamayacağının altını çizdi.

Gülbahar Altaş / YENİGÜN ÖZEL - Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 29 Mart’ta Yenişehir ilçesine bağlı Yenişehir Mahallesi’ndeki Elazığ Caddesi üzerinde bulunan ve mülkiyeti, Turistik 1953 Turizm İşletmeciliği Sanayi Ticaret Limited Şirketi’ne ait tarihi Turistik Palas Otel hakkında yıkım kararı çıkardı. “II. Grup Yapı” olarak tescilli olan Turistik Palas Oteli’ne dair Yenişehir Belediye Başkanlığı Yapı Kontrol Müdürlüğü’nün gönderdiği teknik rapora işaret edilen kararda şu ifadelere yer verildi:

“Dosyada yer alan statik raporunda yapıda yapılan müdahaleler neticesinde kaldırılan duvarlar ve sıva raspaları sonrası yapının taşıyıcı sistemini oluşturan kolon, kiriş ve tabliyelerde zamana bağlı olarak yıpranmaların olduğu ve taşıyıcı özelliğini yitirmiş olduğu anlaşıldığından, taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli yapının gerekli can ve mal güvenliği önlemlerinin alınarak yıkılmasının uygun olduğuna.”

Kurul kararının, otel tescilinin kaldırılması yönünde herhangi bir karar olmadan alındığı öğrenildi.

Diyarbakır Şehir Plancıları Odası: Tescilli yapı yıkılamaz!

Kararın kamuoyunda duyulmasından sonra kentteki sivil toplum örgütleri ve tanınmış şahsiyetler, ilgili kurumlardan ayrıntılı rapor talep ederek, kararın durdurulması için kolları sıvadı.

Yenigün Haber’e konuşan Diyarbakır Şehir Plancıları Odası Başkanı Berivan Güneş, şunları söyledi:

“Çürük yapının olduğu söyleniyor ama bir yapının çürük olarak belirlenmesi için ise öncelikli olarak o tescilin kaldırılması gerekiyor. Turistik Otel halen tescilli yapı olarak gözüküyor. Yani şu an usulen bir hata var. Oda olarak bunu değerlendiriyoruz ve arkadaşlardan da bu konuda ayrıntılı bir rapor istedik. Güçlendirme çalışması olabilir mi, maliyeti ne kadar olur? Çünkü bunların alternatifleri de var. Arkadaşlarla görüşüyoruz ve rapor elimize ulaştığında kamuoyunu bu konuda bilgilendireceğiz. Yani, Koruma Kurulundan tescilli yapı kaldırılmadığı için de yapılan işlemler hukuksuzdur. Gerektiği takdirde ilgili kurumlara şikayetlerimizi ileteceğiz.”

Çalışmanın belediye ve üniversite üzerinden yapıldığını belirten Güneş, “Plan ortaya çıkmış değil, ki yapı kültürel değeri ve tarihi yapıya sahip mekân ve konum olarak da iyi bir konumdadır. Rant amacı olup olmadığını yapılan incelemeler sonunda açıklayabiliriz. Dediğim gibi planı görmeden bunu yorumlamak doğru olmaz” dedi.

TMMOB: Karar neye göre alındı?

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Eş Başkanı Ferit Kahraman ise, kurumdan bilgilendirme talep ettiklerini söyledi. Ferit Kahraman, “Kararın resmi olarak ne çerçevede olduğunu görmemiz gerekiyor. Binanın dayanıksız olduğu söyleniyor. Ne çerçevede olduğu, karar ve neye göre alındığı ile ilgili araştırmalarımız sürüyor. Elimizde bilgi ve belge olmadan konuşmamız sağlıklı olmayabilir. Ortaya çıkan bilgilendirmeyle hafta içinde gerekli basın açıklamamızı yapacağız” diye konuştu. Toplumun hafızası olan bu tür tarihi mekanların yıkılmasına karşı olduklarını dile getiren Kahraman, “Mimarlar Odası olarak Suriçi başta olmak üzere bu tür tarihi mekanlara ne kadar hassas davrandığımız ve hukuki anlamda nasıl müdahale ettiğimiz biliniyor. Bu konuda da gerekli tutumumuzu göstereceğiz” ifadelerini kullandı

Yazar Şeyhmus Diken: Bu vebalden kurtulamayacaklar!

Yazar Şeyhmus Diken ise, 1953’te kentin ilk tescilli turistik oteli olduğu ve taşıyıcı kolonlarına zarar verildiği gerekçesiyle yıkılması halinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nun bu vebalden kurtulamayacağını söylüyor.

Diken, kendisinin de imzasının bulunduğu Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfı (DİTAV) Diyarbakır Şube Yönetim Kurulunun yaptığı açıklamada da belirttikleri gibi “Diyarbakır’ın 1950’li yıllarla birlikte Sur dışına taşmasıyla en önemli iki mekânı; Dilan Sineması ile Turistik Otel’inin olduğu ve ikisinin de tescilli tarihi yapılar olduğunu hatırlattı.

DİTAV: Turistik Palas’a kıymayın!

DİTAV Başkanı Erhan Akalınlar imzalı açıklamada ise Turistik Otel’in yıkılmaması çağrısı yaptı. “Turistik Palas’a Kıymayın” başlıklı açıklamada Akalınlar şunları kaydetti; “Kötü haberin ilki, yakın günlerde Dilan Sineması ile gündeme düştü. Mülk sahipleri, kültür ve tabiat varlıklarını koruma kuruluna başvurarak tescil iptalini talep ettiler. Amaç Büyükşehir Belediyesinin mekânı bir kültür merkezi yapmak üzere kamulaştırma kararının önünü kesip, müteahhitlere sunmak sanki! Dava sürüyor.

Şimdi sıra Turistik Palas’ta mı? Maalesef öyle! 1953 yılında Mimar Harutyun Sarafian tarafından projesi hazırlanıp şehrin yakın dönem tarihi ve kültürel miras listesine kaydedilen otel, “taşıyıcı kolonlar zayıflamış” denilerek yıktırılmak isteniyor. Gülerler bu mantığa. Deprem bölgelerinde çok katlı binaların, yıkım yerine güçlendirilmesi yapılırken, sadece dört katlı bir taş yapı mı kurtarılamayacak! Çok şaşırtıcı...Ve inandırıcılıktan hayli uzak...

‘Turistik Palas’ta bütün Diyarbakır’ın hafızası var’

Turistik Palas’ta bütün Diyarbakır’ın hafızası var. Hem sade Diyarbakırlıların değil elbette! Uzun yıllar boyunca kente konuk olan çok sayıda konuğun da hatıraları var. Sadece konaklama ile değil, toplantılar, eğlenceler, etkinlikler ve daha niceleri. Bir hafıza yok edilmeye çalışılıyor, bilmiyoruz farkında mı herkes... İstanbul için Pera Palas neyse, Diyarbakır için de Turistik Palas odur. Harutyun Sarafian Dilan Sineması ve Turistik Palas yıkılsın diye değil, yaşasın diye mimari projesini çizdi ve yapılmasını sağladı. Otelin ilk iki yıl müdürlüğünü yapan Musa Anter’in kemikleri sızlar. İstanbul’dan eşi Madam Lisa ile gelip yedi yıl Diyarbakır’da kalan yemek ve meze kültürü konusunda otelin restoranını markalaştıran Rum Niko ustanın ruhu incinir. Tez zamanda kent dinamikleri harekete geçerek Turistik Palası yıkımdan kurtarıp, restore edilmesini sağlayarak hizmete sokulmalı…”