Orhan Cezmi Tuncer vefat etti

Orhan Cezmi Tuncer’in vefatını sosyal medya hesabından duyuran Diyarbakırlı yazar Şeyhmus Diken, “Orhan Cezmi Tuncer hocayı kaybettik. Kendisiyle yolumuz 20 yıl önce Diyarbakır kitaplarının hazırlık süreçlerinde kesişti. Titiz, kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulu üyesi, kentin eski yapılarına duyarlı bir insandı. Kente dair emekleri çok çok kıymetli. Ruhu şad olsun…” ifadelerini kullandı.

8 Ocak 1931 Diyarbakır doğumlu olan Tuncer’in Diyarbakır'daki mimari eserlerle ilgili olarak, basılı beş kitabının dışında makaleleri de yayımlamıştır.

Diyarbakır Dağkapı semtindeki Atatürk Anıtı kaidesi ve çevresinin düzenlenmesinin proje ve inşaatı ile Mardin Hükümet Meydanının düzenlenmesi ve Atatürk Anıtı kaidesi projesi olmak üzere bir çok yapının tasarımı kendisine ait olan Tuncer, Borsa Hanı karşısındaki Mehmet Han Pasajı, Melikahmet Caddesi sonundaki çarşı, İstasyon Caddesi üzerinde Borsa Hanı ve Hikmet Çelebioğlu'na ait, altı bayilik, üstü ev olan yapıyı tasarlayıp uyguladı.

Orhan Cezmi Tuncer, İlk ve ortaöğrenimini Diyarbakır’da bitirdi. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Bölümü (1956) mezunu. Bir süre Diyarbakır DSİ X. Bölge Müdürlüğü binalarının yapımında şantiye şefliği yaptıktan sonra serbest çalışmaya başladı. 1966 yılında Ankara’ya yerleşti. Vakıflar Genel Müdürlüğü Abideler Şubesine davet edildi, orada görev aldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesinde, yıllık yatırımların projelerini hazırlamak üzere Rölöve Bürosunu kurdu. 1972 yılında Abideler Mütehassıs Müşavirliğine, 1976’da Genel Müdür Teknik Müşavirliğine atandı. Anadolu’nun birçok yerinde, özellikle Ahlat, Diyarbakır, Kayseri, Konya gibi önemli merkezlerde bulunan tarihi yapıları restorasyonlarında bulundu.

Diyarbakır'daki mimari eserlerle ilgili olarak, basılı beş kitabının dışında kıymetli makaleler yayımlamıştır. Bu makaleler 1970 yılından itibaren çeşitli dergiler, yıllıklar, kongre ve sempozyum kitaplarında yer almıştır. Makalelerin Diyarbakır konulu olanlarından bazıları şunlardır:

Diyarbakır Sultan Şucaeddin Türbesi (Önasya, c. 7, Sayı: 76, 1970); Diyarbakır, Mardin ve Dolaylarında Bazı Hıristiyan Dini Yapılarında Türk - İslâm Mimari Unsurları (Sanat Tarihi Yıllığı V, 1973); Diyarbakır - Bitlis Kervan Yolu Üzerindeki Hanlar (2. Ulusal Türkoloji Kongresine sunulan bildiri, Şubat 1979); Selçuklularda Ahşap Örtü (Ulusal Kültür, Ekim 1979); Diyarbakır Evleri (Önasya, c. 6, Sayı: 65, 1969); Diyarbakır Ali Paşa Medresesi ve Camisi (Önasya, c. 6, sayı: 66, 67, 1969); Diyarbakır'da Osmanlı Yapıları I, Ali Paşa Manzumesi (Kara - Amid, 2, savı: 8, Ekim 1972); Üç Selçuklu Kümbeti (Sanat Tarihi Yıllığı V, İstanbul 1973); Diyarbakır Anıtları (Kültür ve Sanat dergisi, Sayı: 28 Aralık 1995, Türkiye İş Bankası yayını, s. 12-17); Diyarbakır Camileri (Diyarbakır: Müze Şehir, 1999, s. 210-225); Diyarbakır Evleri (aynı eser, s. 233-246); Diyarbakır'da Yapı Sanatlarından Kesitler (I. Bütün Yönleriyle Diyarbakır Sempozyumu, 2001, s. 102 - 112); Diyarbakır Kent Kimliği (aynı eser, s. 164-175).

ESERLERİ (Kitaplar):

ARAŞTIRMA-İNCELEME: Anadolu Kümbetleri I - Selçuklu Dönemi (1986), Anadolu Kümbetleri II - Beylikler ve Osmanlı Dönemi (1991), Anadolu Kümbetleri III - Beylikler ve Osmanlı Dönemi (1992), Anadolu Selçuklu Mimarîsi ve Moğollar (1989), Kayseri Sahabiye Medresesi (1988), Diyarbakır Camileri (1996), Diyarbakır Evleri (1999), Diyarbakır Kiliseleri (2003), Ankara Evleri (2003), Anadolu Kervan Yolları (2008), Sivas - Gök Medrese (2008), Diyarbakır Suriçi Anıtları İle Köşkler ve Bağlar (2012), Diyarbakır Surları (2012), Selçuklu Mimarisi Üzerine Orhan Cezmi Tuncer İle Söyleşi (Dursun Ayan, 2012).

DERS KİTAPLARI: Mimarlık Tarihi I (1980), Mimarlık Tarihi II (1980), Sanat Tarihi I-II (1980), Rölöve ve Restorasyon (1990).

KAYNAK: Mehmet Önder / Bir Dev Eser: Anadolu Kümbetleri (Tercüman, 6.2.1993), Şevket Beysanoğlu/ Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları (c. III, s. 324-325-326, 1997; c. IV, s. 36-37, 2003), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2. bas. 2009), Dursun Ayan / Selçuklu Mimarisi Üzerine Orhan Cezmi Tuncer İle Söyleşi (2012), Kendisinden alınan bilgiler (Nisan 2013), İhsan Işık / Diyarbakır Ansiklopedisi (2013) - Geçmişten Günümüze Diyarbakırlı İlim Adamları Yazarlar ve Sanatçılar (2014) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (C. 12, 2015). (Haber Merkezi)