Çay kültürümüzün bir parçası haline geleli beri çay üzerine güzellemeler yapılır.
Peki, çayın ortaya çıkışı hakkında neler biliyoruz?
Çay tarihinin günümüzden yaklaşık 5000 yıl öncesine dayadığı söylenir ve ilk başlarda içecek değildi. Bu dönemde çay bitkisi yaprakları Çin’de hastalıkları tedavi etmesi amacıyla çiğnenerek tüketiliyordu; içecek olarak ise ikinci Çin İmparatoru Shen-Nung tarafından (M.Ö. 2737) çay yapraklarının kaynayan suya düşmesiyle bulunmuş yani bazı keşiflerde olduğu gibi tesadüfle.
Çay bitkisi hasat edilmediğinde daha da büyüyerek 16 metrelik çay ağacı ortaya çıkar ve bu ağaçtan birçok derde şifa olan çay ağacı yağı elde edilir.
Çay dünyada sudan sonra en fazla tüketilen içecektir. Tüketilen çay çeşitleri arasında sadece %3 yeşil çay, geri kalan büyük kısmı da siyah çaydır.
Çay faydaları, günlük tüketimi 3-4 fincanın üzerine çıkmadığı takdirde antioksidan kaynağıdır. Yemekten sonra içeceğiniz açık bir çay -tercihen birkaç damla limon ile- hazmı kolaylaştırıcı etkiye sahiptir.
1 bardak şekersiz çay kalori içermez; eğer az şekerli bir çay tercih ederseniz normal bir bardak için yaklaşık 6 kalori alırsınız. Siyah çay besin değeri açısından fazla zengin olmasa da potasyum içerir.
Çayın içeriğinde yer alan tanik asit maddesinin siğilleri iyileştirici özelliği olduğu iddia edilir.
Dünyada kişi başına en fazla çay tüketen ülke Türkiye’dir. Türkiye’de kişi başına ortalama 3.5 kg çay tüketilirken, ortaya çıkarıldığı yer olan Çin ise kişi başına 0,75 kilodur.
Peki, Türkiye’deki tarihi nedir çayın?
Doğu’da neredeyse 5000 yıldır bilinen çayı Avrupalılar yaklaşık 400 yıldır içmekteler. Türkiye’de ise ilk çay 1924’de üretilmiştir. ‘Çayın babası’ olarak bilinen Zihni Derin ilk olarak Rize’de çay üretmeyi başarmış. Ankara’ya gelerek İktisat Bakanlığı’nın ilk Tarım Genel Müdürü olarak atanan Derin, Rize halkının ekonomik gelişiminin ve refahının artması için çalışmalar yapmış ve çay fidanlarının bölge halkına dağıtılmasını sağlamış.
Dünya’da en çok çay üreten ülkeler: Çin, Hindistan, Kenya, Sri Lanka, Türkiye ve Vietnam’dır.
Çay isimleri hususunda ülkemizde “siyah çay” olarak adlandırılan çaya Çin’de “kırmızı çay” denir. Haksız da sayılmazlar, sonuçta çayın renginin tavşan kanı olması, onun lezzetinin kalitesini gösterir.
Türkiye’de yetişen çayları dünyanın diğer bölgelerinde yetişen çaylardan ayıran en önemli özellik kışın kar altında kalmasıdır. Kar çaya doğal bir koruma sağlarken farklı bir aroma da katar.
Yarın: Doktor Çetin’den çay demleme tarifi (Devam Edecek)