Mesut Çokur Yazdı: Haykırışın Bilgesi – 2

Meyremxan, Ayşesan ve Aslîqa Qadîr bunlardan bir kaçı sadece. Özellikle Meyremxan'a Kürt müziğinin Kal dırım Serçesi dersek yanılmayız galiba. Sesinin Edith Piaf'a benzerliği o kadar aşikardır ki dinlenmeden anlaşılamaz. Unutmadan bu nadide kültürün adı "Dengbejlik". Hele birde erkek sesindeki ahenk hiyerarşisinin tadına doyum olmaz. Hiyerarşi derken as-üs ilişkisi gibi değil tabi ki. İyi, daha iyi, en iyi gibi. Tabi birde farklı tür ve ekoller. Bu kültürdeki hemen her ses ama özellikle 3 ses var ki dinlemeden ölmeyin tabirini tamamen karşılarlar. Kozanoğulları beyi Sürmeli Mehmet Paşa'nın dengbeji ve hayran olduğu adam, Dengbejlerin Piri Evdale Zeynîke. Maalesef ses kayıtları günümüze ulaşmamış dengbejin yalnızca eserlerine hakimiz. Sesiyle 2 yüzyıla meydan okuyan ve iç titreten usta, Dengbejlerin Şahı Karapete Xaco. İnce ve duru sesiyle dilsizleri bile dillendiren ses, Denbejlerin Bülbülü Şakiro. Başka üstadlar da yok değil ama Pir, Şah ve Bülbül tartışılmaz 3 ses, 3 soluk ve 3 nefes. Hiçbir şey kîlamdan daha iyi anlatamaz yeri, zamanı ve kişileri. Mevsimden, börtü böcekten, esas kızdan ve oğlandan manzaralarla doludur. Esas kızın üzerindeki elbiseyle başlar. Saçının uzunluğundan, renginden ve şeklinden o kadar bahseder ki olaya birebir tanıklık etmiş gibi hissedersiniz. Tabi bununla yetinmez dengbej. Esas oğlanıda bu şekilde tasvir eder ve diğer karakterlerden de bu ölçüde bahseder. Bazen olaya şahit olan bir ihtiyarı anlatır aynı özellikleriyle, bazen de bir koyunu ve kuşu. Yani anlayacağınız aşkı ve sevdayı da ihaneti ve düşmanlığı da bir ayna tutulmuşcasına aktarır. Hem de yüzyıllardır sevdiğimi bir de benim gözümden görün cümlesine karşılıktır bu.  mesutcokurr@gmail.com