Foto: Arşiv
Suriye’ye yönelik başlatılan Barış Pınarı Harekatı’na ABD ile sağlanan mutabakat neticesinde 17 Ekim gece yarısından geçerli olmak üzere 120 saatlik (5 gün) ara verildi.
Her ne kadar ABD ile mutabakat sağlanmış olsa da Rusya ve İran’ın alacağı pozisyon; 120 saatlik sürenin sonunda toz duman içindeki süreçte kısmen de olsa belirgin bir tablonun ortaya çıkmasında etkili olacak.
İki ülkenin olumsuz tavrı; Türkiye’nin ABD, Avrupa ile yaşadığının benzeri bir süreç yaşanma ihtimalinin sinyallerini veriyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün Rus lider Putin ile yapacağı ziyaret öncesi Rusya ve İran’ın açıklamaları, anlaşmanın kapsamı ile ilgili ipuçları veriyor.
İran Dışişleri Sözcüsü Abbas Musavi, “Sorunlar diplomatik yollarla çözülmeli. Suriye’nin bütünlüğüne saygı gösterilmeli” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde düzenlediği harekatın ardından, Türkiye-Suriye sınırında güvenlik sağlamak için Suriye Kürtleri, Türkiye ve Suriye hükümetini bir araya getirmeyi teklif etti.
Rusya Savunma Bakanı SergeyŞoygu da, İran’ın bıraktığı boşlukları doldururcasına, “Son günlerde olanlar, maalesef bizi pek iyimser düşüncelere sevk etmiyor” dedi.
Şoygu, teröristlerin Suriye’den başka yerlere yayılmaya başladığını ifade ederek, “Türkiye ordusunun Suriye’deki eylemleri neticesinde sekiz göçmen kampı ve yabancı militanların bulunduğu 12 hapishane gözetimsiz kaldı. Bu teröristlerin tersine göçüne, anayurtlarına dönmesine yol açabilir” dedi.
Şoygu, detaylandırmak adına, “Uluslararası toplumun terörist tehlikesi, ideolojileri ve propagandalarına karşı güçlerini birleştirmesi gerektiği açık. Rusya Savunma Bakanlığı, bu konuda muazzam deneyime sahip ve bu deneyimi Asya-Pasifik bölgesindeki partnerlerimizle paylaşmaya hazırız. Teröristlerin nereye gideceğini kimse bilmiyor. Ancak işbirliğimizin taktik aşamasında bugün bize göre bu, derhal çözülmesi gereken bir sorun. Ve yalnızca Rusya, Türkiye ve ABD düzeyinde değil” ifadelerini kullandı.
Geçmişin ortak ittifakları ve Kürtler
Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye topraklarında yaşanan Kürt isyanları sonucunda (1932’de) Ağrı Dağı’nın İran’da kalan kısmı karşılığında yapılan anlaşma daha sonra 1937’de Kürt sorununu birlikte aşma amacıyla Irak ve Afganistan’ın da katılımıyla imzalananSadabad Paktı’yla sağlamlaştırıldı.
Geriye hatırı sayılır bir Kürt nüfusu ile beraber siyasi bir bakiyede barındıran Suriye kalmıştı…
Uzun bir ardan sonra Suriye-Türkiye arasında 1998 yılında PKK üzerinden gerilen ilişkilerin normale dönmesi adına örgüt kamplarının kapatılması, Abdullah Öcalan ve üst düzey yöneticilerinin Suriye topraklarından çıkarılmasını öngörenAdana Mutabakatı yapıldı ve süreç sonunda Abdullah Öcalan tutuklanarak Türkiye’ye teslim edildi.
Bugünler neye gebe
Son günlerde ABD, Rusya koordinesinde yaşananlar dört ülkenin geçmişteki süreçlerini anımsatıyor.
İran, Türkiye, Irak ve Suriye’nin mezhepsel ayrılıkları ve İran Şii yayılmacılığına karşı gelişenArap milliyetçiliğiyle; Türkiye ve İran’a karşı politik/ideolojik hassasiyetler bir yana bırakmadan hesaplar yapılamıyor.
Şartlar ne kadar değişmiş olursa olsun; hem ABD, Avrupa hem de Rusya’nın çıkarlarını da hesaba katarakbölge ülkelerinin Suriye’nin geleceği konusunda ortak bir mutabakatgeliştirmesi bu şartlarda zor görünüyor.