İdeolojilerin veya dinlerin kavramları tanımlayış biçimleri, o kavramın o dinde veya ideolojideki kullanım alanlarına işaret eder. Prof. Dr. Mehmet Görmez hoca İslam dinindeki önemli kavramları tanımlarken “Ümmet kavramı İslam’ın vahdet talebidir, Şeriat kavramı İslam’ın adalet talebidir, İslam’ın getirdiği rahmet suyundan istifade etme yolu ve yöntemidir, hilafet kavramı İslam’ın siyaset talebidir” der. Bu açıdan baktığımızda “selam” kavramı da İslam’ın barış ve emniyet talebidir.
Selam kelimesi Kur’an-ı Kerim’de kırk kadar ayette geçer, Haşr suresinde sayılan esma-i hüsnalardan biri “Selam” ismi celilidir. Dinimizin adı olan “İslam” aynı kökten türemiş bir isimdir. Müslüman kelimesi de öyle. Birbiriyle karşılaşan iki Müslümanın ilk sözü de “selam”dır. Öldüğünde karşılanacağı söz “selam”dır. Cennet ehlinin birbirine seslenişidir.
“İman edip dünya ve âhiret için yararlı işler yapanlar, rablerinin izniyle içinde ebedî kalacakları ve altından ırmaklar akan cennetlere konulacaklar ve orada selâmla karşılanacaklardır.” (İbrahim, 23)
“O'na kavuşacakları gün, onların dirlik temennileri: 'Selam'dır. Ve O, onlara üstün bir ecir hazırlamıştır.” (Ahzab, 44)
“Ayetlerimize inananlar sana geldiğinde onlara de ki: “Selâm size! Rabbiniz kendine, merhamet etmeyi yazdı. Gerçek şu ki, sizden kim bilmeyerek bir kötülük yapar da ardından tövbe edip kendisini düzeltirse, bilsin ki Allah çok bağışlayan, çok esirgeyendir.” (En'âm Suresi 54)
İslam dininin ayırt edici vasfı barış ve emniyet dini olmasıdır. Hz. Peygamber’in ayetin ifadesiyle “âlemlere rahmet” (Enbiya, 107) oluşu getirdiği dinin de rahmet ve merhamet esaslı olmasının göstergesidir. Yüce Rabbimizin kâinatın işleyişini düzen ve denge üzerine kurduğu gibi, insan fıtratı da denge ve uyum üzerine kuruludur. “O fâsıklar ki, Allah’a kesin söz verdikten sonra sözlerinden dönerler, Allah’ın korunup gözetilmesini emrettiği bağları koparırlar ve yeryüzünde bozgunculuk yaparlar. En büyük zarara uğrayanlar işte onlardır.” (Bakara,27)
Kâinatta birbirine bağlı düzenli bir akış vardır, fesat çıkaranlar o düzene müdahale eden, akışı bozan zarar veren ve zarara uğrayanlardır. Hadisin veciz bir şekilde ifade buyurduğu gibi “Lâ darara ve lâ dırâr”, “İslâm’da zarar vermek de zarara zararla karşılık vermek de yoktur.” (İbn Mâce, “Aḥkâm”, 17)
İslam selam medeniyetidir, güven kapısıdır, huzur kaynağıdır, fıtratın aradığı yegane limandır. Ruhun yeryüzüne inişiyle kaybettiği cennetine giden emniyetli yol İslam dinidir. Aklını da kalbini de sükuna erdirir. İnsanların biribirine hoşgörü ve emniyetle bağlı oldukları huzur dünyasıdır. Bu konuda Hz. Mevlana’nın manidar bir sözü vardır: “Senin dünyaya bakan penceren kirli ise, benim çiçeklerim sana çamur görünür…”