Uluslararası Kriz Grubu, Şanlıurfa’ya yerleşen Suriyelilere ilişkin raporunda, genç erkek ve kızların birçok konuda risk altında olduğuna dikkat çekti
Mahmut BOZARSLAN
DİYARBAKIR YENİGÜN - Merkezi Belçika’da bulunan Uluslararası Kriz Grubu (ICG), Şanlıurfa’da yaşayan Suriyelilerin durumu ile ilgili yaptığı araştırmanın sonuçlarını ‘Şanlıurfa'daki Suriyeli Genç Mültecilere Yönelik Riskleri Azaltmak’ başlığıyla bir raporda topladı. Raporda, Türkiye’nin, yarısı on sekiz yaşın altındaki 3,6 milyon Suriyeliye ev sahipliği yaptığı vurgulanırken, Avrupa'nın desteğine ve Türkiye'nin entegrasyon çabalarına rağmen, Suriyelilere - özellikle gençlere - yönelik tehditlerin attığına dikkat çekildi.
Gençleri bekleyen riskler
Raporda Suriyeli gençleri bekleyen riskler şöyle sıralandı:
- 15-24 yaş arasındaki Suriyeli genç nüfus toplumsal uyum konusunda en fazla zorluk çeken kesim. Suriye’de yaşadıkları travmaları hatırlayan ve Türkiye’de ayrımcılıkla karşılaşan bu kesim ekseriyetle okula gitmemekte; erkekler kayıt dışı ekonomide sömürüye maruz kalabilmekte, genç kadınlar ise erken evliliğe zorlanabilmektedir.
- Savunmasız Suriyeli gençler yasadışı suç örgütlerinin, cihatçı veya başka militan örgütlerle ilişkili grupların istismarına veya endoktrinasyonuna açık hale gelmektedir.
- Bu sorunların daha da büyümesini engellemek için Ankara ve bu alanda Türkiye’yi destekleyen uluslararası aktörler Suriyeliler arasında okullaşmanın 18 yaşına kadar devam etmesi için ilave çalışmalar yapmalı, okulda ve günlük hayatta karşılaştıkları ayrımcılığı engellemek için önlemler almalı, henüz kaydı olmayanları tespit edip sisteme girmeli, psiko-sosyal ihtiyaçlara cevap vermeli ve kalıcı geçim kaynaklarına erişimlerini artırmalıdır.”
“Erken yaşta evlilikler yeniden yaygınlaştı”
Şanlıurfa’da Suriyeliler gelmeden önce de, yoksulluk, eğitim sorunu ve işsizlik olduğuna dikkat çekilen raporda “Şimdi ise çoğu genç yaşta olan ve travma yaşamış, sayıları 450,000’i aşkın Suriyelinin gelmesiyle işsizlik sorunu büyümüş, okullarda kapasite ihtiyacı artmış, erken yaşta evlilikler yeniden yaygınlaşmış vaziyette. Kamu idaresinin acilen daha etkin çalışması şart. Suç oranlarında endişe verici bir yükselmenin gözlemlendiği Şanlıurfa’da, tırmanıştaki toplumsal gerilim yer yer şiddet olaylarına dönüşmekte. Bu, ülkenin başka yerlerinde ortaya çıkması muhtemel benzer durumların habercisi olabilir” denildi.
Öncelikli yapılması gerek
ICG, Türkiye ve uluslararası aktörlere, Türkiye’nin, gelecekte daha güvenli olması için ülkedeki Suriyeli gençleri tehlikelerden koruması ve topluma uyum sağlamaları için daha fazla çaba sarf etme çağrısı yaptı. ICG, ‘Öncelikli yapılması gerekenler’ başlığı altına şu önerilere yer verdi
“Henüz kaydı bulunmayanların tespit edilmesi ve hızla sisteme girilmesi; okullaşma oranının yükselmesi ve eğitim alan bu gençlerin mezun olabilmesi; istismara açık evlilik riski altında olan genç kızların farkındalıklarının arttırılması ve söz konusu tehditten kendilerini koruyabilmelerine yönelik kaynak yaratılması; eğitim programları aracılığı ile Suriyelilerin kalıcı geçim kaynaklarına erişimlerinin kolaylaştırılması. Ayrıca Ankara, Suriyeli gençleri ve Türkiye vatandaşlarını kendi çıkarları için istismar etmeye çalışan ve toplumu tehdit eden yasadışı şebekelere karşı mücadelesini güçlendirmeli: Sınırdan geçişlerde rüşvet ile mücadele için etkili önlemler alınmalı; cihatçılar ve başka militan grupların çocuk ve gençlere yönelik endoktrinasyon girişimlerine fırsat vermemek adına denetimleri arttırmalı; Suriyelilerin emniyet birimlerine erişimini kolaylaştırmalı ve mağdurları daha iyi koruyacak mekanizmalar geliştirilmeli.”