Antik Kral yolu güzergâhında, Amida ile Dara arasında stratejik konuma sahip ve Diyarbakır merkeze 50 km uzaklıkta yer alan Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı arkeolojik bulgularla tarihe ışık tutuyor. 7 yıldır çalışmaların sürdüğü Zerzevan Kalesi ile ilgili ilk bilimsel kitap ise Nisan ayında yayımlanacak.
Yağmur ENSARİ- Şehriban ELEFTOZ (DİYARBAKIR YENİGÜN)
Roma ve Sasaniler arasındaki mücadeleye tanıklık eden 3 bin yıllık geçmişe sahip Zerzevan Kalesi, gözetleme ve savunma kulesi, yer altı ibadethanesi, sığınak, kaya mezarları, su kanalları ve su sarnıçları ile yerli ve yabancı ziyaretçilerine tarihi gezinti imkânı sunuyor. 2014 yılında Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun ve ekibi tarafından yürütülen çalışmalarda dünya tarihini değiştirecek gelişmeler yaşandı. Dünyada az sayıda bulunan gizemli Mithras dinine ait tapınağın keşfedilmesiyle dünyanın gözü Zerzevan’a çevrildi. Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı’na dair konuştuğumuz Coşkun, “Pagan Roma’nın gizem dininin en doğudaki tapınağı Zerzevan’da yer alıyor. Aynı zamanda dünyada ortaya çıkarılmış son Mithras Tapınağı. Zerzevan Kalesi’ne yurt dışından yapılan ziyaretlerin önemli bir kısmı tapınak için oluyor” dedi.
‘Zerzevan bölgenin tarihini değiştirdi’
Coşkun, çalışmaların bölge tarihini değiştirdiğini söyleyerek, Zerzevan Kalesi'nin Roma’nın sınır garnizonu bir askeri yerleşim yeri olduğunu, 400 yıl boyunca Roma'nın buraya hâkim olduğunu kaydetti. Buradaki ilk kazıların 2014 yılında başladığını anımsatan Coşkun, "Şu anda 7 sezondur kazı çalışmalarımız devam ediyor. 3 bin yıllık bir tarihi var. Asur döneminden bu yana yerleşim yeri olarak kullanılmış. Bu bilgileri arkeolojik bulgulara dayanarak verebiliyoruz. Asıl önemli kılan ise Roma döneminden kalma olmasıdır" dedi.
Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun
Gizemli Dinin Son Tapınağı Zerzevan’da bulundu
Kazı çalışmaları esnasında gizemli Mithras Tapınağı'nı keşfettiklerini belirten Coşkun, bir milyon ziyaretçiyi ağırlamayı planladıklarını söyledi. 2019 yılında 430 bin kişi ziyaret etti Zerzevan'ı pandemiye rağmen 2020 yılında 160 bin kişi ziyaret ettiğini belirten Coşkun, "Pandemi sonrası 1 milyon ziyaretçi ağırlamayı bekliyoruz. Burası önemli bir turizm destinasyonu oldu. Şuanda Zerzevan’da kazı çalışmalarımız devam ederken, ziyaretçi kabulü de yapılıyor” diye konuştu.
Uluslararası basın kuruluşlarında sıkça yer aldıklarını söyleyen Coşkun, Zerzevan Kalesi'ni anlatan ilk bilimsel kitabın da nisan ayında yayımlanacağını söyledi. Kitapta birçok bilim adamının Türkçe ve İngilizce makalelerini kitapta yayımlanacağını belirten Coşkun, "Zerzevan Kalesi’nin birçok yayımı var ama bilimsel ilk sonuçların yer aldığı kitap Nisan ayında çıkacak. Bantlar şeklinde olacak ve bu bantların devamı gelecek” dedi.