Mardin’in Dargeçit ilçesinde, yaklaşık 11 bin 500 yıllık olduğu değerlendirilen yapı gün yüzüne çıkarıldı. Yapının, Göbeklitepe ile yaşıt olduğu kaydedildi
DİYARBAKIR YENİGÜN - Mardin’in Dargeçit ilçesine bağlı Ilısu Mahallesi’nde yapılan çalışmalarda, Neolitik döneme ait yapı bulundu. Boncuklu tarla kazılarının bilimsel danışmanlığını yürüten Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğr. üyesi Ergül Kodaş, Dargeçit ilçesine bağlı Ilısu Mahallesi’nde sınırları içerisinde, Ilısu Barajı baraj kapağının 3 kilometre güney-batısında, Dicle Nehri’nin yaklaşık 2 kilometre batısında ve Nevala Maherk çayının güneyinde bulunan boncuklu tarla ören yerinde devam eden kazılarda çok önemli verilere ulaşıldığını kaydetti. Dr. Öğr. Üyesi Kodaş, alanda yapılan kazı çalışmalarıyla yerleşim yerinde geç epipaleolitik dönemden geç PPNB’ye kadar geçen süreci içeren 6 ayrı tabakanın tespit edildiğini söyledi.
‘Göbeklitepe’ye yaklaşık 300 kilometre mesafede’
Dr. Öğr. üyesi Kodaş, "Yaklaşık MÖ 10 bin 500-7 bin, Göbeklitepe’ye yaklaşık 300 kilometre mesafede bulunan boncuklu tarlada T biçimli stellerin bulunduğu özel yapıya rastlamak oldukça şaşırtıcı bir durum. Yuvarlak planlı evlerin yer aldığı yerleşim yerinin ortasında bulunan özel yapı, 80 metrekare büyüklüğünde ve dört adet T biçimli dikilitaşa sahip. Yapı yaklaşık olarak 11 bin 500 yıllık ve böylece Göbeklitepe’deki yapılarla çağdaş. Bu nedenle geçmişte birçok medeniyete ev sahipliği yapan Mardin’in, Neolitik dönem açısından da önemli bir yere sahip olduğu anlaşıldı. Yerleşim yerinde yapılan kazılarda açığa çıkarılan mimari kalıntılar çoğunlukla Orta PPNB döneme yani MÖ 8 bin tarihlenmekle birlikte MÖ 10 bin ikinci yarısına tarihlenen kalıntılar ayrı bir önem teşkil etmektedir. Bu bağlamda boncuklu tarla yerleşiminin doğu alanında 2017 yılında yapılan kazı çalışmalarında tespit edilen köşeleri yuvarlatılmış konutlar ve konutların merkezinde bulunan ve birçok yayında ‘Tapınak’ olarak ifade edilen özel bir yapı tespit edilmiştir. 2019 kazı sezonunda ise söz konusu yapıların kazı çalışmaları tamamlanmış ve merkezde bulunan yapının yaklaşık 10 çarpı 8 metre boyutlarında olan özel bir yapı olduğu anlaşılmıştır. Bina içerisinde 4 adet taş dikme tespit edilmiştir. Binanın kuzey-doğu yönünde iki ve güney-batı yönünde ise 3 adet niş tespit edilmiştir. Yapılan kazılar esnasında binanın inşası için alanın yaklaşık 2 metre derinliğinde kazıldığı ve binanın bu çukur içerisine inşa edildiği görülmektedir. Duvarları yassı doğal taşlar ve çamur harç ile inşa edilen binanın merkezinde simetrik bir şekilde bulunan dikmelerin aynı zamanda çatıyı taşıyan kolon görevi gördüğü de anlaşılmaktadır” dedi.
“Kazılar, Mardin’in geçmişte üstlendiği rolü ortaya çıkaracak”
Mardin Artuklu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İbrahim Özcoşar ise boncuklu tarlada sürdürülen kazıların hem Göbeklitepe’nin daha iyi anlaşılması hususunda ve hem de Mardin’in uzak geçmişte üstlendiği rolü açığa çıkarması açısından kilit rol oynadığını söyledi. Prof. Dr. Özcoşar, “Bunun bilim dünyasını heyecanlandıran bir keşif olduğunu düşünüyorum. Burada yapılacak çalışmalarla tarih yeniden yazılacaktır. Biz de MAÜ olarak bu insanlık mirasının ortaya çıkarılması ve gelecek nesillere aktarılması konusunda üzerimize düşen tüm sorumluluğu yerine getirme kararlığındayız” diye konuştu. (İHA)