‘Gazetelere faizsiz kredi desteği verilmeli’

Dijital ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte zor günler geçiren yazılı basın kurdaki artışla birlikte can çekişir hale geldi. Girdi maliyetlerindeki artıştan kaynaklı giderlerini karşılayamaz duruma gelen yerel medya, destek bekliyor. Resmi ilanlarla ayakta kalmaya çalışan gazetelerin durumunun iyileştirilmesini isteyen gazeteler, Basın İlan Kurumunun aldığı yüzde 15’lik payının asgari düzeye çekilmesini, kamu kurum ve kuruluşlarının desteklemeler yapmasını, ilanların sayısının artırılmasını, SGK primlerinin asgari düzeye indirilmesi ve ilanların doğrudan teminle yapılmaması talep etti. BİK’in kurumsal olarak üç büyük il dışındaki gazetelere de faizsiz kredi vermesi gerektiğinin altını çizen Güneydoğu Gazeteciler Derneği Başkanı Ömer Büyüktimur ise devletin de yerel medyaya ciddi destekler sunması gerektiğini vurguladı

Yılmaz Yiğitler / YENİGÜN ÖZEL - Kurdaki artış ve ekonomideki istikrarsızlık birçok sektörü etkilemeye devam ediyor. Dövizdeki yükselişle birlikte yazılı basında kullanılan; kâğıt, boya, kalıp v.b gibi birçok ürüne zam geldi. Dijital medyadan kaynaklı gazetelerin satılmadığı ve okuyucu kitlesinin büyük bir bölümün kaybeden yazılı basın kurdan etkilenen sektörlerin başını çekiyor. Peki, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan yazılı basın nasıl ayakta duracak, kurdaki artış gazetelerin maliyetini nasıl etkiledi ve gazetelerin Basın İlan Kurumu’ndan beklentileri nelerdir? Sorusunu; Diyarbakır Güneydoğu Ekspres Gazetesi imtiyaz sahibi Hüsnü Pervan, Batman Son Söz Gazetesi imtiyaz sahibi Ercan Atay, Siirt Son Söz Gazetesi imtiyaz sahibi Atilla Durak, Urfa Fanatik Gazetesi imtiyaz sahibi Tahir Gülebak, Mardin Haber Gazetesi imtiyaz sahibi Murat Akgül ve Güneydoğu Yerel Gazeteciler Derneği Başkanı Ömer Büyüktimur’a sorduk.

“İlan artışı yapılsın”

İlan ve reklam gelirlerinin düşüklüğüne dikkat çeken gazetelerin imtiyaz sahipleri; gazetelerin ayakta kalabilmesi için vergi ile sigorta primlerinin düşürülmesi ve kamu kurumları tarafında yerel gazetelere destek verilmesi gerektiğini ifade ettiler. Gazetelerin ekonomik yönde çektikleri sıkıntılarının giderilmesi için ilan sayısının artırılması ve ilanların birim fiyatlarında artış yapılması gerektiğini söyleyen Diyarbakır Güneydoğu Ekspres Gazetesi imtiyaz sahibi Hüsnü Pervane;  “İki ay içinde kurda yüzde 50’lik bir artış meydana geldi. Gazetelere artışı da yüzde yüzü geçti. Ay sonunda maaşları ve diğer ödemeleri yapmakta zorlanan gazetelere bir yük daha bindi. Sadece kâğıt fiyatlarına değil diğer ürünlerde de yüzde yüzlük bir artış meydana geldi. Gazetelerin toparlanması için vergi yüklerinin alınması, SGK primlerinin teşvik sistemine uygun yani asgari düzeye alınmasını istiyoruz. İlanlarda hem birim fiyatı artışı hem de ilan artışının yapılmasını istiyoruz. Birim fiyatı artışı genel piyasa koşullarına göre belirlenmeli. Kaç yıldır artış yapılmadı sadece geçen yıl ufak bir artış yapıldı, enflasyonun yansıması bize çok oluyor buna göre birim fiyatlarında artış yapılmalı. Ayrıca Basın İlan kurumunun payının KDV olarak hesaplanmasını istiyoruz. Çünkü bizim giderlerimiz genelde KDV’siz ama biz basın ilana fatura kestiğimizde orda KDV oluşuyor. Oluşan KDV’nin mahsup edilmesini istiyoruz” dedi.

“Doğrudan temin ihaleleri yapılmasın”

Batman Son Söz gazetesi imtiyaz sahibi Ercan Atay ise kurumların gazetelere destek vermesi gerektiğini belirterek; “Kur artışı herkesi etkilediği gibi yerel basın ve gazeteleri de daha çok etkiledi. Çünkü bütün hammaddeler; kâğıt, kalıp, mürrekep hepsi dövize endeksli. Bizim sektörde girdiler azaldı, giderlerde çok arttı. Çözüm olarak da devletin yerel basına teşvikler vermesi ve Basın İlan Kurumunun yüzde 15’lik payını asgariye indirmesi gibi önerilerimiz var. 1 Temmuz tassaruf tedbirleriyle birlikte Batman’da günlük çıkan gazete sayısı 25’ten 15’e düştü. Resmi kurumlar gazetelere abone olamadıkları gibi ilanda veremediler. Ayrıca bölgemizde reklam kültürü de yok onun için gazetelerimiz abonelikler ve resmi ilanlarla ayakta durabiliyordu, bunlar gitti, yatırımlarda şehirde fazla olmadığı için gelirler yüzde 50 azıldı giderlerde yüzde 70 arttı. BİK aslında bizim ortağımız, elinden gelini yaptığının kanaatindeyim. Devletin BİK’e teşvik verip BİK’ inde kesintileri asgariye indirmesi gerekiyor. Biz burada bölge valilerinde ve kurum müdürlerinin doğrudan temin ihalelerinin yapmamalarını istiyoruz. İhalelerde doğrudan temin yapıldığı zaman, hem devlet zarara uğruyor hem de yerel basın zarara uğruyor.  Son günlerde baktığımızda bir parkın yapım ihalesi bile doğrudan teminle yapılıyor. Doğrudan teminler OHAL dönemlerde olur ama şuan OHAL olmamasına rağmen teminler yapılıyor. MSB İç Tedarik gibi askeri kurumlardaki istisna alımlara imkan sağlayan Kamu İhale Kanunu’nun 19’ncu maddesi ile 3b maddesinin kaldırılması gerekiyor” diye konuştu.

“Sigorta primlerinde indirim yapılsın”

Gazetelere pozitif ayrımcılık yapılmasını isteyen Siirt Son Söz Gazetesi Atilla Durak da şunları kaydetti;

“Kâğıt, mürekkep, elektrik ve doğalgazdaki artışlar aldı başını gitti. Artışların karşısında dayanmak çok zor. Ne yapacağımız tam olarak bilmiyoruz. İlanlarda düştü. Gazetelere pozitif bir ayrımcılığın yapılması gerekiyor. Gazeteler demokrasinin olmazsa olmazlarındandır. Kamuda denetim görevi gören gazetelerin görev yapması için pozitif bir ayrımcılık yapılma. En azında; sigorta primlerinde indirim, ilanlarda düzenleme, ilan fiyatlarının artırılması gibi şeyler yapılabilir. Bir takım teşvikler verilmeli. Elinde akılı telefonu olanlar gazetecilik yapıyor, bu durum da bizi etkiliyor, gazeteciliğin kurumsallaştırılması gerekiyor.”

“Masraflarımız her geçen gün artıyor”

Mardin Haber gazetesi imtiyaz sahibi Murat Akgül ise gazetelerin nefes alması için sigorta primi ve vergi ücretlerinde iyileştirme yapılması gerektiğine vurgu yaparak şöyle konuştu;

 “Kurdaki artış bizleri çok etkiledi. 675 liraya aldığımız kalıp bin 400 lira oldu. Gazetelerin ekonomik sorunlarının çözümü için resmi ilanların artırılması gerekiyor o da şimdilik zor gibi gözüküyor zaten piyasada reklamda yok.  Ne yapacağımıza şaşırdık. Bir şekilde destekler verilmeli ciddi anlamda sıkıntı var.  Aylık 5 bin lira olan masrafımız şuan 15 liraya kadar çıkmış. Vergi ve sigorta ücretleri de önümüzdeki günlerde artırılacak, işin içinde nasıl çıkacağımızı bilmiyoruz.  Hem işçiyi hem de işvereni de düşünmek gerekir. Devlet hem vergilerde hem de sigorta ücretlerinde indirim yapması gerekiyor. Masraflarımız her geçen gün artıyor zaten hiçbirimiz gazete de satamıyoruz. Şuan okuyucuya ulaşmak için web siteleriyle ayakta kalmaya çalışıyoruz. Ya gazeteler tamamıyla kapatılsın ya da bir çözüm bulsunlar. Gazeteler dijitale dönüşsün. Bu saten sonra gazetelerin hangi masrafını karşılayacağız? Vergi borçlarını ödeyemiyorum. Matbaa işleri de durdu yüzde 50’lik bir düşüş var. Artık faturalarda matbaa da kesilmiyor, hepsi dijital ortamda yapılıyor.”

“İlan ve abone desteği verilmeli”

Urfa Fanatik Gazetesi imtiyaz sahibi Tahir Gülebak da yerel gazetelerin kamu kurum ve kuruluşları tarafında ayakta tutulması gerektiğini ifade etti. Gülebak; “Kâğıt fiyatlarında büyük bir artış var, artık yerel basının ayakta durması çok zor. Yerel kurum ve kuruluşların gazeteleri desteklemeleri gerekir. ‘Can simidimiz’ yerel kurumlardır. Onlarda şu an; herhangi bir destekten bulunmuyorlar. Dünyanın her yerinde yerel gazeteleri ayakta tutan yerel ve kurumlar ve kuruluşlardır. İlan ve abone desteği verilmeli. Ayrıca ilanlarda doğrudan temin yapmasalar bile ayakta kalma şansımız olur. Doğrudan temine son vermeleri lazım. Basın İlan kurumunun, ilanlarda doğrudan yapılan teminlerin peşine düşmesi gerekiyor ve yüzde 15’lik kesinti payını da yüzde 10’a düşürmeli.  Bu doğrultuda destek verilmesi gerekiyor aksi takdirde basın daha zor duruma düşer” dedi.

 “Yazılı medya dijital alanda kendini yenilemeli”

Basın İlan Kurumunun yerel gazetelere destek sunmadığını belirten Güneydoğu Yerel Gazeteciler Derneği (GYGD) Başkanı Ömer Büyüktimür da şunları ifade etti;

“Gazetelerde kullanılan malzemeler Dolara endeksli olduğu için sürekli maliyetler artıyor. Dijital ve soysal medya yazılı medyayı ciddi manada kıskacına alıp yok etme gayreti içerisinde. Gazetelerde yüksek oranda bir tiraj kaybı var. Vatandaşın gazeteleri okuma oranı düşük. Haber, yorum her şey dijitalde takip ediliyor. Gazete okuma alışkanlığı giderek yok oluyor, bu sadece bölgemize ya da ülkemize özgü değil, dünya genelinde yazılı medyaya ciddi bir kan kaybı yaşanıyor. Buna dair Basın İlan Kurumunun, Türkiye Cumhuriyetti Devletinin ciddi destekler oluşturması gerekiyor. Ayrıca yazılı meydanında kendisini dijital medya alanında yenilemesi lazım.  İki taraflı bir yenilik ve destek lazım, bu noktada hareket etmek gerekir. Basın İlan Kurumu sadece çalışan gazetecilere bir destek sunuyor, kurumsal yönde herhangi bir desteği söz konusu değil. BİK, reklamlarda ve ilanlarda gelen yüzde 15’lik bir pay alıyor, biz yıllardır bu komisyona da karşıyız. Çünkü siz bir komisyon alıyorsanız mutlaka karşılığını vermelisiniz ama herhangi bir karşılığı yok. Herhangi bir reklam, ilan artışını sağlayabilecek bir ortamda oluşturdukları da söylenemez. BİK’in kurumsal olarak hiçbir gazeteye ekonomik yönde bir katkısı yok. Bu nedenle Basın İlan Kurumu üç büyük il dışındaki gazetelere de faizsiz kredi desteği vermesi gerekiyor.”