Taraftarın gözünde Amedspor: Kimlik temsil alanı

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi’nin Amedspor taraftarıyla yaptığı saha çalışmasında, Amedspor’un tipik bir yerel ve kent takımı olarak algılanmadığı, bir kimlik temsil alanı olarak okunduğu, olumlu ve olumsuz yönelimlerin de bu kimlik temsili ile ilgili görüldüğü tespiti yapıldı.

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, Amedspor takımının son dört yıldır sistemli bir şekilde uğradığı para cezaları, saha kapatma, deplasmanda taraftarsız oynama, transfer yasağı ve futbolcularına maç cezası verilmesi hakkında taraftarın düşüncesini araştırdı. 23 Haziran- 1 Temmuz arasında Diyarbakır’da bin 16 Amedspor taraftar ve destekçilerini kapsayan saha araştırmasında çarpıcı sonuçlar elde edildi.

KİMLİK TEMSİL EDİYOR

Amedspor’a yönelik ilgi düzeyinin ve yönelimlerin nedenlerini tespit amacıyla gerçekleşen saha çalışmasına, online olarak 18 yaş altı ve 45 yaş üstünü de kapsayan, her yaş grubundan kadın ve erkek taraftar katıldı.

Tüm baskılara rağmen çok ciddi bir taraftar desteği gören takıma yönelik ilgi, taraftar ve destekçisinin demografik profili, ilgisinin nedenleri, takıma yüklenen misyon, beklenti ve önerilere odaklanan çalışmada, Amedspor’un tipik bir yerel ve kent takımı olarak algılanmadığı, bir kimlik temsil alanı olarak okunduğu, olumlu ve olumsuz yönelimlerin de bu kimlik temsili ile ilgili görüldüğü tespiti yapıldı.

Her gelir grubundan taraftarın katıldığı çalışmada, katılımcı taraftar grubunun yüzde 98,2 gibi ezici çoğunluğu şimdiye kadar en az bir defa Amedspor maçını izlediğini belirtti. Taraftarın yüzde 90,1’i Amedspor’a ilişkin basındaki haberleri takip ettiğini beyan etti.

“Kendi sahası dışındaki maçlarda rakip takımın ve taraftarlarının Amedspor’a dönük tutumlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusunu yanıtlayan katılımcıların yüzde 67,5’i “Sıklıkla ayrımcı/ötekileştirici tutumlar sergileniyor”, yüzde 21,8’i “Ara sıra ayrımcı/ ötekileştirici tutumlar sergileniyor” cevabını veriyor.

Neden böyle davranıldığını düşündüklerine dair bir soruyu da yanıtlayan katılımcılar, Amedspor’u Kürtlükle ve politik temsil ile ilişkilendirdiğini ifade ediyor. Buna göre yüzde 41,1’i “Bir Kürt takımı olduğu için/ Kürtleri temsil ettiği için”, yüzde 22,6’sı “Irkçı/Faşist bir bakış açısı hâkim olduğu için” cevabını veriyor.

‘HAKEMLER ADİL DAVRANMIYOR’ 

“Amedspor’un oynadığı maçlarda TFF tarafından görevlendirilen hakemlerin genel olarak Amedspor’a yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna, katılımcıların yüzde 41,7’si “Hakemler kimi maçlarda tarafsız/adil davranmıyor”, yüzde 33,3’ü “Hakemler çoğu maçta tarafsız/adil davranmıyor”, yüzde 16,9’u “Hakemler önyargı ile yaklaşıyor” diye belirtti. Taraftarlar hakemlerin neden önyargılı/taraflı yaklaştığını düşündüklerine dair soruya ise, yüzde 20,7’si “Bir Kürt takımı olduğu için/Kürtleri temsil ettiği için”, yüzde 17,9’u “Politik bir tutum”, yüzde 13’ü “Hakemler rakip takım ve taraftarları tarafından baskı gördüğü için”, yüzde 12,7’si “İdeolojik nedenlerden dolayı”, yüzde 10,5’i “Irkçı/ faşist bir bakış açısı hâkim olduğu için” şeklinde yanıtlar verildi.

 ‘TFF AYRIMCI’

Katılımcıların yüzde 48,6’sı, Türkiye Futbol Federasyonunun davranışlarını “Genellikle ayrımcı/ötekileştirici”, yüzde 35,9’u “TFF’nin Amedspor’a dönük tutumları ara sıra ayrımcı/ ötekileştirici” bulduklarını belirtti. Taraftara göre, TFF’nin ayrımcı ötekileştirici davranışının öne çıkan nedenleri ise şöyle tespit edildi: Yüzde 32,4’ü “Bir Kürt takımı olduğu için/ Kürtleri temsil ettiği için”, yüzde 20,8’i “Politik bir tutum”, yüzde 11’i “İsminden dolayı”.

‘KÜRTLERİ TEMSİL EDİYOR’

Takımın sadece kenti değil, bir halkı temsil ettiği için desteklediğini ifade edenler aynı zamanda takımın maruz kaldığı ayrımcılığa dikkati çekti. Amedspor’un Diyarbakır dışındaki kentlerde de destekçisi olduğunu düşünen katılımcı sayısı yüzde 95’i bulurken, yüzde 30,4’ü “Sadece Diyarbakır’ın değil tüm Kürtlerin takımı olduğu için”, yüzde 20,3’ü “Kürtlerin takımı olduğu için”, yüzde 12,1’i “Halkın takımı olduğu için” desteğini ifade etti.

Takımın başarı ve başarısızlığına ilişkin de beyanda bulunan taraftarın, “Amedspor’un Doğru ve İyi Yönetilebildiğini Düşünüyor Musunuz?” sorusuna, katılımcıların yüzde 42,7’si “Kısmen”, yüzde 29,7’si “Evet”, yüzde 27,6’sı “Hayır” yanıtlarını verdi.

İKİNCİ TAKIMI GALATASARAY  

“Amedspor Kulübüne üye misiniz?” sorusuna evet diyenlerin yüzde 46’sı “Barikat”, yüzde 23,3’ü “UltrAmed”, yüzde 20,9’u “Direniş”, yüzde 6,1’i “Azrailler” ve yüzde 3,7’si “Mor Barikat” gruplarına üye olduklarını belirtti.

Amedspor taraftarının ikinci bir takım olarak yerelde en çok desteklediği takım yüzde 40 ile Diyarbakırspor, genelde en çok desteklediği takımın yüzde 47,6 ile Galatasaray olduğu ifade ediliyor.

POLİTİK SÜREÇLER YÖNELİMLERİ ETKİLİYOR

“Politik süreçlerin veya politik atmosferin Amedspor'a dönük yönelimleri etkilediğini düşünüyor musunuz?” sorusuna, katılımcıların yüzde 73,4’ü “Evet”, yüzde 12,8’i “Kısmen” yanıtlarını verdi.

[caption id="attachment_122710" align="alignnone" width="700"] Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi Koordinatörü Yüksel Genç[/caption]

‘OLDUKÇA DİNAMİK BİR TARAFTARI VAR’

MA’da yer alan habere göre, sahadaki veri ve tutumu yorumlayan Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi koordinatörü Yüksel Genç, şunları söyledi: “Yaptığımız araştırma aslına bakarsanız çok mühim dev bir taraftar araştırması. 1’inci Ligde olmamasına karşın sahasında oynanan her maça on binlerce coşkulu taraftarın katılabildiği bir takım Amedspor. Üstelik Diyarbakır dışında da oldukça sıkı taraftar ve destekçileri olduğunu gösteren yayınlara da rastlıyorduk. Son yıllarda gözlemleyebildiğimiz kadarıyla kendi kulvarı içinde en dinamik taraftarı da Amedspor barındırıyor. Üstelik kimi maçlarda kentin kilitlendiğine şahitlik ediyorduk. Bu denli dikkati çeken bir taraftar ve destekçi grubunu araştırmak bizim içinde güzel farklı bir deneyim oldu. Amedspor kentte neden bu denli ilgi görüyordu, on binlerce taraftarı bu denli motive eden gerekçeler neler idi? Taraftarın gözünde Amedspor neyi temsil ediyordu? Üstelik genellikle olgun ve kontrollü bir taraftar grubu gözlemledik sezon içinde. Bunun nasıl olduğunu da doğrusu merak ediyorduk.”

‘DESTEK BİLİNÇLİ VE POLİTİK’

Araştırma sırasında sokaktaki desteğin oldukça bilinçli ve politik içeriklerle beslendiğine dikkati çeken Genç, şöyle devam etti: “’Futbol sadece Futbol değildir’ sözü adeta Amedspor taraftarını anlatıyor; Çalışma sonuçlarından göreceğiniz üzere Amedspor taraftarın gözünde ne sıradan yerel bir takım, ne herhangi bir kent takımı… Önemli bir taraftar için Amedspor her şeyden önce Bölge’nin, Kürtlerin Futbol arenasındaki temsili. Buradan bakınca haliyle oradaki maçlarda sergilenen tutum, destek biçimi, coşku, başarı, yönelim politik bir süzgece uğruyor. Aslına bakarsanız kitlesel katılım ve destekler içeren hiçbir iş apolitik değildir.  Hele futbol…. Amedspor da doğduğu, beslendiği ve desteklendiği bölgenin sosyolojik ve politik duruşundan elbette bu bağlamı ile nasipleniyor. Sanırım böyle olduğu için farklı ve kent üstü bölge çapında bir takım olmayı başarıyor.”

TARAFTAR AMEDSPOR’UN BAŞARMASINI BEKLİYOR

Taraftarın yönelimi, davranışı ve kararları algılama, yorumlama biçiminin de sosyo-politik duruştan etkilendiğini vurgulayan Genç, sözlerini şöyle tamamladı: “Taraftarın takıma yönelik tutumları yorumlama biçiminin de aslında temsil ettiğini düşündüğü kimlik ve değerlerle ilişkili olduğunu gördük. Örneğin taraftarın büyük kısmı TFF’nin veya hakemlerin tavır ve kararlarını ayrımcı ötekileştirici olarak tarifliyor, takıma diğer takımlardan farklı yaklaşıldığına inanılıyor. Bunun nedeni olarak da Amedspor’un temsil ettiği kimlik ve değerlerle ilişkili misyona işaret ediyor.

Öte yandan Amedspor taraftarı elbette takımından temsil ettiğini düşündüğü misyona uygun bir oyunculuk ve başarı farkı kurmasını istiyor ve misyona uygun yönetilmesini bekliyor.  Aslında taraftar Amedspor’un oyunu ve duruşuyla kuracağı başarı ile güçlü özgünlüğü onay görmüş bir Türkiye takımı olmasını da istiyor. Taraftar Amedspor’dan bir yanı ile Athletic club de Bilbao gibi bir temsil gücü göstermesini, öte yanı ile Barcelona ve Real Madrid gibi ülke çapında bir futbol çıkarmasını, başarmasını bekliyor. Burada söylediklerim elbette çıkan verilerin çok azının bize söylediği. Ama bana en mühimi gibi geliyor.” (Haber Merkezi)