‘Diyarbakır güvercinleri gökyüzünün yıldızıdır’

Yaklaşık bir yıl önce Diyarbakır’a gelerek güvercin oteli işletmeye başlayan Zülal Erat’ın organizasyonunda güvercin yarışması düzenlendi. Kente ait 18 ırk ve 100’den fazla güvercinin tanıtımının yapıldığı geceye ilişkin bilgi veren Erat, amaçlarının Diyarbakır’da bu denli fazla olan güvercin çeşitlerini Türkiye’ye tanıtmak olduğunu söyledi. Diyarbakır güvercinlerinin 600 yıllık geçmişe sahip olduğunu vurgulayan Diyarbakır Güvercinleri ve Posta Güvercinleri Derneği Başkanı Hasan Hüseyin Toğcu ise bu kuşların dünyada eşi ve benzeri olmadığını kaydetti.  “Diyarbakır güvercininin tanıtılması lazım, yüzyıllardır bu konuda geride kalınmış” diyen 30 yıllık güvercin besleyicisi Mehmet Batmaz da Diyarbakır güvercinlerinin gökyüzünün yıldızları olduğunu söyledi

Gülbahar Altaş / YENİGÜN ÖZEL - Diyarbakır’da günümüzdeki hızlı kentleşme, tüketim ve yaşamın rutin koşuşturmasına rağmen oldukça güçlü bir güvercin kültürü yaşatılıyor.  Günümüzde kent merkezinde müstakil evden apartman hayatına geçen ve kuş beslemekten vazgeçmeyen Diyarbakırlı güvercin tutkunları, apartmanda besleyemediği kuşları ise güvercin otelde barındırıyor.  Her gün düzenli olarak uğrayıp güvercinlerini besleyen güvercin tutkunları, Diyarbakır güvercinin hak ettiği değeri görmediğinden yakınıyor.

‘Amacımız Diyarbakır güvercinlerini Türkiye’ye tanıtmak’

Bunlardan biri olan ve yaklaşık bir yıl önce Diyarbakır’a gelerek güvercin oteli işletmeye başlayan Zülal Erat’ın organizasyonunda Bağlar İlçesinde dün akşam (17 Aralık) Türkiye’nin 81 ilinde olmayıp Diyarbakır’a ait 18 ırk ve 100’den fazla güvercinin tanıtımı yapıldı.  Yenigün Haber’e konuşan Erat, amaçlarının Diyarbakır’da bu denli fazla olan güvercin çeşitlerini Türkiye’ye tanıtmak olduğunu söyledi.

Yarışmada, kentte bulunan "küreng", "atlas", "gökela", "narinci", "ciğeri", "zeytini", "kekme atlas", "kekme yusufi", "zengu", "yusufi", "karakuyruk", "miski", "beyaz", "mısırı", "kurugök", "kurukara", "siyah parçalı", "beyaz parçalı", "bozak", "kekme ciğeri" ve "niski" ırkından 100'e aşkın güvercin yer aldığını kaydeden Zülal Erat, tüm çabalarının “Diyarbakır güvercininin hakkettiği konuma gelmesi” olduğunu vurguladı.  Erat, “Yaklaşık 10 gündür bu gece için hazırlık yapıyoruz. Birçok güvercin ırkımız şu anda buradadır. İlginin yüksek olması benim için oldukça sevindiricidir. Amacımız Diyarbakır’da bu denli fazla olan güvercin çeşitlerini Türkiye’ye tanıtmaktır ve bu doğrultudaki çalışmalarımızı sürdüreceğiz” diye konuştu.

‘Diyarbakır güvercinler 600 yıllık geçmişe sahiptir’

Gecede sunum yapan Diyarbakır Güvercinleri ve Posta Güvercinleri Derneği Başkanı Hasan Hüseyin Toğcu ise "50 yıldır Diyarbakır güvercinlerini besliyorum. Bilinen 600 yıllık tarihe sahip kuşlardır. Dünyada eşi ve benzeri yoktur. Ancak ne yazık ki hakkettiği değeri alıp yeterince bilinmiyor” ifadelerini kullandı.  Düzenlenen geceye katılan ve yaklaşık 30 yıldır güvercinlerle ilgilenen İhsan Turan Şahin de, “Eksiklikleri olabilir ancak genel itibariyle iyiydi. Hakkettiği kadar üstünde durulmadığı için Diyarbakır güvercinleri geri planda kaldı. Bunun da nedenlerinden biri kentimizde birçok siyasi olay yaşandı ve bu da haliyle güvercinlerin göz ardı edilmesine neden oldu” diye belirtti.

 “30 bin güvercinin barındığı 100 odalı güvercin otelinin hepsi dolu”

30 yıldır güvercin besleyen bir başka güvercinci Mehmet Batmaz, Bağlar ilçesinde 100 odadan oluşan üç güvercin otelini 12 yıldır işletiyor.

“Diyarbakır güvercininin tanıtılması lazım. Yüzyıllardır bu konuda geride kalınmış” diyen Mehmet Batmaz, sözlerine şöyle devam etti:

“Türkiye'nin kendine ait yerli güvercini yoktur. Dışarıdan gelen Yunanistan, Bulgaristan, Suriye’den Irak’tan gelen kuşların Türkiye'nin olduğunu söylüyorlar. Hâlbuki hiç alakası yok çünkü o güvercinlerin kökeni Yunanistan, Bulgaristan, Suriye ve Irak'ta da var. Ama bizim Diyarbakır'ın yerli güvercini sadece Diyarbakır'a ait hiçbirine benzemez. Diyarbakır güvercinleri hepsi rengarenktir. Hepsinin fiziği farklı, yürüyüşlerine kadar birinci sınıftır. Çoğunun orijinal bir görüntüsü var uçlarına kadar gökyüzünde yıldız gibidir. Uçtukları zaman gökyüzünde yıldız olurlar. Onlardan keyif almamak imkansızdır. İşlettiğim üç otelde doludur ve nesli tükenmekte olan kuşlara da el attık. Bugün de burada kuşçu ablamızla birlikte el birliğiyle güzel bir tanıtım yaptık.”

Diyarbakır kültüründe güvercinlerin yeri

Kentte kale içinde bulunan eski yapıların dış kapı tokmaklarının bir kısmı güvercin simgeleri şekilde yapılmıştır. 8 ayrı çeşidi tespit edilen bu tokmaklara “Şakşak” adı verilirken, kentin simgesi Diyarbakır surları üzerinde güvercin kabartmalarını görmemizin yanı sıra halı, heybe motiflerinde, yerel mâni, şiir ve türkülerde de güvercine rastlıyoruz.  Bir nevi doğanın ana renkleri güvercinlere atfedilirken, günümüzde kent merkezinde müstakil evden apartman hayatına geçen ve kuş beslemekten vazgeçmeyen Diyarbakırlı güvercin tutkunları, apartmanda besleyemediği kuşları güvercin otelde barındırıyor. Sahipleri her gün düzenli olarak uğrayıp güvercinleri besliyor.