31 Aralık(ğ)’ı 1 Ocak(ğ)’a bağlayan gece Türkiye dahil, çoğu ülkede yılbaşı kutlamaları yapılır. Her yıl olduğu gibi bir Hristiyan/Batı kültürü olarak (daha çok kutlamalardan kaynaklı) eleştirilen bu kültürel olay aslında tam olarak anlatıldığı gibi değil.

1 Ocak, Türkiye dahil Gregoryen Takvimi’nin kullanıldığı birçok ülkede yılın ilk resmi günüdür ve tatildir.

Tatil olmasındaki mantığa değinmeden Noel’le karıştırılan Yılbaşı ya da Miladi Takvime bakmak lazım.

Hicri Takvimde yılbaşı Muharrem ayının 1’inde gerçekleşir. Hicri Takvim 12 kameri aya göre düzenlendiğinden 354 güne denk gelir, dolayısıyla Miladi takvime göre yılbaşı her yıl 11 gün önce gerçekleşir.

Büyüklerimizin dediği eski hesaba göre (aradaki 11 gün) mantığı da budur aslında.

Roşaşana (İbranice yeni yıl), Musevi/Yahudi yılbaşıdır. Hamursuz Bayramı’ndan 163 gün sonra kutlanır.

Doğu Ortodoks Kilisesi’nde yılbaşı (İsa’nın sünnet yıldönümüne de denk gelen) 14 Ocak’ta kutlanır (Jülyen Takvimine göre 1 Ocak). Ancak en büyük 12 Doğu Ortodoks Kilisesinin sekizi, iki tarihin aynı güne geldiği güncellenmiş Jülyen Takvimini benimsemiştirler (Bulgaristan, Kıbrıs Cumhuriyeti, Mısır, Polonya, Romanya, Suriye, Türkiye ve Yunanistan).

Gürcistan, İsrail, Rusya ve Sırbistan Ortodoks Kiliseleri ise Jülyen Takvimi kullanmaya devam ederler.

Çin’de yılbaşı her yıl ilk kameri ayının yeni Ay gününde kutlanır ki bu da aşağı yukarı ilkbahara denk gelir. Tam tarihi, Miladi takvime göre 21 Ocak ile 21 Şubat arasına düşer. Çin’de yılın en önemli bayramı konumundadır.

İran takviminde yılbaşı Norous (Nevruz/Nevroz) olarak anılır ve ilkbaharın başında kutlanır (20 veya 21 Mart).

Tayland, Kamboçya ve Laos’da yılbaşı 13 Nisan’dan 15 Nisan’a kadar kutlanır. Özellikle Tayland’da bu kutlama su dökerek gerçekleşir. (

Buraya kadar anlaşılmıştır sanırım.

Daha iyi anlayabilmek için, Türkiye’nin de dahil olduğu bir çok ülkede kullanılan Jülyen Takvimine bakmak lazım.

Gezegenleri ve güneş sistemini çok iyi tanıyıp gözlemleyen Mayalar kendi takvimlerine göre hesaplayıp ayarlamışlar.

Mayalardan önce Mısırlılar bu işi daha iyi yapıp güneşin etrafında dönen dünyanın 1 yıl olduğunu çok önceleri buldular. Daha sonra Romalılar devrinde daha iyi geliştirilmiştir.

Romalılar Jül Sezar döneminde Milattan Önce 46 yılında kabul edilen 1650 sene kullanılacak bir takvimi hayata geçirmişlerdir. Bu takvim Jülyen takvimi olarak bilinmektedir. Fakat artık yıl hesaplamasında 128 yılda bir günlük kayma olduğundan dolayı yerine çok çok sonraları şimdiki kullanacağımız miladi takvim yani Gregoryen takvimine geçilecektir.

Jülyen takviminde yılbaşı Martın 25’i olarak kullanılıyordu. Şubat ayı ise artık yıllarda 30 diğer yıllarda 29 çekmesi olarak ayarlanmış. Hatta Temmuz ayı İngilizce July adı da Sezar’ın isminden gelmektedir.

Sezar öldürüldüğünde işler değişti. Takvim sistemi uygulanmadı ve sonrasında Pontifeksler tarafından iyice bozulmuşlardır. Sonrasında Milattan Önce 8. yılda Augustus bu işleri 12 yılda düzeltmiştir. Takvimde değişikliği yapmış ve kendi adını da bir aya vermiştir. İsmi Sezar’dan gelen temmuz ayının 31, ağustos ayının ise 30 çekmesinden dolayı şubat ayından 1 gün alınıp ağustos ayına eklenmiştir. Böylece şubat ayı artık yıllarda 29, diğer yıllarda 28 güne düşmüştür.

Bir Hristiyan bayramı olan ve İsa’nın doğuşunu kutlayan Noel’den tamamen ayrı olarak kutlanır. Ancak bazı ülkelerde Noel ve Yılbaşı tatilleri birleştirilir. Sanılanın aksine ağaç süsleme ve hediyeleşme gibi aktiviteler yılbaşında değil, Noel’de gerçekleştirilir. (

Her ülkenin kendi kültür ve öğretilerine göre farklı hesaplamalar olsa da ülkelerinin birbirilerini tarih olarak sabitlemeyi amaçlayan miladi takvim kullanılmaktadır.

Miladi takvim ya da diğer adıyla Gregoryen takvimi de Milat'ı tarih başlangıcı ve Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder.

Dünyada en yaygın olarak kullanılan takvim olan miladî takvim, senede 10,8 saniye hata oranıyla en güvenilir ve hassas takvimdir.

Dertler hep aynı sadece yıl değişiyor deyip noktayı koyalım: Mutlu Yıllar…